آرمان هیأت - رستاخیز ؛ ترکیب منطقی بین سینما‌،‌تاریخ و تخیل

رستاخیز ؛ ترکیب منطقی بین سینما‌،‌تاریخ و تخیل

احمدرضا درویش کارگردان فیلم «رستاخیز» گفت: «اگر قرار بود که نعل به نعل تاریخ در دو ساعت و نیم پرداخت شود نمی شد. بعد از مراحل تحقیق چیزی که مهم بود این بود که رابطه منطقی بین تخیل، سینما و تاریخ بسازیم. ما می خواستیم روابط تاریخی را ارایه دهیم و در عین حال ساختار دراماتیک فیلم رعایت شود.»

نشست پرسش و پاسخ فیلم «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش، با حضور این کارگردان و سایر عوامل سازنده فیلم، در سالن سعدی برج ميلاد برگزار شد.

احمدرضا درویش کارگردان فیلم «رستاخیز» در ابتدای نشست گفت: «تقریبا ده سالی است که چنین میزانسنی ندیده ام و شاید بهترین و جدی ترین نمایشی بود که در میلاد در میان اهل رسانه دیدم. به هر حال همه ما همکار هستیم و حلقه رسانه حلقه مهمی از تولید هنری است و شما نقش مهمی در انتقال آثار تولید شده دارید. شنیده بودم که کیفیت سالن از نظر تصویر و صدا خوب نیست ولی به نظرم اشکالی نداشت.»

او درباره ساخت پروژه «رستاخیز» توضیح داد: «حدود ۱۴ سال پیش به همراه احمد مسجد جامعی به دمشق رفته بودیم و از زیارت مزار حضرت زینب(س) بر می گشتیم؛ در یک روز بارانی زیر حفاظی ایستادیم و دو ساعت گفتگو کردیم. آن جا گفتم که آرزو دارم درباره واقعه عاشورا اثری در کارنامه ام داشته باشم. در مورد حضرت عباس هم صحبت شد و بحث شد چرا نباید چهره او را نشان دهیم و چرا باید به جای معصومین نور جای چهره شان بگذاریم. زیر باران عهد بستیم که این کار صورت بگیرد، در هر صورت آن عهد به ظهور رسید. مسجد جامعی سوای سمت هایی که داشت به اعتبار شخصیت فرهنگی شان شخصا در کنار این پروژه به ما کمک کردند.»

او درباره منابع مورد استفاده در فیلم «رستاخیز» نیز گفت: «در انتهای تیتراژ به تعدادی از منابع اشاره شده است. واقعیت این است هر قدر منابع در این فیلم به کار گرفته شده باشد آن قدر زیاد است که دهها سال زمان می برد. در مورد نهضت عاشورا در طول تاریخ هر کسی که به ایشان علاقه داشت سعی کرده کاری انجام دهد؛ مورخین، شعرا و نقاشان هر کدام کارهایی کرده اند. این منابع فقط مربوط به ایران نیست. بعضی آثار خارجی در این زمینه هست و مورخین غیرمسلمان هم کلی کتاب در این باره نوشته اند. در هر صورت عنصر تحقیق تا انتهای پروژه ادامه داشت.»

درویش یادآور شد: «اگر قرار بود که نعل به نعل تاریخ در دو ساعت و نیم پرداخت شود نمی شد. بعد از مراحل تحقیق چیزی که مهم بود این بود که رابطه منطقی بین تخیل، سینما و تاریخ بسازیم. ما می خواستیم روابط تاریخی را ارایه دهیم و در عین حال ساختار دراماتیک فیلم رعایت شود.»

او ادامه داد: «یک فیلم درباره نهضت عاشورا ساخته شده است، توقع نیست که ما همه حرف ها را درباره واقعه عاشورا بزنیم. امیدوارم که راهی شود برای ساخت فیلم های دیگر در این باره.»

محمدحسین جعفریان، فیلمبردار «رستاخیز» نیز درباره فیلمبرداری این کار توضیح داد: «وقتی فیلمنامه را می خوانیم ایده ای به ذهنمان می رسد، بعد با کارگردان صحبت می کنیم و بعد وارد کار عملی می شویم. در این کار هم همین روش اعمال شد و از یک فیلمبردار پشت دوربین استفاده شد و بعضی صحنه ها دو دوربین استفاده شد و من و آقای درویش پشت مونیتور می نشستیم و نقطه نظر او را می شنیدیم و سعی می کردیم که نظرات او را اعمال کنیم.»

او ادامه داد: «در این فیلم با همان امکاناتی که در سینمای ما هست استفاده کردیم. حتی امکاناتی که در سینمای ما الان هست در سال ۸۷ نبود و ما از تجهیزات آن دوره استفاده کردیم. یکی از تلخ ترین خاطراتم این بود که یکی از اعضای گروهم به نام محمد صاحبی از بالای دوربین افتاد و جانش را از دست داد.»

تقی علیقلی زاده تهیه کننده «رستاخیز» هم درباره هزینه این فیلم گفت: «این فیلم همان طور که جعفریان گفت امکانات فوق العاده نداشت و تنها با عشق و علاقه گروه پیش رفت. شروع کار از بهمن ۸۸ بود که یازده ماه و یک سال و نیم هم پست پروداکشن آن طول کشید. اما درباره هزینه که سوال شد؛ این سوال سر «دوئل» هم تکرار شد، حق افکار عمومی این است که درباره منابع عمومی بدانند. این سیاستی که دولت یازدهم دارد که میزان هزینه فیلم ها را در سایت قرار خواهد داد کار درستی است؛ ولی وقتی فیلمی هزینه خصوصی دارد، او حق دارد که بعضی اطلاعات را نزد خود نگه دارد. این پروژه هم از هزینه دولتی استفاده نکرده و از منابع خصوصی داخلی و خارجی استفاده کرده است پس اجازه دهید از این سوال بگذریم.»

مجید میرفلاح طراح صحنه این فیلم نیز گفت: «من اولین کارم را با درویش شروع کردم و آخرین کارم که بهترین هم بود، با او انجام دادم. خیلی از منابع را آقای درویش در اختیار ما گذاشت. یکسری از دکور صحنه را ساختیم و یکسری را انتخاب کردیم و تغییر دادیم. اشکالی نمی بینم که چرا قلعه رودخان انتخاب شد. بقیه لوکیشن ها را هم دیدیم بسیار خوب بود.»

میرفلاح تاکید کرد: «این کار از نظر تصویری مطابق کارهایی که آن طرف آب ها می شود است.»

علی قائم مقامی مدیر تولید نیز توضیح داد: «چیزی که در این فیلم مشهود است این بود که زمانی که رفتیم سر فیلم، می دانستیم که در فلان سکانس چقدر ادوات داریم و این طور نبود که سر فیلمبرداری بگوییم چه می خواهیم. کار تولید «رستاخیز» خیلی سخت بود؛ چیزی در حدود یک سال ۳۵۰ سوارکار داشتیم که تغذیه و جایشان باید مشخص می بود. در صحنه کوفه ۲ هزار سیاهی لشکر داشتیم و این کار سختی در سینمای ایران بود.»

[مجموعه مطالب در رابطه با فیلم رستاخیز را اینجا بخوانید]