آرمان هیأت - درباره حسینیه نوگاباد نایین

مناسک-خیمه:این بنا در محله نوگاباد (نوآباد) شهرستان نایین واقع شده و از آثار دوره قاجاریه به شمار می‌آید.

حسینیه نوگاباد بزرگ‌ترین حسینیه نایین است و متشکل از میدان میانی، فضای سرپوشیده یا گنبددار وسیع، ‌سقاخانه و فضاهای مرتبط دیگر است. فضای میانی دارای طرحی تقریباً مستطیل شکل است که در اضلاع آن، ‌در یک طبقه، ایوان، ‌غرفه‌ها و دهانه‌هایی ساخته شده است. در میانه ضلع جنوبی این میدان، ‌ایوان یا شاه‌نشین اصلی و نسبتاً وسیع حسینیه ساخته شده و با پوشش طاق و تویزه مسقف شده است.

داخل این ایوان همچنین با طاق‌نماها و تاقچه‌هایی نماسازی شده است. غرفه‌های اطراف صحن یک طبقه، ساده و گچ‌اندود است. فضای مسقف و گنبدار حسینیه در ضلع غربی میدان قرار گرفته و براساس کتبیه کاشی موجود، در سال ۱۳۲۵ ه. ق توسط میرزا احمدخان طباطبایی و افراد خیر محل ساخته شده است. فضای داخلی این بخش با طرح هشت ضلعی در دو طبقه، دارای غرفه‌ها و صفه‌هایی است که با نقاشی تزئین شده‌اند. ورودی این بخش از داخل صحن نیز با نقاشی مزین شده است. قوس‌های به کار برده شده در این بخش بیضوی است در حالی که قوس غرفه‌ها و ایوان فضای روباز حسینیه از نوع جناغی است.

در میانه صحن حسینیه سکویی هشت ضلعی به ارتفاع ۵/۱ متر وجود دارد که در گذشته روی آن آتش روشن می‌کرده‌اند و در اصطلاح محلی به «الوگاه» معروف بوده است. در این صحن همچنین مظهر قنات «وزرگاه» قرار داشته که امروزه خشک شده است. در حسینیه نوگاباد سقاخانه‌ای وجود دارد که با پنجره‌ای با تقسیمات سه‌تایی با صحن مرتبط می‌شود. در گذشته دکان‌ها یا کارگاه‌های کوچکی در این حسینیه وجود داشته که ورودی آنها در درون غرفه‌ها جای می‌گرفته است.

*منبع: دایره‌المعارف بناهای تاریخی ایران در دوره اسلامی/ جلد ۵/ انتشارات سوره مهر