آرمان هیأت - درباره امام زاده سید اسماعیل

جامعه - خیمه: امام‌زاده اسماعیل در خیابان شهید مصطفی خمینی ، نزدیک میدان «سید اسماعیل» قرار دارد و منسوب به اسماعیل از اعقاب امام علی النقی (ع) است. یک سوی این بقعه به واسطه بازار سرپوشیده به خیابان اصلی بازار تهران راه پیدا می‌کند.

محدوده آرامگاه سید اسماعیل، مکانی تاریخی شامل میدان، آب انبار، مسجد- مدرسه فیلسوف‌الدوله و بازار سید اسماعیل است.

بنای فعلی امام‌زاده شامل صحن، ایوان، رواق ( ایوانی که در مرتبه دوم ساخته شود، پیشگاه)، بقعه و مسجد است.

صحن امام‌زاده به شکل مستطیلی به ابعاد ۲۳ و ۳۵ متر است که محور طولی آن در امتداد شمالی – جنوبی قرار دارد و دارای سه ورودی است.

ورودی شرقی امام‌زاده که مدخل اصلی بنا نیز محسوب می‌شود؛ فاقد تزئینات است و به نظر می‌رسد نیمه کاره رها شده باشد. این ورودی مقابل سر در آب انبار ساخته شده و به معبر شمالی – جنوب شرقی امام‌زاده و خود امام‌زاده به میدان سید اسماعیل راه دارد.

دو ورودی دیگر اطراف صحن نیز یکی در شمال و دیگری در جنوب به معابر فرعی راه دارند.

قسمت غربی بنا دارای ایوانی رفیع و خوش منظر است که در طرفین آن دو منار بلند دیده می‌شود. در طرفین ایوان، سه ایوانچه در لبه صحن واقع شده است. بدنه ایوان غربی پوشیده از کاشی، و نیم گنبد آن مزیّن به مقرنس زیبا و پرکار است.

در محل پاکار قوس پوشش ایوان، بر کتیبه‌ای با زمینه لاجوردی در سه سوی و روی کاشی‌های خشتی‌، عباراتی به خط سفید نقش بسته است.

طبق کتیبه موجود ، قدمت درِ چوبی بقعه به سال ۸۸۶ هـ . ق یعنی دوره آق قویونلو می‌رسد و ظاهراً قدیمی‌ترین سند بر جای مانده برای قدمت شهر تهران است.

کاشی‌های زرین فام مرقد متعلق به قرون هفتم و هشتم هـ.ق و مناره‌های موجود در این بقعه از قرن سیزدهم هـ.ق باقی مانده است.

این امام‌زاده در مجموع ظاهری شبیه مسجد دارد و قدمت تاریخی آن بسیاری از زایران را مشتاق به زیارت امام‌زاده می‌کند. مراجعان امام‌زاده سید اسماعیل اغلب افراد سنتی و معتقد همان حوالی هستند‌.