آیت الله حاج سید حسن مرتضوی شاهرودی در سوم اسفندماه سال ۱۳۱۱ ه.ش مصادف با سال ۱۳۵۲ ه.ق در روستای ابرسج شاهرود دیده به جهان گشودند. پدرش مرحوم حاج سید احمد مرتضوی کشاورز ساده‌ای بود .

وی در همان سنین آغاز نوجوانی پس از مقداری تحصیلات ابتدایی در مکتب روستای ابرسج درحدود سن ۱۳ سالگی جهت تحصیل علوم حوزوی به حوزه علمیه شاهرود رفت.

مرتضوی با وجود شرایط سخت زندگی خود جهت کسب علوم اهل بیت(ع) به مشهد مقدس هجرت نمود تا در جوار حضرت علی بن موسی الرضا (ع) به ادامه تحصیلات علوم حوزوی بپردازد. لذا وی در سال ۱۳۲۷ ه.ش در ۱۵ سالگی به مشهد هجرت کرد و در مدت اقامت خود در مشهد طی ۹ سال سطوح مقدماتی و عالیه حوزه را گذراند.

از اساتید ایشان درآن زمان می‌توان به حضرت آیت الله حاج میرزا احمد مدرس یزدی (در شرح لمعه)، حضرت آیت الله حاج شیخ هاشم قزوینی (در رسائل ، مکاسب و کفایه) و حضرات آیات شیخ کاظم دامغانی و حاج آقا حسین شاهرودی اشاره کرد. مرتضوی همچنین ۲ سال در درس خارج فقه و اصول حضرت آیت الله العظمی میلانی شرکت نمود.

وی درسال ۱۳۳۶ ه.ش برابر با ۱۷ ربیع الاول ۱۳۷۷ ه.ق در سن ۲۵ سالگی وارد نجف اشرف شد تا به تحصیل علوم و معارف اهل بیت (ع) بپردازد. ایشان از ابتدای اقامت خود در نجف اشرف به مدت چهار سال در درس خارج فقه آیت الله العظمی سید محمود شاهرودی و درس خارج اصول حضرت آیت الله حاج شیخ حسین حلی شرکت کرد.

مرتضوی پس از ۴ سال تحصیل در نجف اشرف برای مهیا کردن سفر خانواده خود به نجف اشرف عازم ایران شد اما در مسیر برگشت با مشکل مواجه گردید لذا به مدت یک سال در شهر قم رحل اقامت گزید و در این یک سال نیز از حوزه درسی مرجع بزرگ شیعیان جهان حضرت آیت الله العظمی بروجردی (خارج فقه)، حضرت آیت الله محقق داماد (خارج اصول) و حضرت امام خمینی (خارج مکاسب) بهره‌مند شد.

پس از بازگشت دوباره به نجف اشرف، ضمن حضور در درس‌های بزرگان و مراجع آن زمان یکی از شلوغ‌ترین حوزه‌های درسی سطوح عالیه را تشکیل داد. در این مدت مجموعاً قوانین ۳ دوره، شرح لمعه ۳ دوره، رسائل ۵ دوره، مکاسب ۴ دوره و کفایتن ۴ دوره تدریس کرد که بسیاری از فضلا و محققین ومجتهدین، ثمره درس‌های ایشان درنجف اشرف هستند.

وی در مدت حضور در نجف اشرف مجموعاً ۱۳ سال از محضر حضرت آیت الله العظمی خویی (خارج فقه)، ۱۴ سال از محضر حضرت امام خمینی (خارج فقه)، ۸ سال از محضر فقیه محقق حضرت آیت الله شیخ حسین حلی (خارج اصول و مکاسب) و ۱۰ سال از محضر آیت الله العظمی شاهرودی (خارج فقه) بهره برد و در مدت اقامت بیست و چند ساله خود در نجف اشرف از شاگردان برجسته و خصصین حضرت امام (ره) و حضرت آیت الله العظمی خویی و از اساتید برجسته سطوح عالیه حوزه علمیه نجف اشرف به شمار می‌آمد.

ایشان سرانجام پس از فشارهای شدید رژیم عراق درسال ۱۳۵۸ ه.ش به مشهد مقدس مراجعه کرد و حوزه درس خود را دایر نمود.

آیت الله مرتضوی با توجه به نیاز آن زمان حوزه مشهد به دروس سطح، همزمان با درس خارج فقه و اصول یک دوره رسائل و مکاسب و کفایه را تدریس کرد.

سید حسن مرتضوی در زمان اقامت خود در مشهد صدها شاگرد فاضل و محقق تربیت کرد و در این مدت ۵/۱ دوره خارج اصول و۵/۱ دوره مکاسب و خارج فقه کتاب‌های ( حدود - قضاء - دیات - قصاص - صوم - اعتکاف - اجتهاد و تقلید - خمس - اجاره - حجر - دین - مسائل مستحدثه و ربا ) را تدریس نمود. یادآور می‌شود مکتب درسی خارج فقه ایشان همچنان دایر است و هم‌اکنون کتاب الدین را بحث می‌کند.

وی همزمان با خارج فقه اهتمام ویژه‌ای به مباحث اخلاقی و تربیتی طلاب داشت و در کنار تدریس فقه و اصول به تدریس تفسیر زیارت جامعه کبیره درمدت ۶ سال و سپس به تفسیر دعای مکارم الاخلاق صحیفه سجادیه پرداخت که هنوز ادامه دارد.

آرمان هیأت