آرمان هیأت - اولین نشست علمی مداحان سراسر کشور

اولین نشست علمی مداحان سراسر کشور به همت هیئت علمی بنیاد دعبل و با موضوع «رونمایی از مرامنامه ستایشگری اهل‌بیت(ع)» برگزار شد.

یازدهم بهمن‌ماه، اولین نشست علمی مداحان سراسر کشور با موضوع «مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت(ع)»، با حضور رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، حجت‌الاسلام و المسلمین سید مهدی خاموشی، دکتر محمدرضا سنگری، رئیس هیئت علمی بنیاد دعبل خزاعی و بیش از ۲۰۰ نفر از مداحان و ذاکران استان‌های سراسر کشور برگزار شد.

در این مراسم دکتر سیدمهدی خاموشی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، با اشاره به ضرورت همدلی مداحان برای ساماندهی امور، آشنایی با محیط پیرامون را از مواردی برشمرد که مداحان باید به آن توجه داشته باشند. مشروح سخنرانی ایشان در صفحات پیشین به استحضار رسید. در ادامة این همایش، دکتر محمدرضا سنگری، رئیس هیئت علمی بنیاد دعبل خزاعی، با اشاره به اینکه تدوین و تنظیم «مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت(ع)» حاصل بیش از ۲۰۰ ساعت کار گروهی با استادان، صاحب‌نظران و فعالان عرصة ستایشگری و ذاکری اهل‌بیت(ع) است، گفت: «خاستگاه مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت(ع) سه اصل قرآن، عترت (کلام نورانی اهل‌بیت(ع)) و رهنمودهای مقام معظم رهبری است که در مدت ۳۰ سال گذشته بیشترین حمایت را از مداحی و مداحان به عمل آورده‌اند.» مشروح سخنان ایشان نیز به استحضار ‌رسید.

از جمله برنامه‌های نشست علمی مداحان و ذاکران، برگزاری پنج کارگاه علمی با موضوعات: «اخلاق در مداحی»، «آموزش و تألیف»، «ادبیات در محتوای مجالس»، «فرصت‌ها و تهدیدهای مداحی» و «مقتل و روضه‌خوانی» بود. در ادامه رئوس مطالب و مباحث مطروحه در کارگاه‌ها به استحضار می‌رسد.

کارگروه فرصت‌ها و تهدیدهای مداحی
۱. استمرار جلساتی نظیر این و پرهیز از این مقدار حاشیه و روضه‌خوانی بسیار، به جای تمرکز بر روی برگزاری کارگاه‌ها
۲. شناسایی مشکلات مداحی در استان‌ها به تفکیک (فرصت‌ها و تهدیدها در هر استان)
۳. چاره‌اندیشی برای حفظ سنت‌های بایسته و در حال اضمحلال مداحی
۴. تخصیص مکان مناسب در استان‌ها برای بنیاد دعبل خزاعی
۵. بررسی تأثیر عرفان‌های کاذب بر مداحی و آگاهی‌بخشی در این زمینه
۶. چاره‌اندیشی برای طرح آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب و یاد شهدا در مداحی
۷. فعال شدن بنیاد دعبل خزاعی در حوزة مداحی بانوان
۸. پرهیز از دولتی شدن هیئت‌ها و مداحان
۹. برگزاری مداحی‌ها در حسینیه‌ها، تکایا و خیمه‌ها و در آموزش و پرورش
۱۰. راه‌کارهای مناسب برای پرهیز مداحان از اهانت و ... (به‌ویژه دربارة مداحان صاحب تریبون)
۱۱. قبل از برگزاری جلسات کشوری برای مداحان، بنیاد دعبل خزاعی، موضوع و محورهای بحث را به اطلاع برساند.
۱۲. تأمین و تغذیة مداحان، به‌ویژه مداحان شهرستان‌ها و روستاها
۱۳. چاره‌اندیشی و راه‌کار برای مداحان مدعو کشوری که دستمزد و هزینة بالا طلب می‌کنند.
۱۴. چاره‌اندیشی در باب نفوذ عناصر بیگانه در حوزة مداحی
۱۵. راه‌کار مبارزه با خرافات، بدعت‌ها و تحریفات مداحی
۱۶. همکاری بنیاد دعبل خزاعی با کانون مداحان و جلوگیری از دادن تریبون به مداحان تأییدنشده
۱۷. صدور مجوز برای مداحان
۱۸. بهتر است تصمیم‌گیری‌ها فقط در تهران نباشد و تنوع فرهنگ‌ها لحاظ شود.
۱۹. در کنار تهدیدها، فرصت‌ها نیز مشخص، مطالعه و مطرح شوند.
۲۰. چاره‌اندیشی در بهره‌گیری از مداحان توانمند استان‌ها در سطح ملی و رسانة ملی
۲۱. چاره‌اندیشی و مدیریت مداحان ذوجنبتین! (عروسی و عزا!!)
۲۲. راه‌کارهای تربیت و تغذیة مداحان کم‌سواد در حوزة روضه و مقتل
۲۳. ترویج فرهنگ احترام به مداحان و ذاکران
۲۴. راه‌کارهای ارتباط میان مداح و روحانی
۲۵. شیوه‌های ارتباط مداحان با صدا و سیمای استان (تعیین نماینده‌ای از مداحان برای معرفی مداحان به صدا و سیما)
۲۶. برنامه‌ریزی ماهانه، فصلی و سالانة مداحان
۲۷. آموزش علمی و کاربردی جامعة مداحان
۲۸. چاره‌اندیشی برای هماهنگی کانون‌ها و مراکز متکثر تصمیم‌گیری در حوزة مداحی

کارگروه آموزش و تألیف
۱. سطح‌بندی مداحان و آموزش مبتنی بر سطح دانش، سابقه و تجربه
۲. مشخص کردن رتبه برای مداحان بر اساس آموزش (برگزاری آزمون و دادن کارنامه)
۳. معرفیِ «مداحی» به عنوان امتیاز در نهادها، ارگان‌ها و مشاغل
۴. کارنامه‌ها بر مبنای سه رتبة (ممتاز، خوب و عالی) باشد.
۵. استفاده از کتب معتبر، مستند و تأییدشده توسط بزرگان در مداحی (به‌ویژه مراجع عظام)
۶. آموزش مقتل‌خوانی و مقتل‌شناسی
۷. استفاده از نوحه‌های کف‌دستی انتشارات هلال
۸. انتشار اشعاری که سه ویژگی پیام، محتوا و قابل فهم بودن را داشته باشند.
۹. استفاده از افراد تأثیرگذار در آموزش
۱۰. پشتوانه‌سازی برای آموزش‌ها و مدارکی که مجموعه‌هایی چون بسیج مداحان، کانون مداحان و ... برگزار می‌کنند.
۱۱. آموزش غیرحضوری در کنار آموزش حضوری مناسب است.
۱۲. تعیین متولی برای آموزش ذاکران
۱۳. استفاده از استادان موسیقی و ادبیات در آموزش
۱۴. ارائة مبانی مداحی در اردوهای زیارتی به ذاکران
۱۵. باز کردن قفل سایت هلال قبل از موعد مناسبت‌ها برای استفادة ذاکران
۱۶. ارسال و عرضة نشریاتی که روضه‌ها و مطالب مستند دارند، مثل شبستان
۱۷. ابلاغ دستورالعملی از جانب بنیاد دعبل خزاعی برای آموزش به استان‌ها
۱۸. راه‌اندازی مجمع‌الذاکرین در همة شهرستان‌ها
۱۹. مطالبة توقعات از ذاکران پس از ارائة خدمات به آنان
۲۰. اهدای بستة فرهنگی به ذاکران
۲۱. استفاده از روحانیت در جلسات آموزشی
۲۲. به روز کردن سایت بنیاد دعبل خزاعی برای مداحان
۲۳. انتشار فصلنامه برای ذاکران
۲۴. توجه به معیارها و حساسیت‌ها در آموزش‌های مداحی در استان‌ها، به‌ویژه استان‌های دارای مذاهب دیگر
۲۵. حمایت بنیاد از مؤلفان و نویسندگان حوزة مداحی
۲۶. نشست مشترک بین نمایندگی بعثة رهبری، سازمان تبلیغات اسلامی، بنیاد دعبل خزاعی

کارگروه اخلاق در مداحی
۱. معرفی پیامبر(ص) و ائمه(ع) به عنوان اسوه و الگوی اخلاق
۲. مداحان باید خود اسوه و سرمشق و مجهز به تقوا، علم و ادب باشند.
۳. رفتار مداحان زیر ذره‌‌بین است؛ به‌ویژه از نگاه نوجوانان و جوانان، پس به رفتار خود توجه کنند.
۴. با اخلاق اسلام ناب محمدی و رعایت شریعت اسلام رفتار کردن و مقلد یکی از علمای متشرع بودن
۵. در جامعه و خانواده اخلاق مراعات شود.
۶. مداحی به قصد قربت باشد نه به منظور مادیات
۷. پامنبری علمای اعلام باشند و آنها را مرجع صحت و سقم مطالب خود قرار دهند.
۸. با پاکی و درستی در این راه قدم بگذارند و شأن مداحی را حفظ کنند.
۹. خود بسوزند تا بسازند (تهذیب، سلوک و خودسازی)
۱۰. زبان را پاک کنند تا اعمال پاک را در پی آورد.
۱۱. مردم را با اهل‌بیت(ع) که معبر معرفت الهی هستند، آشنا کنند.
۱۲. مداح باید آینه باشد از خودش نگوید، اهل‌بیت(ع) را مدح کند، نه صدا و نه خود را.
۱۳. مداح باید انسان‌ساز و جامعه‌ساز باشد.
۱۴. اخلاق اجتماعی به عنوان اصل در مداحی لحاظ شود. (حسن معاشرت و حسن خلق)
۱۵. اخلاق سیاسی برای مداح لازم است (اصل روشنگری و بصیرت‌بخشی) و حفظ دست‌آوردهای انقلاب.
۱۶. اخلاق حرفه‌ای و تخصصی را رعایت کند.
۱۷. در جلسات گناه شرکت نکند.
۱۸. نگاه به مداحی، اقتصادی و مادی نباشد.
۱۹. ظاهر آراسته، مرتب، زیبا و در شأن اهل‌بیت(ع) داشته باشد.
۲۰. به پیشکسوتان، روحانیان و اهل منبر احترام بگذارد.
۲۱. حرمت مجالس اهل‌بیت(ع) را نگه دارد.
۲۲. تواضع حتی در برابر کوچک‌ترها از جلوه‌های اخلاق مداحی است.
۲۳. منظم باشد و بدقولی نکند؛ یا دیر و با تأخیر به مجلس نرسد.
۲۴. از مطالبی که شأن اهل‌بیت(ع) را مخدوش می‌کند، بپرهیزد.
۲۵. با قرآن کریم، روایات، ‌ادعیة مفاتیح‌الجنان و صحیفة سجادیه مأنوس باشد.
۲۶. با علما و استادان اخلاق و مجالس وعظ و اخلاق روحانیان مرتبط باشد.
۲۷. در برنامه‌های ملی ـ مذهبی مثل نماز جمعه، راهپیمایی و ... شرکت کند.
۲۸. واژه‌های کلیدیِ مداحی مثل تواضع، شباهت به مدح‌شونده، حفظ هویت، زینت اهل‌بیت(ع) بودن، اخلاق حرفه‌ای، فردی، اجتماعی، سیاسی و ظرفیت‌بخشی به خود، از نکاتی هستند که نباید فراموش شوند.
۳۰. مداح به هر قیمتی نباید در پی جذب جوانان باشد. باید اصول را رعایت کند.
۳۱. با امنا و اعضای هیئت رفتار و برخورد نیکو داشته باشد.
۳۲. مداحان باید با اخلاق مداحی آشنا شوند.
۳۳. استادان پیشکسوت، دلسوز و جامع‌الشرایط در کشور در مجالس سالانه، فصلی و ... شرکت کنند.
۳۴. جزوه‌های آموزشی، تخصصی و نرم‌افزارهایی در حوزة اخلاق مداحی تنظیم شود.
۳۵. برنامه‌ریزی برای آموزش‌های اخلاقی در جلسات ماهانة بنیاد دعبل خزاعی
۳۶. تهجد و اهل ذکر بودن مداح لازم است.
۳۷. زمان‌شناسی، مستمع‌شناسی و سیرة معصومان را دانستن، جزو اخلاق مداحی است.
۳۸. شناخت جایگاه، شأن و بایسته‌های مداحی از اخلاق مداحی است.
۳۹. توجه به دغدغه‌های مقام معظم رهبری در مداحی، از اخلاق مداحی است.
۴۰. مداحان دائم‌الوضو، دائم‌الذکر، خوش‌خلق با مستمعین و مردم و دارای مطالعه در حوزه‌های قرآن، تفسیر، تاریخ، روایت و مقتل باشند.

کارگروه مقتل و روضه‌خوانی
۱. نوشتن مقاتل بدون اغراق، لعن، دشنام و نفرین با رعایت مطالب ادبی و علمی
۲. استفاده از طلاب علوم دین برای نگارش مقتل
۳. معلوم کردن مرجعی برای تأیید مقاتل نگاشته‌شده
۴. تنظیم، تبویب و استخراج روضه‌های مناسب، از مقاتل معتبر مثل خصائص‌الحسینیه
۵. طرح پیام‌های کربلا در مقاتل
۶. مشخص کردن روضه‌های غیرمستند، تحریف‌شده و غلط
۷. تشکیل کانونی برای تحقیق در حوزة مقاتل (مجموعة معتبر و توانا)
۸. به جای مقتل‌نویسی، مقاتل معتبر را معرفی کنیم.
۹. مقاتلی به تناسب مخاطب‌ها مثلاً دانشگاهی، حوزوی، فرهنگی و ... نگاشته شود. (دقت در سطح متفاوت مخاطب‌ها)
۱۰. دقت در نگارش مقاتل بر اساس زبان امروز
۱۱. برای مداحان اعزامی به عتبات، مقتل مناسب تنظیم شود.
۱۲. استفاده از مقاتلی که عرب‌ها نگاشته‌اند.
۱۳. تذکر به مداحانی که روضة تحریفی می‌خوانند. (گروه و مرجعی برای بازخواست)
۱۴. دعوت از حوزة علمیة قم برای اندیشیدن، برنامه‌ریزی و نگارشِ مقتل
۱۵. جلسة مشترک بین علما و صاحب‌نظرانِ این حوزه
۱۶. گردآوری گریزهای درست مداحانِ بزرگ و معتبر
۱۷. چاپ مقاتل معتبر در قطع جیبی و قابل حمل
۱۸. تعلیم مداحان در حوزة مقتل
۱۹. ایجاد تعهد و التزام در مداحان برای خواندن روضه و مقتل مستند
۲۰. مراقبت صدا و سیما در پخش روضه‌های مستند و پرهیز از پخش تحریف، غلو و دروغ در مداحی

کارگروه ادبیات مداحی
۱. شناخت شاعران آیینی و استفاده از آنان
۲. ارتباط و پیوند بین مداحان و شاعران
۳. چاپ مجموعه‌های شعری مناسب برای مداحان
۴. آموزش ادبیات به مداحان
۵. تقویت تعهد و التزام در مداحان برای استفاده از شعرِ بایسته و موقر
۶. شناساندن اشعار مناسب توسط نشریه‌ها، فضاهای مجازی و ...
۷. نشست مشترک شاعران و مداحان

در مجموع ۱۲۱ پیشنهاد، رهنمود و نکته در پنج کارگروه مطرح شد و ۴۷ نفر با اعلام نظرهای کوتاه و بلند ـ یک یا چند بار ـ دیدگاه‌های خود را دربارة موضوعات کارگاه‌ها مطرح کردند.
پس از برگزاری کارگاه‌ها، بعد از ظهر روز سه‌شنبه، یازدهم بهمن‌ماه، مداحان و مهمانان حاضر در همایش، در بهشت زهرای تهران حضور یافتند و ضمن نثار دستة گل به حرم مطهر حضرت امام خمینی(ره) با آرمان‌های والای معمار کبیر، تجدید بیعت کردند.