تکيه اميرچخماق، ميراثی فاخر اما در خطر
24 مهر 1389 ساعت 9:44
در کنار بنای امیرچخماق نخل تاریخی یزد که برای مراسم عاشورا از جا برداشته می‌شود قرار گرفته است. چندسال قبل و هنگام شام قریبان، مردم کنار این نخل که از چوب ساخته شده شمع روشن کردند و به این ترتیب بخشی از نخل سوخت.
مردم‌شناسی: ساماندهی و احیاء مجموعه و بنای امیرچخماق یزد درحالی به حال خود رها شده است که هر روز بر تعداد تجمع مهاجرین میدان اضافه می‌شود و کودکان هنگام بازی توپ‌هایشان را به دیوار بنای امیرچخماق می‌کوبند. از سوی دیگر تردد خودروها، ریختن زباله و طرح نیمه‌کاره دیوار کشی بنا باعث آشفته‌گی این اثر ملی شده است.
به گزارش CHN بنای امیرچخماق در وسط شهر یزد واقع شده و یکی از مهمترین بناهای این شهر تاریخی است. بر همین اساس گردشگران از سراسر دنیا هنگامی که وارد یزد می‌شوند، به دیدن این اثر ملی که شگفتی‌های زیادی در زمینه معماری دارد، می‌روند. این درحالی است که فضای بنای امیرچخماق مناسب گردشگری نیست و طرح ساماندهی این اثر هم به حال خود رها شده است.
«محسن حاجی‌سعید»، مدیر انجمن مهرورزان جوان و دبیرشورای تشکل‌های گردشگری استان یزد دراین‌باره به CHN گفت: «بنای امیرچخماق و محوطه پیرامون آن که به مجموعه امیرچخماق شهرت دارد به دست والی یزد در دوره تیموری که امیرچخماق نام داشته ساخته شده است. در آن زمان این اثر بیرون شهر یزد و به صورت حسینیه ساخته شد. در حالی که سال‌ها این اثر معرف یزد است، اما امروز مسئولان هنوز موفق به ساماندهی این مجموعه نشده‌اند.»
وی با اشاره به دو دیواری که در دو طرف بنا کشیده شده گفت: «چندسال قبل دو دیوار از طرفین بنا کشیدند تا فضای میدان را محصور کنند. این دیوارها که به شکل تاریخی ساخته شده‌اند نیمه‌کاره رها شدند و در شرایط فعلی نه تنها معنایی ندارند که زیبایی خود اثر را هم مخدوش کردند.»
به گفته وی قرار بود که مسیرهای پشت این بنا آزادسازی شده و به طرح ساماندهی مجموعه امیرچخماق اضافه شود، اما همچنان به حال خود رها شده است.
بنای امیرچخماق در دوره‌های مختلف تغییر و تحولاتی داشته است. در ابتدا این بنا حسینیه‌ای در میان یک میدان بود و به مرور زمان و در دوره والی پس از امیرچخماق بازارچه‌ای به نام «حاج‌قنبر» (هم اسم والی یزد) هم به آن اضافه شد که در زیر بنا واقع شده و به منظور فروش صنایع دستی و کمک به اقتصاد شهر یزد بوده است.
حاجی سعید دراین‌باره می‌گوید: «امروز این بازارچه که مانند یک زیرگذر از زیر بنا است، تبدیل به مرکز کسب و کار جیگرکی‌ها شده و گاهی بوی جیگر آنقدر در بازارچه می‌پیچد که گردشگران به داخل آن نمی‌روند.»
مسیر دسترسی به بالای بنای امیرچخماق از طریق پله‌کانی است که در میان بنا تعبیه شده است. گردشگران با پرداخت هزینه‌ای از این پله‌ها بالا می‌روند و از بالای بنا بافت تاریخی یزد را می‌بینند. اما آنچه در این بالا رفتن‌ها به چشم می‌خورد، فضای آشفته بام امیرچخماق است که به شکل آشفته‌ای میان کولرها و سیم‌کشی‌ها قرار گرفته است.
دبیرشورای تشکل‌های گردشگری استان یزد درباره طرح ساماندهی مجموعه امیرچخماق گفت: «قرار بود که دور تا دور میدان بسته شود و جلوی تردد خودروها و موتور سوارها و وسایل نقلیه که باعث ارتعاش هم می‌شوند گرفته شود. از سوی دیگر باید برای این بنا ورودی پرداخت شود تا مهاجرین وارد این اثر تاریخی نشوند.»
وی در توضیح این موضوع گفت: «در حال حاضر مهاجرین غیر یزدی در میدان و مجموعه امیرچخماق تجمع می‌کنند. کودکان نزدیک این بنا فوتبال بازی می‌کنند و از دیوار حسینیه به عنوان دروازه استفاده می‌شود؛ به این ترتیب مدام توپ‌شان را به دیوارهای بنای امیرچخماق می‌کوبند. حضور مهاجرین باعث ریخته شدن زباله و حتی روشن کردن آتش در نزدیکی دیوارها و نشیمنگاه‌های بنا می‌شود که بخشی از دیوارها هم به همین دلیل سیاه شده است.»
حاجی سعید با تاکید بر این موضوع که تنها با پرداخت ورودی می‌توان از ادامه این آشفته‌گی جلوگیری کرد گفت: «این مجموعه نیاز به ساماندهی دارد و باید دور تا دور آن از فضای شهر فاصله بگیرد. آن زمان است که می‌توان برای امیرچخماق ورودی در نظر گرفت و از ورود افراد غیر گردشگر هم به داخل بنا جلوگیری شود.»
در کنار بنای امیرچخماق نخل تاریخی یزد که برای مراسم عاشورا از جا برداشته می‌شود قرار گرفته است. چندسال قبل و هنگام شام قریبان، مردم کنار این نخل که از چوب ساخته شده شمع روشن کردند و به این ترتیب بخشی از نخل سوخت.
حاجی سعید در پایان گفت: «در مجموعه امیرچخماق نظارتی وجود ندارد. بر همین اساس اتفاقات گوناگونی که به ضرر بنا است در این میدان رخ می‌دهد. باید برای آن نگهبانانی در نظر گرفته شود که مدام از این اثر ملی حفاظت کنند.»
کد مطلب: 14457
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/article/14457/تکيه-اميرچخماق-ميراثی-فاخر-اما-خطر