معرفت زیارت 9//کتاب‌های زیارت را بشناسید
24 خرداد 1389 ساعت 11:45
«کتابشناسی زیارت» به کوشش سید رضا باقریان موحد در نشر مشعر به چاپ رسیده است. موحد در این کتاب کوشیده است مجموعه‌ای از مهم‌ترین و معتبرترین کتاب‌های مرتبط با زیارت را معرفی کند.
جامعه- خیمه: تا کنون کتاب‌های زیادی با عناوینی همچون زیارات، مزارات و توسلات در ادبیات تشیع به چاپ رسیده است و در واقع فرهنگ زیارت‌پژوهی و زیارتنامه نویسی در اسلام به ویژه در مکتب تشیع ازآغاز تاریخ اسلام، تا کنون ادامه داشته و دارد و تا کنون صدها کتاب در این زمینه به قلم محققان علوم دینی به تحریر در آمده است که هم اکنون بخش گسترده‌ای از میراث معنوی اسلام را تشکیل می‌دهد.
امروزه این متون جزء اصلی متون اسلامی محسوب می‌شوند و شناخت آن برای محققان علوم اسلامی و علاقه‌مندان به بحث زیارت لازم و ضروری است.
از سوی دیگر مفهوم زیارت با مفاهیم عقیدتی، اخلاقی و عرفانی بسیاری گره خورده است که شناخت آنها مستلزم بررسی ادبیات زیارت است.
اما در این بین کتاب‌هایی هم درباره مقوله زیارت به چاپ رسیده است که شاید آنچنان در خور توجه نباشد.
نشر مشعر به کوشش سید رضا باقریان موحد، کتابی رابا عنوان «کتابشناسی زیارت» به چاپ رسانده است و در آن به معرفی مهم‌ترین و معتبرترین کتاب‌های این حوزه پرداخته است.
موحد در دیباچه کتاب یاد آور شده است که فراهم کردن کتابشناسی جامع زیارتی نه ممکن است و نه مطلوب.
«ممکن نیست چراکه هزاران کتاب درباره این موضوع نوشته شده است که دستیابی به همه آنها امکان‌پزیر نیست. مطلوب نیست چرا که برخی از آنها فاقد معیارهای یک کتاب مهم هستند.»
نویسنده درمقدمه این کتاب نوشته است: «اکنون با تهیه مجموعه حاضر، نخستین گام را در راستای غبارزدایی از میراث پیشینیان و احیای نام و یاد گنجینه‌های علمی آنان و همچنین به منظور بازگشایی بابی با عنوان «زیارت‌پژوهی در قلمرو تحقیقات علوم انسانی» برداشته و «کتابشناسی زیارت» را تقدیم محققان و پژوهشگران می‌کنیم که امید است مفید واقع شود.»
کتابشناسی زیارت، پاسخ به پرسش‌های زیر را به عهده گرفته است.
مهم‌ترین کتاب‌های که درباره زیارت و دیگر مفاهیم مرتبط (مانند مزار، زیارتگاه، توسل ، شفاعت) به زبان فارسی یا عربی توشته یا ترجمه شده است کدام است؟
محتوا وموضوع اصلی این آثار چیست؟
ویژگی و امتیازهای این نوشته ها در چیست؟
دراین کتابشناسی، مهم‌ترین کتاب‌های زیارتی که به زبان فارسی و یا عربی نوشته و یا ترجمه شده و در ایران، چاپ یا پخش شده، به صورت الفبایی، معرفی توصیفی شده است.
از آنجا که تا کنون کتاب مستقلی به عنوان کتابشناسی زیارت به چاپ نرسیده است؛ به نظر می‌رسد که این مجموعه اولین کار مستقل درباره توصیف کتاب‌های زیارت باشد و ویژگی‌های خاصی را به خود اختصاص داده است.
این کتابشناسی توصیفی است و نه تحلیلی و انتقادی. در معرفی هر کتاب بیشتر به توصیف محتوای آن پرداخته و از تحلیل انتقادی پرهیز شده است.
موضوع اصلی این مجموعه، مفهوم زیارت و زیارتنامه‌ها در اسلام است، اما نوینده کتاب متذکر شده: از آنجا که این آموزه دینی با مفاهیمی چون مزار و توسل و.. به شدت گره خورده است تفکیک آنها امکان‌پذیر نیست. بنا بر این زیارت محور اصلی این مجموعه است و پیرامون آن به این موضوعات نیز پرداخته شده است. مزارات و توسلات و زیارتگاه‌های اسلامی جغرافیا و تاریخچه زیارتگاه‌های اسلامی.
در این کتاب سعی شده دورنمایی از محتوای کتاب‌های معرفی شده ارایه شود که البته این کار به صورت توصیفی انجام شده است و نه تحلیلی.
این کتابشناسی جامع نیست بلکه گزیده یکصد کتاب مهم درباره زیارت و مزار و زیارتگاه‌ها و موضوعات مرتبط گزیده و معرفی شده است.
نویسنده کتاب مهم ترین معیارهای انتخاب کتاب‌ها را هم اینچنین توصیف کرده است:
الف- قدمت آنها: مانند کامل ازیارت ابن قواله قمی قرن(۴)
ب- تاثیر گذاری آن: مانند آثار زیارتی علامه مجلسی
ج: مرجع بودن: مانند کامل الزیارات و یا مزار شهید اول
د- اعتبار آنها: مانند آثار شیخ مفید و علامه مجلسی
ه- ابتکاری بودن موضوع و قالب و نحوه بیان آنها: مانند فرهنگ زیارت جواد محدثی
ی- تقلیدی و رونویسی و تکراری نبودن آنها: مانند اکثر ترجمه‌هایی که از زیارت عاشورا و یا دعای توسل شده که در این مجموعه معرفی و توصیف نشده است.
کد مطلب: 13340
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/article/13340/معرفت-زیارت-9-کتاب-های-بشناسید