کد مطلب : ۷۰۷۵
اماکن اسلامی
درباره مسجدالاقصی
موقعيت:
اين مسجد در بخش جنوبى صفه‌ى حرم قدسى شريف واقع شده است.
بناى آن:
خليفه اموى عبدالملك مروان اين مسجد را در سال ۷۲هجرى بنا نهاد. او در بناى اين مسجد و مسجد قبه‌‌الصخره از بازمانده‌هاى يك كليساى قديمى به‌جاى‌مانده از دوران امپراتور ژوستينيان استفاده كرد. عبدالملك مروان بودجه‌اى بالغ بر خراج هفتاد ساله‌ى سرزمين مصر را به اين بنا اختصاص داد.
رجاء‌بن‌‌حياه كندى از علماى مسلمان و نيز يزيد بن سلام از معماران شهر قدس بر ساخته‌شدن اين مسجد نظارت كردند. نام «مسجد الاقصى» برگرفته از واقعه معراج رسول اكرم (ص) از مسجد‌الحرام به اين مسجد است. اقصى به معناى «دورترين» است، چرا كه اين مسجد نسبت به‌اهالى مكه دورترين مسجد در كره‌زمين بود كه زيارت آن به آنان توصيه شده بود. اين مسجد به‌‌نام‌هاى قبه الصخره و بيت المقدس نيز ناميده مى‌شود.
توسعه و بازسازى:
وليد ابن عبدالملك در سال ۸۶ هجرى توانست آنچه را پدرش آغاز كرده و ساخته بود تكميل‌نمايد. در سال ۱۷۳هجرى (۷۸۰ ميلادى) المهدى خليفه عباسى اين مسجد را به صورتى متين‌تر ازسابق بازسازى كرد. و در عين حال قسمت هاى قديمى آن را كه از زلزله در امان مانده بود هم چنان محفوظ نگاه داشت. او در اين بازسازى ستون ها را از سنگ ساخت.
در سال ۱۹۸هجرى (۸۱۴ميلادى) در دوران مأمون عباسى قسمت هاى فرو ريخته‌ى مسجد ترميم شد.
در سال ۴۲۶هجرى (۱۰۲۲ميلادى) الظاهر خليفه خاندان عبيديان قسمت‌‌هاى آسيب‌ديده ديوارهاى مسجد را كه در زمين لرزه همان سال تخريب شده بود بازسازى كرد. همچنان كه گنبد كنونى و درهاى هفت‌گانه شمالى مسجد در آن دوران ساخته شد.
در سال ۵۹۵هجرى (۱۱۹۸ميلادى) سلاطين سلسله ايوبى نيز اين مسجد را باز پيرايى كردند. در سال ۶۸۶هجرى (۱۲۸۷ميلادى) سيف‌‌الدين قلاوون صالحى دستور به تعمير بخش جنوبى سقف مسجد داد.
در سال ۷۲۸هجرى سلطان ناصر فرمان تجديد بناى گنبد را داد و رونماى مسجد را از مرمر ساخت و باروى جنوبى آن را در نزديكى محراب داوود تعمير كرد و دو پنجره‌ى موجود درسمت راست محراب را ساخت.
در سال ۷۷۸هجرى (۱۳۷۶ميلادى) سلطان شعبان و سلطان حسن فرزندان سلطان ناصر محمد بن قلاوون امر به تعويض درهاى چوبى مسجد دادند.
در سال ۸۸۴ هجرى سلطان اشرف قايتباى دستور داد تا سرب به كار رفته در رونماى مسجد تعويض شود. در سالهاى ۹۶۹و ۱۲۳۳و ۱۲۹۱سلاطين عثمانى سليمان قانونى، عبد‌المجيداول و عبد‌العزيزاول و دوم تعويض‌ها و تعميرات متعددى را در مسجد انجام دادند.
در خلال سالهاى ۱۳۴۰تا ۱۳۴۶هجرى رئيس مجلس اعلاى اسلامى حاج محمد امين حسينى مفتى فلسطين معمار ترك كمال‌‌الدين بيك را مكلف به انجام ترميمات و تعميراتى چند در مسجد نمود. در سال ۱۳۶۳ هجرى در دوران ملك فاروق اول، حكومت مصر اقدام به تجديد بناى سقف چوبين قسمت ميانى مسجد نمود.
ديگر بناهاى اين مجموعه
باروى حرم شريف، مسجد قبه الصخره، مسجد الاقصى و ساختمان‌ها و تأسيسات ديگرى را دربر مى‌گيرد كه تا خود بارو امتداد يافته‌اند. مساحت حرم شريف در حدود ۲۶۰۶۵۰ متر مربع است.
درقسمت داخلى اين بارو رواق‌هايى در امتداد دو ضلع شمالى و سمت جنوب غربى از ضلع جنوبى‌حرم وجود داشت كه تا مسجد امتداد مى‌يافت. در حياط ميان مسجد الاقصى و قبه الصخره فواره‌اى وجود دارد كه جهت وضو از آن استفاده مى‌شود.
مسجد الاقصى بر ۳۵ستون مرمرين و ۴۹ پايه مربع شكل هشت ضلعى استوار است. در بخش بيرونى بنا سه استوانه وجود دارند كه بر فرازشان چهار تاق افراشته شده است و در زير آن ها پلكان هاى متعدد سنگى وجود دارد.
مسجد‌الاقصى در روزگاران كهن داراى سقفى چوبين، و پنجاه در بود؛ كه هر يك از اين درها به نامى‌خاص خوانده مى‌شد؛ از جمله: باب داوود، باب سليمان، باب حطّه، باب‌النبى محمد(ص)، باب‌‌التوبه، باب‌الرحمه و... اين مسجد داراى چهار گلدسته بود. گلدسته اول در سمت جنوب غربى، گلدسته دوم برفراز باب‌السلاسل، گلدسته‌‌سوم در زاويه شمال‌غربى مسجد و گلدسته چهارم ميان دو در باب القبله و باب‌‌حطّه قرار داشت. نام اين چهار گلدسته: المضاربه، باب السلسله، باب الغوانيه و باب الاسباط بود.
اين مسجد در بخش جنوبى صفه‌ى حرم قدسى شريف واقع شده است.
بناى آن:
خليفه اموى عبدالملك مروان اين مسجد را در سال ۷۲هجرى بنا نهاد. او در بناى اين مسجد و مسجد قبه‌‌الصخره از بازمانده‌هاى يك كليساى قديمى به‌جاى‌مانده از دوران امپراتور ژوستينيان استفاده كرد. عبدالملك مروان بودجه‌اى بالغ بر خراج هفتاد ساله‌ى سرزمين مصر را به اين بنا اختصاص داد.
رجاء‌بن‌‌حياه كندى از علماى مسلمان و نيز يزيد بن سلام از معماران شهر قدس بر ساخته‌شدن اين مسجد نظارت كردند. نام «مسجد الاقصى» برگرفته از واقعه معراج رسول اكرم (ص) از مسجد‌الحرام به اين مسجد است. اقصى به معناى «دورترين» است، چرا كه اين مسجد نسبت به‌اهالى مكه دورترين مسجد در كره‌زمين بود كه زيارت آن به آنان توصيه شده بود. اين مسجد به‌‌نام‌هاى قبه الصخره و بيت المقدس نيز ناميده مى‌شود.
توسعه و بازسازى:
نمایی از مسجدالاقصی در سالهای دور
وليد ابن عبدالملك در سال ۸۶ هجرى توانست آنچه را پدرش آغاز كرده و ساخته بود تكميل‌نمايد. در سال ۱۷۳هجرى (۷۸۰ ميلادى) المهدى خليفه عباسى اين مسجد را به صورتى متين‌تر ازسابق بازسازى كرد. و در عين حال قسمت هاى قديمى آن را كه از زلزله در امان مانده بود هم چنان محفوظ نگاه داشت. او در اين بازسازى ستون ها را از سنگ ساخت.
در سال ۱۹۸هجرى (۸۱۴ميلادى) در دوران مأمون عباسى قسمت هاى فرو ريخته‌ى مسجد ترميم شد.
در سال ۴۲۶هجرى (۱۰۲۲ميلادى) الظاهر خليفه خاندان عبيديان قسمت‌‌هاى آسيب‌ديده ديوارهاى مسجد را كه در زمين لرزه همان سال تخريب شده بود بازسازى كرد. همچنان كه گنبد كنونى و درهاى هفت‌گانه شمالى مسجد در آن دوران ساخته شد.
در سال ۵۹۵هجرى (۱۱۹۸ميلادى) سلاطين سلسله ايوبى نيز اين مسجد را باز پيرايى كردند. در سال ۶۸۶هجرى (۱۲۸۷ميلادى) سيف‌‌الدين قلاوون صالحى دستور به تعمير بخش جنوبى سقف مسجد داد.
در سال ۷۲۸هجرى سلطان ناصر فرمان تجديد بناى گنبد را داد و رونماى مسجد را از مرمر ساخت و باروى جنوبى آن را در نزديكى محراب داوود تعمير كرد و دو پنجره‌ى موجود درسمت راست محراب را ساخت.
در سال ۷۷۸هجرى (۱۳۷۶ميلادى) سلطان شعبان و سلطان حسن فرزندان سلطان ناصر محمد بن قلاوون امر به تعويض درهاى چوبى مسجد دادند.
در سال ۸۸۴ هجرى سلطان اشرف قايتباى دستور داد تا سرب به كار رفته در رونماى مسجد تعويض شود. در سالهاى ۹۶۹و ۱۲۳۳و ۱۲۹۱سلاطين عثمانى سليمان قانونى، عبد‌المجيداول و عبد‌العزيزاول و دوم تعويض‌ها و تعميرات متعددى را در مسجد انجام دادند.
در خلال سالهاى ۱۳۴۰تا ۱۳۴۶هجرى رئيس مجلس اعلاى اسلامى حاج محمد امين حسينى مفتى فلسطين معمار ترك كمال‌‌الدين بيك را مكلف به انجام ترميمات و تعميراتى چند در مسجد نمود. در سال ۱۳۶۳ هجرى در دوران ملك فاروق اول، حكومت مصر اقدام به تجديد بناى سقف چوبين قسمت ميانى مسجد نمود.
ديگر بناهاى اين مجموعه
باروى حرم شريف، مسجد قبه الصخره، مسجد الاقصى و ساختمان‌ها و تأسيسات ديگرى را دربر مى‌گيرد كه تا خود بارو امتداد يافته‌اند. مساحت حرم شريف در حدود ۲۶۰۶۵۰ متر مربع است.
درقسمت داخلى اين بارو رواق‌هايى در امتداد دو ضلع شمالى و سمت جنوب غربى از ضلع جنوبى‌حرم وجود داشت كه تا مسجد امتداد مى‌يافت. در حياط ميان مسجد الاقصى و قبه الصخره فواره‌اى وجود دارد كه جهت وضو از آن استفاده مى‌شود.
مسجد الاقصى بر ۳۵ستون مرمرين و ۴۹ پايه مربع شكل هشت ضلعى استوار است. در بخش بيرونى بنا سه استوانه وجود دارند كه بر فرازشان چهار تاق افراشته شده است و در زير آن ها پلكان هاى متعدد سنگى وجود دارد.
مسجد‌الاقصى در روزگاران كهن داراى سقفى چوبين، و پنجاه در بود؛ كه هر يك از اين درها به نامى‌خاص خوانده مى‌شد؛ از جمله: باب داوود، باب سليمان، باب حطّه، باب‌النبى محمد(ص)، باب‌‌التوبه، باب‌الرحمه و... اين مسجد داراى چهار گلدسته بود. گلدسته اول در سمت جنوب غربى، گلدسته دوم برفراز باب‌السلاسل، گلدسته‌‌سوم در زاويه شمال‌غربى مسجد و گلدسته چهارم ميان دو در باب القبله و باب‌‌حطّه قرار داشت. نام اين چهار گلدسته: المضاربه، باب السلسله، باب الغوانيه و باب الاسباط بود.
مرجع : بینات
