آرمان هیأت - درباره شاه ركن الدين ؛ يادی از ‌«بابا»

جامعه: بقعه سيد‌علی شاه ركن‌الدين، در محله صحرا بدر مشرقی دزفول پشت ميدان امام اين شهرستان واقع است.

شاه ركن‌الدين با احتساب نسب و اعقاب به امام موسی كاظم(ع) می‌رسد كه ظاهرا ايشان از اولاد حمزه بن موسی‌(ع) است. از او با لقب «بابا» هم ياد می‌شود.

نام او سيد‌علی بوده است. گروه بزرگ و مهمی از سادات دزفول منتسب به او هستند كه به آنان سادات شاه ركنی می‌گويند كما اين كه بسياری از آنان نام وی را برای نام‌خانوادگی خويش برگزيده‌اند. او به اين ديار هجرت كرده و در همان جا درگذشته است.

شاه ركن‌الدين به شغل زرگری مشغول بوده و از اين راه امرار معاش می‌كرده و كرامات زيادی هم از او نقل شده است.

گنبد اين مقبره نيلگون و مخروطی شكل با ۱۴ ضلع است. در بالای در جنوبی آن پلكان، خواجه‌نشين و طاق نمايی وجود دارد كه بر بالای آن دو گلدسته بنا شده ‌است.

اين مجموعه شامل آرامگاه، مسجد، مدرسه و حمام است. ساختمان گلدسته‌ها در دوره قاجاريه ساخته شده است و بنای بقعه و گنبد، به دوره تيموريان در زمان سلطنت شاهرخ ميرزا فرزند امير تيمور نسبت داده می‌شود.

اين بقعه در محوطه نسبتا وسيع محصوری واقع شده است. گنبد بقعه در وسط يك چهار ضلعی قرار دارد و دارای ۱۲ ترك است كه با كاشی‌كاری از كاشی‌های فيروزه‌ای و سياه رنگ زينت داده شده است. زنجيره قاعده كاشی‌كاری گنبد كه قاعده‌های مثلث دوازده گانه بر آن قرار دارند دارای دوازده مربع مستطيل يا نقش اسليمی و چهار گوش ساده است. بر فراز گنبد سروك فلزی، مركب گلابی شكل نصب شده است.

كاشی‌كاری قاعده قديمی‌تر و كاشی‌كاری‌های فراز هرم گنبد جديدترند. نوع كاشی‌كاری و ترك‌بندی و سبك كلاه درويشی اين گنبد، شبيه بقعه محمد بن جعفر طيار است. دو مناره تازه‌ساز آجری با كاشی مخلوط در در ورودی به حياط جنوبی قرار دارد و سر در ورودی به حياط جنوبی با پنج پله از سطح كوچه به حياط می‌پيوندد. در كناره بقعه مسجدی واقع است كه به دفعات تعمير شده و جديد به نظر می‌رسد. ايوان نمازخانه مسجد، دارای دو ايوان و يك اتاق و يك اتاق كوچك‌تر است و آجركاری نسبتا ظريفی دارد. محراب مسجد ساده و گچ اندود است.

در كنار بقعه، مدرسه‌ای قديمی واقع است كه بر سر در آن، تاريخ تجديد بنای مدرسه شاه ركن الدينی از طرف حاج سيد معصوم شاه ركنی جهت طلاب علوم دينی بر متنی سورمه‌ای با خط سفيد، كاشی‌كاری شده است. سر در مسجد، نسبتا كهنه و راهروی بين مسجد و بقعه نيز قدمتی دارد. مدرسه، حياط كوچكی است با حجرات و تزيينی ندارد.

حمام كوچك قديمی به بقعه و مدرسه شاه ركن الدين متصل است و معلوم است كه بنای آن تقريبا هم‌زمان با بنای ساير ابنيه بقعه بوده است.