بقاع متبرکه
درباره امام‌زاده صالح ( تجریش)
18 بهمن 1388 ساعت 21:58
جامعه - خیمه: بقعه و بارگاه و صحن گسترده امام‌زاده صالح (ع) به مساحت سه هزار متر مربع یکی از بزرگترین امامزاده‌های ایران است. او از فرزندان بلافصل امام موسی کاظم (ع) و برادر امام رضا (ع) معرفی شده است.
گفته می‌شود که سر این امام‌زاده در این آرامگاه مدفون است و بدن او نیز در آرامگاهی با نام مشابه (واقع در میدان عالی قاپو اردبیل) آرمیده است.
بر اساس کتیبه بالای سردر صحن و زیارت‌نامه امام‌زاده صالح از فرزندان بلافصل حضرت امام موسی کاظم (ع) و برادر امام رضا (ع) معرفی شده است اما در کتب انساب دو حسن صالح را به عنوان واردشدگان به ری معرفی کرده است:
۱) حسن صالح بن محمد بن احمد بن حسن بن علی بن حسن بن عمر بن امام زین‌العابدین (ع).
۲) حسن صالح بن حسن بن عیسی بن یحیی بن حسین بن زیاد بن امام زین العابدین (ع)، که ممکن است امام‌زاده صالح مزبور یکی از این دو نفر باشد.
بقعه و بارگاه و صحن گسترده امام‌زاده صالح (ع) به مساحت سه هزار متر مربع یکی از بزرگترین و باشکوه‌ترین امامزاده‌های ایران است.
بنای اصلی و اولیه بقعه به صورت چهارگوش و مربع شکل بزرگ و باشکوهی است که فضای درونی آن ۴۲۲ هزار و ۵۰ متر مربع وسعت داشته و دارای دیوارهای قطوری است که با توجه به وضع طاق‌نماها از نظر سبک و شیوه معماری به بناهای دوران ایلخانی همانند و به احتمال زیاد در سده هفتم و هشتم هجری و قدیم تر ساخته شده است.
گنبد شلجمی شکل آن با کاشی‌های زیبا پوشیده شده است. این گنبد در سال ۱۳۲۳ شمسی به همت حسن فداکار تعمیر و کاشی‌کاری آن به صورت اولیه تجدید شده است.
احداث گنبد کنونی همراه با تزیینات و مقرنس کاری و نقاشی‌های ظریف و اصلاحات داخل حرم، تعمیرات و پاره‌ای الحاقات و به طور کلی استحکام بخشی را به هاکو میرزا ملقب به بهادرخان پسر حسنعلی میرزا شجاع السطنه و نوه فتحعلی شاه نسبت داده‌اند.
بنا به شواهد در امام‌زاده صالح کتیبه ای به سال ۷۰۰ هجری قمری وجود داشته که ظاهرا در تعمیرات و تغییر مدخل بنا از میان رفته است که بنا بر آن همزمان با پادشاهی غازان خان نخستین ایلخان مسلمان مغول و مروج اسلام در میان مغولان بوده است.
مدخل ورودی کنونی بنا نیز از خیرات هلاکوخان نوه فتحعلی شاه قاجار است که به جای ورودی سابق که به طرف مغرب امام‌زاده باز می‌شد به سمت شمال انتقال داده شده و ایوان و رواقی نیز در همین بخش شمالی به ساختمان افزوده شده است.
در داخل حریم وسیع امام‌زاده صالح صندوقی چوبین وجود دارد که احتمالا به دوران اواخر صفوی یا افشار تعلق دارد و ضریح ممتاز نقره‌ای آن که اضلاع شرقی و شمال شرقی و غربی آن دارای محفظه مشبک مزین به نقره و ضلع جنوبی آن مشبک چوبی است از وقفیات مرحوم آقای میرزا سعیدخان وزیر امور خارجه اواخر قاجار است.
امام‌زاده صالح، امام‌زاده ایست پرآوازه و صاحب نام، نه تنها در تهران بلکه در ایران و حوزه‌های شیعه نشین جهان که هر سال تعداد زیادی از مشتاقان، ارادتمندان و شفاخواهان از گوشه و کنار ایران، عراق، پاکستان، افغانستان و لبنان را به خود می‌طلبد.
دو در از پنج در ورودی امام زاده صالح، در بازار قدیمی تجریش باز می‌شود. شاید همین تجریش نشینی باعث شده که زایران این امام‌زاده به دیگر امام‌زاده‌ها متفاوت باشند. این امام‌زاده تجریش نشین پاتق دختران و پسران جوان شمال شهری است که دل در گرو دین و دینداری دارند و اگر چه نه با کسوتی شبیه زایران دیگر امام‌زاده‌ها، اما با خلوص نیت به راز و نیاز در این امام‌زاده می‌پردازند و حاجت خود را از او می‌خواهند.
البته یکی دیگر از شاخصه‌های این امام‌زاده این است که از قدیم معروف بود، دختران برای پیدا کردن شوهر مناسب و رسیدن به کسی که دوستش داشته‌اند، نذر امام‌زاده صالح می‌کردند. اگر چه این روزها آرزوهای دختران رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است اما همچنان هستند عشاقی که به آرزوی وصال راهی این امام‌زاده می‌شوند و درست مانند اجدادشان، برای برآورده شدن حاجتشان، نان و پنیر و سبزی یا خرما و یا نمک نذر امام‌زاده می‌کنند.
کد مطلب: 12036
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/article/12036/درباره-امام-زاده-صالح-تجریش