کد مطلب : ۹۱۶۷
مراجع شیعه
درباره آیت‌الله میرزا جواد تبریزی
آیت الله میرزا جواد تبریزی تحصیلات علوم جدید را تا پایان سال دوم دبیرستان در شهر تبریز به آخر رساندند. ایشان به خاطر برخورداری از هوش و استعداد سرشار، از کودکی مورد توجه خاص اطرافیان قرار گرفتند.
به گونه‌ای که هنگام تحصیل، مدیران و معلمان ایشان، تعجب می‌کردند و باور داشتند که ایشان از نظر درک مطالب، از استعداد بالایی برخوردارند. از این رو همواره ایشان را بری رسیدن به حرفه خاص مورد تشویق و تحسین قرار می‌دادند. اما ایشان به خاطر علاقه زیاد به مکتب غنی اهل بیت ـ ع ـ و روحانیت شیعه، تصمیم گرفتند در این مسیر مقدس وارد شود.
از این رو پس از سپری نمودن تحصیلات جدید، با شوق فراوان و با وجود مخالفت اطرافیان، به مدرسه طالبیه تبریز روی آوردند و در سال ۱۳۲۳ ش در سن هجده سالگی تحصیل علوم دینی را آغاز نمودند و طی چهار سال، مقدمات و مقداری از دروس سطح را در شهر تبریز به پایان رساندند.
این مرجع تقلید در سال ۱۳۲۷ شمسی شهر تبریز را ترک نمودند و وارد حوزه علمیه قم شدند. ایشان در قم دوره سطح را به پایان برده و وارد درس خارج فقه و اصول اساتیدی همچون مرحوم آیت الله سید محمّد حجت و مرحوم آیت‌الله بروجردی و هم زمان با آن مشغول تدریس کتب سطح شدند. این افاده و استفاده پنج سال یعنی تا سال ۱۳۳۲ شمسی طول کشید.
در طول این مدت، چهار سال نزد مرحوم آیت‌الله رضی زنوزی تبریزی استفاده کامل نمودند و در نزد مرحوم آیت‌الله بروجردی در فقه و اصول بهره لازم را بردند. موفقیت ایشان در این مرحله تا جایی بود که استادشان مرحوم بروجردی ـ ره ـ ایشان را به عنوان ممتحن طلاب حوزه، انتخاب نمودند. ایشان در طول سالیان نخستین اقامت در قم بیشترین تدریس را در مسجد نور روبروی قبرستان شیخان داشتند که طلاب و فضلای بسیاری از محضر درسشان فیض می‌بردند.
آیت الله تبریزی پس از گذشت پنج سال از حضور در حوزه علمیه قم، در سال ۱۳۳۲ شمسی برای ادامه تحصیلات به نجف اشرف عزیمت نمودند. در نجف اشرف در محضر درس اساتید برجسته و عالی مقام آن زمان حاضر شده و به خوشه چینی پرداختند.
ایشان عمدتاً از افاضات مرحوم آیت‌الله حاج سید عبدالهادی شیرازی و مرحوم آیت الله سید ابوالقاسم خوئی استفاده کردند و در آغاز ورود به درس ایشان، توجه استاد را به خود جلب کردند. به گونه‌ای که به شورای استفتای معظم له دعوت شدند. در آن روزگار، حوزه درس نجف اشرف در اوج شکوفائی، شور و نشاط بود. پس ایشان با تمام توان و تلاش خود در محضر اساتید حاضر شدند و از موقعیتی که فراهم آمده بود کمال استفاده را نمودند تا به مدارج عالی علم و مقام بلند اجتهاد نائل آمدند.
استاد دروس خارج حوزه علمیه قم در آغاز ورود به نجف اشرف، حجره‌ای در مدرسه قوام السلطنه شیرازی تهیه کردند و مشغول تدریس مکاسب و کفایه در مسجد خضراء و عمران شدند. روز به روز بر گستره حوزه درسی ایشان افزوده می‌شد، تا جایی که عده زیادی از فضلاء از محضر درس ایشان استفاده نمودند و با تقاضای آنان، درس خارج استاد تشکیل شد.
آیت الله خویی ـ ره ـ پس از آگاهی از آغاز درس خارج ایشان، به مرحوم آقای مشکینی فرموده بودند: میرزا جواد فاضل و مجتهد مطلق است.
آیت‌الله تبریزی یکی از شاگردان برجسته مرحوم آیت‌الله خوئی هستند که همیشه مورد عنایت و توجه خاص استادشان بودند و در اغلب جلسات علمی خصوصی استادشان شرکت می‌کردند در بحث‌ها و درس‌ها با طرح اشکالات و مطرح کردن فروعات، بر بار علمی محفل می‌افزودند. ایشان طرف مشورت آیت‌الله خوئی ـ ره ـ بودند و از اصحاب استفتا به شمار می‌رفتند. در سفرهایی مانند کوفه و کربلا، ملازم استادشان بودند.
این مرجع تقلید علاوه بر تدریس و تحقیق در حوزه علمیه نجف، از امر تبلیغ احکام و مسائل دینی مردم غافل نبودند و در ایام تبلیغی به نقاط مورد احتیاج تشریف می‌بردند و به تبلیغ احکام الله می‌پرداختند و از آن‌جا که گفتارشان با عمل آمیخته بوده است این تلاش‌ها، اثر بسیار مطلوبی را به جای گذارده است که می‌توان گفت ناشی از اخلاق و روش برخورد ایشان با مردم است. ایشان موجب پایه گذاری تشیع در منطقه‌ای از کرکوک عراق بوده‌اند، به گونه‌ای که اکثر مردم آن مناطق به واسطه آشنایی با ایشان به مکتب غنی اهل بیت(ع) روی آوردند.
آیت الله حاج شیخ جواد تبریزی پس از گذشت ۲۳ سال حضور دائم، فعال و جدّی در حوزه علمیه نجف و استفاده، افاده، تحقیق، تدریس و تبلیغ، سرانجام در سال ۱۳۵۵ شمسی به هنگام مراجعت از زیارت سید الشهداء حسین بن علی ـ ع ـ به سوی نجف، توسط رژیم بعث عراق دستگیر و به ایران فرستاده شدند.
پس از ورود به ایران، مجدداً به حوزه علمیه قم وارد و فعالیت‌های خود را از سر گرفتند و تمامی وقت خود را در مسیر تحقیق، تألیف، بحث، تدریس و تربیت شاگردان صرف کردند. ایشان در ۲۹ آبان ۱۳۸۵ در قم دارفانی را وداع گفتند.
تألیفات
آیت‌الله حاج شیخ جواد تبریزی تألیفات بسیاری دارند که برخی از آنها چاپ و برخی هنوز به زیور طبع آراسته نگشته است،از جمله تألیفات ایشان عبارتد از:
ـ ارشاد الطالب، تعلیقه چهار جلدی بر مکاسب محرمه شیخ اعظم انصاری
ـ اسس القضاء والشهادات
ـ طبقات الرجال که بحث وسیع رجالی است
ـ تکمله منهاج الصالحین و تعلیقه بر آن
ـ رساله توضیح المسائل
ـ مسائل منتخبه
ـ مناسک حج
ـ حاشیه عروه الوثقی
ـ حاشیه بر وسیله مرحوم آیت الله اصفهانی
ـ حدود
ـ فی علم الاصول
ـ فی علم الفقه
ـ شرح کفایه الاصول
ـ صراط النجاه در ۶ جلد
ـ قصاص
ـ التهذیب در احکام حج
ـ الأنوار الالهیة فی المسائل العقائدی
ـ رساله احکام بانوان
ـ رساله احکام نوجوانان و جوانان
ـ استفتائات جدید
ـ چندین جزوه در موضوعات گوناگون
به گونه‌ای که هنگام تحصیل، مدیران و معلمان ایشان، تعجب می‌کردند و باور داشتند که ایشان از نظر درک مطالب، از استعداد بالایی برخوردارند. از این رو همواره ایشان را بری رسیدن به حرفه خاص مورد تشویق و تحسین قرار می‌دادند. اما ایشان به خاطر علاقه زیاد به مکتب غنی اهل بیت ـ ع ـ و روحانیت شیعه، تصمیم گرفتند در این مسیر مقدس وارد شود.
از این رو پس از سپری نمودن تحصیلات جدید، با شوق فراوان و با وجود مخالفت اطرافیان، به مدرسه طالبیه تبریز روی آوردند و در سال ۱۳۲۳ ش در سن هجده سالگی تحصیل علوم دینی را آغاز نمودند و طی چهار سال، مقدمات و مقداری از دروس سطح را در شهر تبریز به پایان رساندند.
این مرجع تقلید در سال ۱۳۲۷ شمسی شهر تبریز را ترک نمودند و وارد حوزه علمیه قم شدند. ایشان در قم دوره سطح را به پایان برده و وارد درس خارج فقه و اصول اساتیدی همچون مرحوم آیت الله سید محمّد حجت و مرحوم آیت‌الله بروجردی و هم زمان با آن مشغول تدریس کتب سطح شدند. این افاده و استفاده پنج سال یعنی تا سال ۱۳۳۲ شمسی طول کشید.
در طول این مدت، چهار سال نزد مرحوم آیت‌الله رضی زنوزی تبریزی استفاده کامل نمودند و در نزد مرحوم آیت‌الله بروجردی در فقه و اصول بهره لازم را بردند. موفقیت ایشان در این مرحله تا جایی بود که استادشان مرحوم بروجردی ـ ره ـ ایشان را به عنوان ممتحن طلاب حوزه، انتخاب نمودند. ایشان در طول سالیان نخستین اقامت در قم بیشترین تدریس را در مسجد نور روبروی قبرستان شیخان داشتند که طلاب و فضلای بسیاری از محضر درسشان فیض می‌بردند.
آیت الله تبریزی پس از گذشت پنج سال از حضور در حوزه علمیه قم، در سال ۱۳۳۲ شمسی برای ادامه تحصیلات به نجف اشرف عزیمت نمودند. در نجف اشرف در محضر درس اساتید برجسته و عالی مقام آن زمان حاضر شده و به خوشه چینی پرداختند.
ایشان عمدتاً از افاضات مرحوم آیت‌الله حاج سید عبدالهادی شیرازی و مرحوم آیت الله سید ابوالقاسم خوئی استفاده کردند و در آغاز ورود به درس ایشان، توجه استاد را به خود جلب کردند. به گونه‌ای که به شورای استفتای معظم له دعوت شدند. در آن روزگار، حوزه درس نجف اشرف در اوج شکوفائی، شور و نشاط بود. پس ایشان با تمام توان و تلاش خود در محضر اساتید حاضر شدند و از موقعیتی که فراهم آمده بود کمال استفاده را نمودند تا به مدارج عالی علم و مقام بلند اجتهاد نائل آمدند.
استاد دروس خارج حوزه علمیه قم در آغاز ورود به نجف اشرف، حجره‌ای در مدرسه قوام السلطنه شیرازی تهیه کردند و مشغول تدریس مکاسب و کفایه در مسجد خضراء و عمران شدند. روز به روز بر گستره حوزه درسی ایشان افزوده می‌شد، تا جایی که عده زیادی از فضلاء از محضر درس ایشان استفاده نمودند و با تقاضای آنان، درس خارج استاد تشکیل شد.
آیت الله خویی ـ ره ـ پس از آگاهی از آغاز درس خارج ایشان، به مرحوم آقای مشکینی فرموده بودند: میرزا جواد فاضل و مجتهد مطلق است.
آیت‌الله تبریزی یکی از شاگردان برجسته مرحوم آیت‌الله خوئی هستند که همیشه مورد عنایت و توجه خاص استادشان بودند و در اغلب جلسات علمی خصوصی استادشان شرکت می‌کردند در بحث‌ها و درس‌ها با طرح اشکالات و مطرح کردن فروعات، بر بار علمی محفل می‌افزودند. ایشان طرف مشورت آیت‌الله خوئی ـ ره ـ بودند و از اصحاب استفتا به شمار می‌رفتند. در سفرهایی مانند کوفه و کربلا، ملازم استادشان بودند.
این مرجع تقلید علاوه بر تدریس و تحقیق در حوزه علمیه نجف، از امر تبلیغ احکام و مسائل دینی مردم غافل نبودند و در ایام تبلیغی به نقاط مورد احتیاج تشریف می‌بردند و به تبلیغ احکام الله می‌پرداختند و از آن‌جا که گفتارشان با عمل آمیخته بوده است این تلاش‌ها، اثر بسیار مطلوبی را به جای گذارده است که می‌توان گفت ناشی از اخلاق و روش برخورد ایشان با مردم است. ایشان موجب پایه گذاری تشیع در منطقه‌ای از کرکوک عراق بوده‌اند، به گونه‌ای که اکثر مردم آن مناطق به واسطه آشنایی با ایشان به مکتب غنی اهل بیت(ع) روی آوردند.
آیت الله حاج شیخ جواد تبریزی پس از گذشت ۲۳ سال حضور دائم، فعال و جدّی در حوزه علمیه نجف و استفاده، افاده، تحقیق، تدریس و تبلیغ، سرانجام در سال ۱۳۵۵ شمسی به هنگام مراجعت از زیارت سید الشهداء حسین بن علی ـ ع ـ به سوی نجف، توسط رژیم بعث عراق دستگیر و به ایران فرستاده شدند.
پس از ورود به ایران، مجدداً به حوزه علمیه قم وارد و فعالیت‌های خود را از سر گرفتند و تمامی وقت خود را در مسیر تحقیق، تألیف، بحث، تدریس و تربیت شاگردان صرف کردند. ایشان در ۲۹ آبان ۱۳۸۵ در قم دارفانی را وداع گفتند.
تألیفات
آیت‌الله حاج شیخ جواد تبریزی تألیفات بسیاری دارند که برخی از آنها چاپ و برخی هنوز به زیور طبع آراسته نگشته است،از جمله تألیفات ایشان عبارتد از:
ـ ارشاد الطالب، تعلیقه چهار جلدی بر مکاسب محرمه شیخ اعظم انصاری
ـ اسس القضاء والشهادات
ـ طبقات الرجال که بحث وسیع رجالی است
ـ تکمله منهاج الصالحین و تعلیقه بر آن
ـ رساله توضیح المسائل
ـ مسائل منتخبه
ـ مناسک حج
ـ حاشیه عروه الوثقی
ـ حاشیه بر وسیله مرحوم آیت الله اصفهانی
ـ حدود
ـ فی علم الاصول
ـ فی علم الفقه
ـ شرح کفایه الاصول
ـ صراط النجاه در ۶ جلد
ـ قصاص
ـ التهذیب در احکام حج
ـ الأنوار الالهیة فی المسائل العقائدی
ـ رساله احکام بانوان
ـ رساله احکام نوجوانان و جوانان
ـ استفتائات جدید
ـ چندین جزوه در موضوعات گوناگون
