مرشدان پرده‌خوان ایران -۷
درباره محمدعلی جلالیه
3 اسفند 1388 ساعت 12:12
فرهنگ- خیمه: مرشد مجنون شاه در اجرای مجالس بیشتر بر کلام تکیه دارد و کمتر از حرکات نمایشی استفاده می‌کند.
میرزامحمدعلی جلالیه (مجنون شاه)
سال تولد: ۱۳۱۵
محل تولد: تربت حیدریه
شروع پرده‌خوانی: ۱۸ سالگی
استاد: غلامرضا جلالیه (پدرش)
نقاش پرده: گنجی
سن پرده: ۴۵تا ۵۰ سال
شیوه اجرای نمایش
مرشد مجنون شاه در اجرای مجالس بیشتر بر کلام تکیه دارد و کمتر از حرکات نمایشی استفاده می‌کند. مجموعه حرکات وی اشاره به صورت‌ها، مخاطبات و گاه آسمان و چند حالت کلی برای بیان دعا و نیایش، رزم به وسیله دستان، مرگ با حالت کلی بدن، تعجب، شادمانی، اندوه به وسیله چهره و زانو زدن برای بیان مجالس پایین پرده است.
شیوه اجرای آواز
ترکیب لحن آوازی و غیرآوازی شیوه پرده‌خوانی او را شکل می‌دهند. در مجلس شب اول قبر پس از مقدمه آوازی کوتاه، بیشتر داستان به صورت غیرآوازی روایت می‌شود. در جمله پایانی نقش موسیقی پررنگ‌تر می‌شود اما نه تا اندازه‌ای که بتوان انواع موسیقی سنتی ایران را با آن تطبیق داد. زیرا که شیوه بیان وی میان گفتار غیرآوازی و آوازی معلق می‌ماند.
مرشد مجنون شاه در داستان حضرت علی و سلمان‌فارسی لحن آوازی به کار می‌گیرد. گستره اصوات متمرکز بر فواصل یک دانگ است. تمرکز اصلی واژگان در یک پرده و فضای کلی، آواز ابوعطا را القا می‌کند.
صورت‌های پرده
پرده‌خوان ابتدا مجلس شب اول قبر را روایت می‌کند، که در آن کفن‌پوش خوابیده در قبر نقاشی شده است. در برخی از پرده‌ها چشمان او باز و در برخی دیگر چشمانش بسته به نظر می‌رسد. سر مرده بر دامن حضرت علی نشانه نیکوکاری و ایمان اوست. در کنار حضرت علی ملک ممبوحه مأمور بررسی صواب و گناه مردگان نشسته است و در کنار فرشته ممبوحه، نکیر و منکر دو ملک پرسش‌گر حضور دارند.
روایت دوم مجلس دربارة حضرت علی و سلمان است که تصویر مستقلی ندارد، بلکه با استفاده از تصاویر دیگر مجالس نقل می‌شود. ممکن است صورت حضرت علی از مجلس شب اول قبر و صورت سلمان از مجلس سلطان قیس و صورت وزیر سلطان عاریه گرفته شود. در پرده‌خوانی پیرامون مجالس اصلی ده‌ها داستان فرعی نقل می‌شود که برخی از آنها با بهره‌گیری از دیگر صورت‌هاست.
روایت
داستان اول وقایع شب اول قبر مردگان است. مرده در آیین سوگواری پس از غسل در کفن پوشیده می‌شود، بر او نماز می‌گزارند و به خاک می‌سپارند. شب اول قبر ملک ممبوحه در اتاق تاریک قبر بر او ظاهر می‌شود، اعضای بدنش را می‌بوید تا دریابد که او در عالم فانی صواب کار بوده است یا گناه‌کار. اگر او با جوارح خویش مرتکب گناهی نشده باشد و از دستورات دینی پیروی کرده باشد مورد شفاعت اولیاء دین و در صدر آن حضرت علی قرار می‌گیرد.
مجلس دوم مربوط به حکایت حضرت علی و سلمان‌فارسی است. حضرت علی در کودکی هسته خرمایی به سینه سلمان می‌زند، سلمان حضرت را نمی‌شناسد و او را مورد نکوهش قرار می‌دهد، حضرت علی به سلمان یادآور می‌شود که وی را در دشت ارژن از چنگال شیر رهانیده است... سلمان ارادت و خاکساری خویش را به حضرت ابراز می‌کند.
کد مطلب: 11631
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/article/11631/درباره-محمدعلی-جلالیه