آرمان هیأت - درباره آیین چهل منبری استان لرستان

مناسک: چهل منبری یکی از آداب و رسومی است که در شهرهای مختلف لرستان به ویژه در خرم آباد و بروجرد در روز تاسوعا انجام می‌شود به طوریکه در روز تاسوعا تکیه‌های شهر خرم آباد مملو از شمع‌ها به نشانه حزن و طلب حاجت بود.

چهل منبری یکی از آداب و رسومی است که در شهرهای مختلف لرستان به ویژه در خرم آباد و بروجرد در روز تاسوعا انجام می‌شود به طوریکه در روز تاسوعا تکیه‌های شهر خرم آباد مملو از شمع‌ها به نشانه حزن و طلب حاجت بود.

از دقایق اولیه صبح تاسوعا دختران چهل منبری با پای برهنه و صورت‌های پوشیده شهر را با شمع‌های حزن‌انگیز روز تاسوعا زینت می‌بندند تا حاجت خود را از باب الحوائج در روز شهادتش طلب کنند.

در این روز خیمه‌ها و تکیه‌های دایر شده در سطح شهر و مراسم روضه فعال در شهر و سقاخانه‌ها مملو از شمع‌های حاجت می‌شود؛ شمع‌هایی که هر کدام از یگانه جوانمرد روز تاسوعا طلب نیاز می‌کنند و عاشقانه در حزن و اندوه این روز می‌گریند.

حاجتمندان چهل شمع خود را با ذکر مصیبت «قمر بنی هاشم» روشن می‌کنند.

در روز تاسوعا برخی از بانوان لرستانی در عزای سید الشهدا و به نشانه همراهی با یگانه بانوی صبر با پاهایی برهنه و صورت پوشیده در سطح شهر به راه می‌افتند و با زمزمه ذکر و مناجات چهل شمع را در چهل منبر عزای حسین(ع) به نیت برآورده شدن حاجت روشن می‌کنند.

در این آئین هر کس که حاجتی دارد با پای پیاده و نقاب بر رو، ۴۰شمع را در ۴۰ سقاخانه یا حسینه روشن می‌کند و تا سال آینده به انتظار برآورده شدن حاجتش می‌نشیند.

این آئین که از صبح تاسوعا در سطح شهرستان‌های خرم آباد و بروجرد آغاز می‌شود تا حدود اذان مغرب ادامه می‌یابد و بانوانی که در این سنت حضور می‌یابند در هر منبر به یاد اسارت زینب کبری و دیگر زنان و کودکانی که در عاشورا به اسیری رفته‌اند اشک ماتم می‌ریزند.

بانوان در ادای این سنت از ابتدای حرکت خود تا پایان روشن کردن آخرین شمع در منبر و مراسم عزاداری چهلم، روزه سکوت می‌گیرند و تنها با ذکر مصیبت کربلا و دعا و مناجات در مسیر حرکت می‌کنند.

در این سنت دینی زنان با نیت های درونی خود مهر سکوت بر لب می زنند و تنها با زمزمه و ذکر کلمه «الله» و یا فرستادن صلوات بر محمد (ص) و خاندان پاکش مسیر حرکت خود را ادامه می دهند.

شرکت‌کنندگان در این آیین در شهر خرم آباد به ویژه محله های قدیمی این شهر در طول برگزاری مراسم با حضور در چهل منبر مختلف چهل حبه قند یا نقل را در این محل‌ها به جای گذاشته و در منزل چهلم، برای ادای دین خود، قند و یا وسیله‌ای کوچک از این منزل برمی‌دارند.

بانوان لرستانی در آخرین حسینه یا سقاخانه آخرین شمع خود را روشن می‌کنند و با برداشتن یک شمع از آن منبر به انتظار برآورده شدن حاجت خود تا تاسوعای آینده می‌مانند.

آئین چهل منبری که در استان لرستان قدمت زیادی دارد امروز نیز مانند هر سال در سطح شهرستانهای مختلف این استان به ویژه شهرستانهای خرم آباد و بروجرد برگزار شد.