معمولاً در مناسبت‌های مذهبی، فرهنگسراهای تهران، برنامه‌های مختلفی را برگزار می‌کنند که در قالب کارهای مختلف هنری به موضوعات دینی توجه می‌شود. در این میان یکی از فرهنگسراهای پرکار فرهنگسرای فردوس است که معمولاً در مناسبت‌های مذهبی و انقلابی برنامه‌های خاص خود را برگزار می‌کند. در ایام فاطمیه نیز وضعیت به این منوال است و ما شاهد برگزاری برنامه‌های متنوع در این زمینه هستیم که به طور مختصر به آن اشاره خواهیم کرد. اولین برنامه، نمایشگاهی با عنوان «روزگار شقایق‌ها» است که در آن سعی شده با زبان هنر و نور، برداشتی جذاب از حدیث کساء شود.

در این نمایشگاه، مخاطب این فرصت را پیدا می‌کند که در دل زمان سفر کند و خود را در موقعیت‌های ایجاد شده، بیابد. در ضمن شرایطی که به واسطه صدا و نور برایش فراهم می‌شود این امکان را به وی می‌دهد که به صورت دقیق روی موضوع دقیق شود. در این نمایشگاه برداشت جذابی وجود دارد. آن هم پرداخت‌های معاصر از برخی نشانه‌هاست که به بیننده نشان می‌دهد این دست اتفاقات به نوعی دیگر در زمان حال نیز قابل رخ دادن است.

درباره این نمایشگاه، فرصتی پیش آمد تا با کارگردان (امیر داسارگر) آن گفت‌و‌گویی داشته باشیم. وی درباره این کار چنین توضیح داد: گروه ما نزدیک به ۱۰ سال است که به صورت رسمی و غیررسمی کارهایی چون «روزگار شقایق‌ها» را برگزار می‌کند. این نمایشگاه‌ها در مساحت‌های مختلف انجام شده است، به‌ نحوی که از مساحت‌های پنج متری تا کارهای ۲۰۰ متری در میان نمایشگاه‌های که ما برگزار کرده‌ایم، وجود داشته است. شکل اجرای چنین نمایشگاه‌هایی نیز این گونه است که ابتدا سناریویی تهیه می‌شود، سپس برای آن دکور‌سازی می‌شود.

داسارگر بیان کرد: در این شکل از کار، نور و صدا از اجزای بسیار مهم هستند که بر جذابیت‌های ظاهری کار می‌افزایند. در ضمن به واسطه این کار تماشاگر این فرصت را پیدا می‌کند تا با کار همراه شود. در کلامی دیگر خود را در بطن قصه احساس می‌کند و با آن همراه می‌شود.

استفاده از حدیث کساء در «روزگار شقایق‌ها»

وی افزود: درباره نمایشگاه مفهومی «روزگار شقایق‌ها» هم باید بگویم که کار ما از طرف مسئولان فرهنگسرا فردوس دیده شده بود. برای همین از ما تقاضای همکاری کردند و خواستند سناریویی درباره حدیث کساء بنویسیم. ما نیز با توجه به سفارشی که به ما داده شده بود و فضایی که در اختیارمان بود، سناریویی نوشتیم و با همکاری دوستانم دکور آن را ساخته و کاری که می‌بینید خلق شد. در این کار سعی شد به صورت مختصر آنچه که بر حضرت زهرا(س) در طول حیات خود گذشته، تصویر شود، همچنین تلاش کردیم از رنج‌های ایشان نیز سخن بگوییم.

وی در پایان سخنانش بیان کرد: متاسفانه حمایت از هنرهای جدید به شکل خوبی انجام نمی‌شود، به نحوی که فضا برای کار کردن ما هر ساله محدودتر می‌شود. برای همین می‌بینیم از یک فضای ۲۰۰ متری به فضاهای زیر ۱۰۰ متر رسیده‌ایم، اما به هر حال ما سعی خود را می‌کنیم تا به هر شکل ممکن کار خود را انجام دهیم تا بتوانیم تاثیرگذاری لازم را داشته باشیم.

درباره این نمایشگاه بد نیست که از نظر یکی از بازدید کنندگان نیز استفاده کنیم. کاظم سعادت‌خواه، ۴۴ ساله که دبیر آموزش پرورش است، درباره این نمایشگاه گفت: من تا به امروز از چند کار مفهومی بازدید داشته‌ام که در این میان «روزگار شقایق‌ها» با وجود فضای کمی که در اختیار داشت یکی از کارهای خوب، این دست آثار است، چون توانسته از کوچکترین فضای مورد نیازش به درستی بهره برد.

وی افزود: اینکه ما بتوانیم قصه‌های مذهبی را به زبانی نو به مخاطبان عرضه کنیم کاری بسیار پسندیده و خوب است، به شرطی که از آن حمایت‌های لازم انجام گیرد. در این کار می‌شود موقعیتی فراهم آورد تا به فرازهای دیگری از زندگی حضرت زهرا(س) پرداخته شود، هر چند قبول دارم به خاطر فضای محمدود رسیدن به این خواسته بسیار سخت است.

نمایش «مهمان آتش» کاری با محوریت حضرت زهرا(س)

در فرهنگسرای فردوس جدا از نمایشگاه «روزگار شقایق‌ها»، نمایشی با عنوان «مهمان آتش» نیز روی صحنه رفته است. این نمایش کاری از گروه فرهنگی هنری سلمان است که همزمان با ایام فاطمیه در فرهنگسرای فردوس اجرا می‌شود. «میهمان آتش» به نویسندگی میثم بینا، کارگردانی علی‌اکبر آخوندی و تهیه کنندگی احسان عبداللهی از ۱۶ اسفندماه به روی صحنه رفته و تا به‌ امروز (۲۰ اسفند‌ماه) ساعت ۱۹ اجرا می‌شود.

در این نمایش آئینی؛ حمید صابری، امیر احمدی، حسین حبیبی، مهدی امیری پناه، محمدصابر شکری، مرتضی اسلامی، علی سپاسی، امیرحسام بابایی، علی میری، مرتضی اسلامی، امیرحسین آذرخش و علیرضا نجفی(بازیگر خردسال) ایفای نقش کردند. نمایش مهمان آتش واگویه‌ای از مهمانی خون و آتش و غم است که همزمان با ایام شهادت صدیقه طاهره، حضرت فاطمه زهرا(س) در فرهنگسرای فردوس میزبان بازدید کنندگان است.

در ادامه این مطلب هم با مدیر فرهنگسرای فردوس، احسان کاظم گفت‌وگویی داشتیم. وی درباره سوگواره نمایشی و مفهومی «روزگار شقایق‌ها» چنین توضیح داد: تمام تلاش ما این است که از ابزارهای هنری برای پیشبرد کارهای هنری کمک بیشتری بگیریم، چون باور داریم موثرترین زبان برای بیان ارزش‌های اسلامی، هنر است. در این راستا فرهنگسرای فردوس با برنامه‌های مختلف هنری همچون سوگواره عاشورایی و روزگار شقایق سعی در ترویج موضوعاتی دارد که جامعه به شدت نیازمند آنهاست.

وی افزود: در این میان سعی می‌کنیم که فعالیت‌هایمان از کیفیت لازم بهره‌مند باشد. برای نمونه در نمایشگاه مفهومی «روزگار شقایق» کار جدیدی عرضه شده که نمونه آن را کمتر دیده‌ایم. نمایشگاه هنر مفهومی «روزگار شقایق‌ها» یک برنامه ترکیبی است که در آن نور، صوت، نماد و نمایش ترکیب شده و مخاطب به صورت تعاملی در دکور ساخته شده این برنامه در کنار بازدید به کنش واداشته می‌شود. در ضمن این اثر با استفاده از نور و صدا مضمون حدیث «کساء» را برای مردم بیان می‌کند. نکته جالب اینجاست که در این شکل از کار خود فرد بازدید کننده هم جزئی از کار محسوب می‌شود و به نوعی ارتباط نزدیکتری با موضوع برقرار می‌کند.

این مدیر هنری ادامه داد: راه اصلاح جامعه در یک اصل خلاصه می‌شود و آن نیز تبعیت از روش و سیره اهل بیت(ع) است، چون پیروی از ائمه اطهار می‌تواند هم کاستی‌ها را از بین ببرد، هم به داشته‌های ما بیفزاید. این خواسته نیز باید با زبان هنر به مردم تفهیم شود. در این کار هنری (روزگار شقایق) ما سعی کرده‌ایم از تمثیل‌های زیبایی استفاده کنیم که یکی از آنها حوض کوثر است.

وی درباره مشکلات پیش روی کارهای مذهبی چنین توضیح داد: متاسفانه در این حوزه امکانات آن گونه که باید در اختیار مکان‌های فرهنگی و هنری نیست تا کارهای دلخواهی تولید کنند. برای مثال در «روزگار شقایق‌ها» ما کل کار را در یک فضای ۹۰ متری انجام دادیم؛ فضایی که برای این دست فعالیت‌های هنری به شدت کوچک است.

کاظم در پاسخ به این که طی سال‌های گذشته ما تا چه حد در استفاده از هنر برای بیان ارزش‌های دینی موفق بوده‌ایم، گفت: متاسفم که این را می‌گویم، اما ما در این حوزه به موفقیتی دست نیافته‌ایم و حتی می‌توان گفت که کم‌کار نیز بوده‌ایم. وضعیت پیش آمده در شرایطی است که از ظرفیت بسیار بالایی برای انجام کارهای اسلامی برخوردار هستیم، ولی متاسفانه نسبت به آن غفلت می‌کنیم. مطلب دیگر اینکه کار هنری در حوزه مضامین اسلامی تنها به یک رشته خاص هنری خلاصه نمی‌شود، بلکه بخش‌های مختلفی می‌توانند از آن بهره لازم را ببرند.

در انتهای این گزارش نیز اشاره‌ای داریم به اینکه کلیپ سینمایی در فرهنگسرای فردوس برگزار می‌شود که در طول اجرای برنامه «روزگار شقایق‌ها» در بخش سینما کلیپ، فیلم‌هایی همچون شیار ۱۴۳ و تعدادی کلیپ مذهبی برای مخاطبان پخش می‌کند.

آرمان هیأت