آرمان هیأت - درباره امام زاده عین علی و زین علی

جامعه - خیمه: بقعه امام‌زادگان عین‌علی و زین‌علی در جنوب شرقی منطقه پونک قرار گرفته است. این بقعه یكی از زیارتگاه‌های قدیمی و شناخته شده در تهران است، كه به دلیل قرار گرفتن در میان باغ‌های قدیمی پونك، امكان رفت و آمد وسایل نقلیه عمومی تا مقابل بقعه وجود ندارد، ولی زائران می‌توانند با پیاده شدن در ایستگاه ابتدای خیابان پونه كه به ایستگاه امام‌زادگان عین‌علی و زین‌علی شهرت دارد و پیمودن مسیری كوتاه به زیارتگاه برسند.

مسیر دسترسی به بقعه میدان پونک، بزرگراه اشرفی اصفهانی، بلوار پونه یک، خیابان پونه سه است.

درمورد نسب این دو برادر نظریات مختلفی وجود دارد؛ طبق متن زیارت‌نامه موجود، امام‌زادگان دفن شده در بقعه، فرزندان امام چهارم، امام زین العابدین(ع) هستند. متن آن به صورت زیر است:

«السلام علیکما یا قدوتی سادات النبوی یا زبدتی ذریات العلوی یا سیدی عینعلی و یا زینعلی یا ابنی علی ابن الحسین یا بنی رسول الله الثقلین.»

عده‌ای معتقدند که این دو برادر هنگام شهادت هفت ساله و سیزده ساله بوده‌اند که در زمان امام رضا(ع) به اتفاق حضرت معصومه(س) در دوران خلافت هارو ن‌الرشید به ایران آمدند.

پس از ورود آنها به ایران، مأموران دستگاه حکومتی که قصد قتل‌عام سادات و فرزندان آنها را داشتند، در مسیر مشهد راه را بر آنها بستند و در نتیجه متفرق شدند.

این دو برادر نیز به قریه پونک آمدند و در همین محل توسط میرابی به نام علی عمران با ضربه بیل به شهادت رسیدند. علت اینکه بسیاری از درختان موجود در صحن، جفت است، حضور مقبره این دو برادر در مکان مذکور است.

بنابر گفته بلاغی، لقب مدفونین در بقعه عون‌بن‌علی و زیدبن‌علی است که در زبان عوام تبدیل به عین‌علی و زین‌علی شده است.

با بررسی اطلاعات جمع‌آوری شده شفاهی و كتبی تاریخ ساخت دقیق بنا به دست نیامده است، ولی برخی از راویان بر این عقیده اند، که بر اثر خواب‌نما شدن پیرمردی نابینا درکن و با کمک اهالی قریه پونک، گنبد و بارگاه امام‌زاده احداث شده است.

بنابر منابع، بنا متعلق به دوران فتحعلی شاه قاجار است كه اصل آن از بیرون هشت ضلعی و از داخل مربع شكل و به طول و عرض چهار متر بوده است. در زمان ناصرالدین شاه، یک ایوان در سمت شرق بقعه و مسجد کوچکی در، غرب آن الحاق شده است.

از جمله برنامه‌های مذهبی که داخل امام‌زاده برپا می‌شود، می‌توان به توسل مراسم عزاداری دهه اول محرم، شب های احیا، ایام فاطمیه و نیز قرائت دعای در روزهای سه شنبه و پنجشنبه هر هفته اشاره کرد.

ولی در این میان کمیل و دعای ظهر عاشورا یکی از به یادماندنی‌ترین روزهای سال در این امام‌زاده است. دراین روز، تمام دستجات از نقاط دور و نزدیک به امام‌زاده می‌آیند، تا علاوه بر عرض ادب خدمت این دو بزرگوار، شاهد وقوع كرامت ظهر عاشورا باشند.

علاوه بر موارد ذكر شده، هر روز نمازجماعت داخل حسینیه در دو نوبت ظهر و عصر؛ مغرب و عشا برگزار می‌شود.

برگزاری کلاس‌های آموزشی قرائت قرآن، تواشیح با همکاری پایگاه بسیج امامزاده و نیز برگزاری مراسم دعا در روزهای خاص هفته و اقامه نمازهای یومیه به صورت جماعت عامل مهمی در تعامل و ارتباط اهالی محل با یکدیگر و نزدیکی هر چه بیشتر به این فضای معنوی است.

گاهی اوقات نیز از فضای سرسبز امام‌زاده نه برای زیارت، بلكه برای گذران اوقات فراغت استفاده می‌شود.

بنابراین، امام‌زاده از نظر اجتماعی نقش مهمی را در محل ایفا می‌کند. تنها محل كسب و كار بوفه داخل صحن است، گاهی اوقات نیز، به خصوص روزهای پنجشنبه و جمعه، در کوچه منتهی به ورودی غربی صحن تعدادی دست فروش بساط پهن می‌کنند و اجناسی را از قبیل تسبیح، مهر، کتاب دعا، شمع و غیره به فروش می‌رسانند.