با توجه به این که مکه مهبط وحی الهی است و بر اثر دعای حضرت ابراهیم دل‌های گروهی از مردم همواره شیفته آن بوده و خواهد بود و فریضه حج در آن شهر انجام می‌گیرد، از قرن دوم هجری گروهی از دانشمندان همچون واقدی، مدائنی و زبیربن‌بکار درباره مکه و اخبار آن کتاب‌هایی تالیف کرده‌اند که در مقدمه مرحوم رشدی صالح در کتاب «الفهرست ابن‌ندیم» ملاحظه می‌شود.
اما همان طور که رشدی صالح مصصح کتاب در مقدمه خود نوشته است از آثار ارزنده قرن دوم و سوم تاکنون کتاب «اخبار مکه» ابوالولید ازرقی (م. حدود ۲۵۰ هـ . ق.) به دست آمده و مکرر چاپ شده است. ابن ندیم در «الفهرست» نام این کتاب را «کتاب مکه و اخبارها و جبالها و اودیتها» ثبت کرده است.

رشدی صالح ملحس ــ محقق كتاب ــ در مقدمه‌ای که بر این اثر نگاشته معتقد است ازرقی در تدوین کتاب خود برای خویش راهی آسان و روشی سلیس برگزیده است و آن را به ابواب و مباحثی تقسیم کرده است و با ذکر سلسله اسناد پیوسته آراسته است.
این کتاب برای دانشجویان تاریخ، جغرافیا و ادب و مسائلی که برای آنها مهم است پرفیض و ما معتقدیم که ازرقی از مولفان گزیده‌ای است که مسلمانان و اعراب از آنان در موارد بسیار از معلومات پراکنده و کهن (اطلاعات عمومی) استفاده کرده‌اند و در کتاب او اطلاعات بسیاری نهفته است که جوینده در کتابی دیگر نمی‌یابد و کتاب او از نخستین مصادر گران‌بهایی است که هیچ طالب علمی از آن بی‌نیاز نیست.

محمود مهدوی دامغانی افزون بر ترجمه متن تحقيق‌شده اثر و پانوشت‌هاي محقق، به توضيحي مختصر براي اعلام شخصي، تاريخي و جغرافيايي نيز دست زده و با توجه به این که متن عربی کتاب کمیاب است برای اطلاع اهل فضل، سلسله راویان آن را حذف نکرده و حتي پیوست‌های کتاب درباره تجدید ساختمان کعبه در نیمه اول قرن یازدهم هجری و بت و بتخانه ذوالخلصه و لوحه داخل کعبه را هم به ترجمه درآورده است.

هانری فردینان وستنفیلد خاورشناس شهیر آلمانی درباره این اثر می‌نویسد: «این کتاب از برخی جهات شبیه سیره ابن‌هشام است، بدین معنی که در تالیف و تصنیف آن اشخاص متعدد دست داشته‌اند، ولی برعکس سیره که از مجموعه‌های بزرگی مختصر شده است اخبار مکه نخست کتابی کوچک بوده و سپس مطالب گوناگون بر آن افزوده و موجب افزایش آن شده است.»

چاپ نخست کتاب «اخبار مکه» اثر ابوالوليد محمد بن عبدالله بن احمد ازرقی به ترجمه محمود مهدوی دامغانی با شمارگان هزار نسخه در ۵۹۵ صفحه به بهای ۴۰ هزار تومان از سوی موسسه انتشارات حکمت روانه بازار نشر شده است.

آرمان هیأت