مرشدان پرده‌خوان ایران-۲۷
درباره علی مداحی
13 ارديبهشت 1389 ساعت 13:46
حرکات وی از الگوهای شناخته شده پرده‌خوانان پیروی می‌کند. در این شیوه مجموعه حرکات او در خدمت گفتار و آواز قرار می‌گیرد که آن هم در راستای معانی و متون پرده است.
درویش علی مداحی
پرده‌خوان، مداح، نقال (شاهنامه‌خوان)
سال تولد: ۱۳۳۸
محل تولد: اهر از توابع تبریز
شروع پرده‌خوانی: ۷ سالگی
استادان: اشراف مداحی (پدرش)، بابا شکیبا (ناطق)، حاج جلیل درویش یکتایی
نقاش پرده: ناشناس
سن پرده: نامعلوم
شیوه اجرای نمایش
حرکات وی از الگوهای شناخته شده پرده‌خوانان پیروی می‌کند. در این شیوه مجموعه حرکات او در خدمت گفتار و آواز قرار می‌گیرد که آن هم در راستای معانی و متون پرده است. در تحلیل عقلی این شیوه برآمده از قراردادهای مشخص می‌نماید، اما در تأویل حکمی وحدت عمل پرده‌خوانان را در جهت وحدت معنی گفتار و آواز که امور زبانی‌اند، می‌رساند.
این حرکات فیگورهای معین و شناخته شده‌ای هستند که تنها تمایزشان در نزد پرده‌خوانان گوناگون، اجرای ماهرانه و منطبق با مضمون گفتار و آواز است. بنابراین اصالت حرکات نمایشی در پرده‌خوانی از حقیقت زبانی و مصادیق گفتاری آن ناشی می‌شود.
درویش علی در اجرای اعمال و حرکات پرده‌خوانی درجه استادی دارد و در اجرای فیگورهای مأخوذ از کلام یکی از نمونه‌های نادر در پرده‌خوانی منطقه ترک زبان است. در اجرای حرکات بدن وی دینامیک سیال و مقتدر دیده می‌شود، اعضای بدن مخصوصاً دستان و سر و گردن هم در گردش و حرکت و هماهنگ سکون از تعادل، قرینگی و ریتم مناسب برخوردارند.
شیوه اجرای آواز
درویش علی ترتیب بخش‌های آوازی و گفتاری پرده‌خوانی را رعایت می‌کند. آوازهای وی دو منبع الهام دارد:
۱- الحان مذهبی در فرم‌های نوحه، روضه، مصیبت، شهادت و خطبه‌خوانی که اینها با تفاوت‌هایی، بخش‌هایی از پرده‌خوانی نیز هستند.
۲- الحان پرده‌خوانی منطقه ترک‌زبان.
در بخش اول خوانندگان الحان مذهبی که پرده‌خوان نیستند در سبک خود بیشتر متکی به فرم‌های محدود و با مشخصه و محتوای عزای صرف‌اند. اگر از میان آنان کسی به پرده‌خوانی رجوع کند، لحن وی در پرده‌خوانی برای اجرای بخش‌هایی که ماهیت عزا ندارند دچار محدودیت می‌شود. درویش علی در خلال حضور دائمی میان مداحان، به الحان مربوط به پرده‌خوانی در حد مهارت و استادی مسلط است. وی با استفاده از دانش و فن کافی توانایی اجرای بخش‌های مختلف پرده‌خوانی مانند: ذکر اسم اعظم، دعا، مناجات، پیش‌واقعه، مصیبت، نوحه، غزل و ... را دارد.
پس از قسمتی که با کلام گفتارگونه و با گویش آذری اجرا می‌شود دوباره موسیقی آغاز شده و پرده‌خوان نغمه‌ای می‌خواند که با احتیاط می‌توان آن را به آواز اصفهان نسبت داد. این بخش از چند جمله موزون، با تم مشترک تشکیل شده است. مجدداً کلام پرده‌خوان گفتارگونه شده و سپس اصوات موسیقی در پرده‌های شور – حالتی شبیه به گوشه دوبیتی – شنیده می‌شود. آخرین جملات پرده‌خوانی نیز با رجعت به همین فواصل اجرا می‌شود. مجلس توعه با کلام گفتارگونه اجرا و تنها جمله‌ای کوتاه در پرده‌های شور و در فضای آواز ابوعطا شنیده می‌شود.
مجلس یوسف بقال نیز همچون توعه با کلام گفتارگونه آغاز می‌شود. پرده‌خوان نوحه‌ای در دستگاه شور اجرا می‌کند. این نوحه از چهار جمله تشکیل شده و یک ضربی و ترکیبی است. نوحه‌خوان این بخش را کاملاً با احساسات درونی خود اجرا کرده و گاه ممکن است ضرب‌ها دیر یا زود شنیده شوند. این حالت یکی از خصوصیات نوحه است که با آگاهی کامل نوحه‌خوانان انجام شده و با این شیوه تأثیر نوحه را چندین برابر می‌کنند. لحن مذکور مجدداً اجرا شده و تا پایان بخش ادامه می‌یابند. این جملات دارای تمپو نامشخص می‌باشند و در نتیجه دیگر حالت نوحه ندارند.
روایت
درویش مداحی ابتدا مجالس پرده را معرفی می‌کند و به شرح داستان ماردبن سدیف که پهلوانی نامدار است و به دست حضرت عباس کشته می‌شود، می‌پردازد.مجلس دوم داستان توعه پیرزنی مؤمن و اهل حجار است که در کوفه زندگی می‌کند.
او تنها کسی است که مسلم بن عقیل نماینده و پیش‌قراول حضرت امام حسین را پناه می‌دهد. مردم کوفه که با دعوت کتبی و فرستادن اشخاصی خود را پیرو امام می‌دانند، در آستانه ورود وی به کوفه عهدشکنی می‌کنند. مسلم در این گیر و دار از بالای دارالخلافه به پایین پرتاب شده و شهید می‌شود.
مجلس دیگر یوسف بقال است. یوسف زنش را به علت اختلاف با چهار برادرش طلاق می‌دهد، زن که باردار است مورد تهمت قرار می‌گرد، حضرت عباس به یاری او آمده بر حلال زاده بودن فرزندش گواهی می‌دهد.
کد مطلب: 11663
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/article/11663/درباره-علی-مداحی