کد مطلب : ۷۳۵۹
آیین ایرانی
آش نذری تا قهر آیینی در طلب باران
آنچه در بالا آمد توصیف یکی از مراسم باران خواهی در منطقه کوهستانی الموت قزوین بود که در آن، دیو خشکسالی گاه سال‌های متمادی الهه باران را به بند خود کشیده و اسیرش می‌کند و زندگی مردم منطقه را با سختی‌ها و تهدیدهای بسیاری مواجه می‌سازد. ساکنان روستاهای مختلف الموت، هرکدام به شیوه‌ای درصدد برمی‌آیند که این طلسم را بشکنند.
یکی از مهمترین این کارها برگزاری مراسم طلب‌باران است که در برخی روستاها با عنوان «شیلان کشیدن» شناخته می‌شود.
جمع شدن همه اعضای ده در مسجد روستا و پختن آش نذری با استفاده از مواد غذایی‌ای که هرکدام از اهالی آورده‌اند، خواندن دعا و نماز و توسل به درگاه خدا و سپس توزیع آش نذری بین شرکت‌کنندگان از مهمترین بخش‌های این مراسم در روستاهای الموت است که گاه در کنار آن، کارهای دیگری هم انجام می‌شود، مثلا در معلم کلایه، کودکان کاسه‌های آش نذری خود را زیر ناودان‌ها می‌برند و شعر باران را می‌خوانند، در روستای توان، اهالی جلد قرآن را در آب رودخانه می‌شویند. در روستای مِرگ نیز رسم مشابهی وجود دارد که به «چُمچه گَلین» مشهور است که طبق آن، زنان آش نذری را با چُمچه یا همان کفگیر هم زده و یک صدا می‌خوانند:
الله خدا بارون بار/ بارون بی پایون بار
در روستای دورچاک اما اهالی به صورت نمادین، مراسم قهر دسته جمعی آیینی را اجرا می‌کنند، به این ترتیب که همه با هم تصمیم می‌گیرند در اعتراض به نبود باران، روستای خود را ترک کنند. در این حال، یکی از بزرگان جلو آمده، واسطه شده و از آنها می خواهد به جای قهر کردن، دسته جمعی دعا کنند و سپس آنها را به روستا باز می‌گرداند.
جامعه‌شناسان در طبقه‌بندی شیوه‌های تفکری نوع بشر، تفکر ربانی را از تفکر اثباتی جدا کرده و می‌گویند بشر در طول زمان از حالت اول به حالت دوم رسیده، با این حال تاکید می‌کنند که امروز همچنان افراد و جوامع بسیاری با نوع تفکر ربانی وجود دارند.
تفکر ربانی بر این عقیده است که هرآنچه در عالم طبیعت رخ می‌دهد حاصل فعالیت‌ها و دستورالعمل‌هایی در عالم فراطبیعی است، در مقابل، تفکر اثباتی یا علمی به دنبال کشف روابط طبیعی در توصیف وقایع طبیعی است. برگزاری مراسم باران‌خواهی، خود می‌تواند مصداقی از همین نوع تفکر ربانی باشد که برای حل مسئله خشکسالی به عالمی فراتر از طبیعت پیرامون خود متوسل می‌شود و به واقع نسبت به سودمندی و تاثیرگذاری این روش اعتقاد دارد.
یکی از مهمترین این کارها برگزاری مراسم طلب‌باران است که در برخی روستاها با عنوان «شیلان کشیدن» شناخته می‌شود.
جمع شدن همه اعضای ده در مسجد روستا و پختن آش نذری با استفاده از مواد غذایی‌ای که هرکدام از اهالی آورده‌اند، خواندن دعا و نماز و توسل به درگاه خدا و سپس توزیع آش نذری بین شرکت‌کنندگان از مهمترین بخش‌های این مراسم در روستاهای الموت است که گاه در کنار آن، کارهای دیگری هم انجام می‌شود، مثلا در معلم کلایه، کودکان کاسه‌های آش نذری خود را زیر ناودان‌ها می‌برند و شعر باران را می‌خوانند، در روستای توان، اهالی جلد قرآن را در آب رودخانه می‌شویند. در روستای مِرگ نیز رسم مشابهی وجود دارد که به «چُمچه گَلین» مشهور است که طبق آن، زنان آش نذری را با چُمچه یا همان کفگیر هم زده و یک صدا می‌خوانند:
الله خدا بارون بار/ بارون بی پایون بار
در روستای دورچاک اما اهالی به صورت نمادین، مراسم قهر دسته جمعی آیینی را اجرا می‌کنند، به این ترتیب که همه با هم تصمیم می‌گیرند در اعتراض به نبود باران، روستای خود را ترک کنند. در این حال، یکی از بزرگان جلو آمده، واسطه شده و از آنها می خواهد به جای قهر کردن، دسته جمعی دعا کنند و سپس آنها را به روستا باز می‌گرداند.
***
جامعه‌شناسان در طبقه‌بندی شیوه‌های تفکری نوع بشر، تفکر ربانی را از تفکر اثباتی جدا کرده و می‌گویند بشر در طول زمان از حالت اول به حالت دوم رسیده، با این حال تاکید می‌کنند که امروز همچنان افراد و جوامع بسیاری با نوع تفکر ربانی وجود دارند.
تفکر ربانی بر این عقیده است که هرآنچه در عالم طبیعت رخ می‌دهد حاصل فعالیت‌ها و دستورالعمل‌هایی در عالم فراطبیعی است، در مقابل، تفکر اثباتی یا علمی به دنبال کشف روابط طبیعی در توصیف وقایع طبیعی است. برگزاری مراسم باران‌خواهی، خود می‌تواند مصداقی از همین نوع تفکر ربانی باشد که برای حل مسئله خشکسالی به عالمی فراتر از طبیعت پیرامون خود متوسل می‌شود و به واقع نسبت به سودمندی و تاثیرگذاری این روش اعتقاد دارد.
