سید هاشم ناصرزاده کارشناس و منتقد سینما، شفیع آقا محمدیان مدیر سابق مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به عنوان مهمانان جلسه نقد و بررسی فیلم Exodus: Gods and Kings حضور داشتند و اجرای برنامه نیز بر عهده رسول شادمانی بود.

اگر مسلمانان دوباره فلسطین را بگیرند؛ چه می کنند؟!

در ابتدای جلسه نقد و بررسی فیلم اکسودوس خدایان و پادشاهان که روایتی از زندگی حضرت موسی (ع) می باشد، هاشم زاده با بیان اینکه ریدلی اسکات یکی از تاثیر گذار ترین کارگردانان سینمای جهان است و به خصوص اینکه فیلم هایش را در برخی مقاطع حساس می سازد که دارای پیام هایی است، گفت: ریدلی اسکات پیش از این نیز در فیلم «پادشاهی بهشت» که در زمان اشغال فلسطین ساخت، به این نکته اشاره کرده بود که زمانی غرب در جنگ های صلیبی از مسلمانان شکست می خورد و فلسطین را از دست می دهد، صلاح الدین ایوبی اما با آنها با جوانمردی رفتار می کند و می گذارد تا آنها به خانه های خود باز گردند، ردیلی اسکات این سوال را مطرح می کند که اگر بار دیگر مسلمانان فلسطین را باز پس بگیرند آیا باز هم رفتاری مانند صلاح الدین ایوبی خواهند داشت؟!

این منتقد سینما با اشاره به اینکه در فیلم «موسی» ریدلی اسکات روایتی از قوم یهود و هجرت این قوم دارد، گفت: در این فیلم عصا از دست موسی گرفته شده است و به دست او شمشیر داده اند. موسی در این فیلم در هنگام ناراحتی و نگرانی نسبت به نبوت خود شک می کند! و زمانی که شمشیر خود را در دریا پرتاب می کند، تازه صبح فردا و آخر از همه متوجه می شود که معجزه ای رخ داده؛ اسکات در این فیلم از روایت داستان حضرت موسی(ع) در متون مقدس عبور کرده است.

این منتقد سینما تاکید کرد، معنای هالیوود یا چوب مقدس اشاره به عصای موسی دارد که معجزه می کرد اما اکنون می بینیم که عصای مقدس به چوب جادوگری هری پاتر تبدیل شده و تفریحشان به توهمات این چوب تبدیل شده است.

تقدس زدایی از پیامبر بزرگ الهی

سید ناصر هاشم زاده با بیان اینکه ریدلی اسکات در فیلم خود تلاش کرده تا چند دیدگاه معنوی را به خود نزدیک کند، گفت: در این فیلم می بینیم که قوم بنی اسرائیل در مقطعی خدا را از می گذارند و تنها به شرط تامین منافعشان است که خدا را قبول می کنند. ریدلی اسکات با نشان دادن این تصور قوم یهود این سوال را مطرح می کند که آیا واقعا قوم یهود به دست خدا نجات پیدا کرد؟ آیا موسی پیامبری بود که یهود را وادار به هجرت کرد؟! در کل فیلم خود موسی به این شک دارد و شک در سراسر فیلم دیده می شود.

هاشم زاده افزود: در اصل روایت ریدلی اسکات از قوم یهود و موسی(ع) روایتی از موقعیت انسان امروز در برابر ماورا است. معنویت گرایی انشان امروز هم به معامله با خدا تبدیل شده است. همان طور که روانشناسی مدرن در کتاب هایی چون چگونه پولدار شویم، چگونه موفق شویم و ... انسان را تشویق به معامله با خدا می کند و می گوید اگر با رفتن به کلیسا یا عبادت حس آسودگی پیدا می کنید پس خدا را قبول داشته باشد ولی اگر از خدا ناراحت شدید می توانید خدا را کنار بگذارید.

این کارشناس سینما تاکید کرد: در ذات فیلم «موسی» نحوه نگاه بنی اسرائیل به خدا وجود دارد که وقتی به خدا نیاز دارد به سمت او می رود ولی خدا را در برابر پرستیدن یا نپرستیدن خدا، آزاد می داند. در این فیلم موسی در مرحله اول یک مبارز است، یک چریک که با فرعونیان مبارزه می کند اما زمانی که ناتوان می شود به سراغ خدا می رود و خدا وارد صحنه شد و موسی با او شرط می کند! در هیچ کجای این فیلم قداستی برای موسی (ع) نمی بینیم.

هگل بسیار قرآن می خواند!

هاشم زاده با بیان اینکه دیدگاه فلسفی اسکات در این فیلم ناشی از فلسفه ای است که بعد از قرون وسطی و در زمان دکارت ایجاد شده است، گفت: از زمانی که دکارت این جمله معروفش را بیان کرد که «من فکر می کنم پس هستم» و انسان محوری را آغاز کرد، این انسان بود که مرکز جهان شد و خدایی را برای خود بیرون از تصوراتش قائل نشد. هگل نیز چنین اعتقادی دارد، او بسیار قران آ مطالعه کرده بود و در کتاب«عقل در تاریخ» می گوید من از خدای مسلمانان می ترسم چون خارج از وجود من نیز هست. ریدلی اسکات با نشان دادن یک خدای کوچک یا «یهوه» در میان قوم یهود این باور را هگلی را دنبال می کند خدا در میان ما است در حالی که ما می گوییم خداوند هم در میان ما است و هم در خارج از ما و همه جا است.

سینمای ایران، نفتی و رانت‌خوار است

رسول شادمانی با طرح این مسئله که مدتی است تولید فیلم ها درباره زندگی پیامبران شیب تندی به خود گرفته است، گفت: بعد از ساخته شدن فیلم هایی درباره حضرت نوح، حضرت عیسی و حضرت موسی من فکر می کنم که حتی ساخته شدن فیلم محمد(ص) نیز ناشی از این تب باشد. مجری نشست نقد و بررسی فیلم «موسی» این سوال را مطرح کرد که چرا باید سینمای آمریکا تا این حد به زندگی پیامبران بپردازد؟ هاشم زاده در پاسخ به این سوال گفت: سینما برای آمریکا و هالیوود نوعی تجارت است. هر فیلمی که می سازند به فروش آن نیز فکر می کنند و از آن هم خوب پول در می آوردند اما ما پول خرج می کنیم فیلم می سازیم چون پول نفت است و کسی پاسخگوی آن نیست. سینمای ما سینمایی رانت خوار است که بر اساس روابط، پول ساخت فیلم را می‌دهند و کسی هم نمی‌پرسد چه این چه فیلمی است که ساخته اید؟! رانت خواری در سینمای ما فساد ایجاد کرده اما در هالیوود اجازه این کارها را نمی دهند اگرچه هالیوود ذاتا فاسد است.

اما در آمریکا اگر ریدلی اسکات هم فیلمش نفروشد باید جواب خیلی ها را بدهد، سینمای آنها حساب و کتاب دارد و بی خود پول خرج نمی کند. آنها یک مراسم اسکار دارند که برای یک سال ما مسلمانان خوراک فکری درست می کند. ما منتظریم ببینم آنها چه فیلمی درست می کنند تا درباره اش صحبت کنیم.

آقا محمدیان درباره فیلم«موسی» نیز گفت: فیلم خوش ساختی است اما به عنوان یک شاهکار در سینمای جهان شناخته نمی شود و حتی از کارهای قبلی کارگردان خود نیز ضعیف تر است. این فیلم فروش چندانی نخواهد کرد.

این کارشناس سینما افزود: بیش از ۸۰ درصد این فیلم را ویژوال افکت ها تشکیل می دهند و بر اساس تکنولوژی پیشرفته ای که در اختیار هالیوود است ساخته شده است. این فیلم نسبت به کارهایی که در سینمای ایران ساخته می شود بسیار جلوتر است.

آقا محمدیان گفت: ریدلی اسکات گفته این فیلم برداشتی آزاد از تورات است. اقتباس آزاد یعنی هرکاری که دلت می خواهد با داستان بکنی و آنچه خودت می خواهی برسی.

وی افزود: در سینمای هالیوود به دلیل هزینه های بالای تولید فیلم کمتر به سراغ بازیگران مشهور می روند اما در این فیلم می‌بینیم که از بازی گلشیفته فراهانی استفاده شده حتی در حد چند صحنه کوتاه تا با استفاده از آن بتوانند در شرق نفوذ کنند.

هالیوود به دنبال بی غیرت کردن مردم

هاشم زاده در پایان جلسه نقد و بررسی فیلم اکسودوس خدایان و پادشاهان با بیان اینکه یهودیان از قرن ۱۸ میلادی به دنبال بی غیرت کردن مسیحیان بوده است، گفت: پایین آوردن شان مذهب و توهین به پیامبران الهی یکی از کارهایی بوده که آن ها در طول این مدت انجام داده و به دنبال بی غیرت کردم مردم بوده ان، هم اکنون نیز تنها مسلمانان هستند که در برابر توهین به پیامبران ساکت نمی نشینند و اعتراض می کنند. به نظرم برخی از حوادث مانند کاریکاتور های موهن درباره پیامبر(ص) نیز برای تخمین میزان حساسیت مسلمانان نسبت به پیامبر(ص) است.

چهلمین جلسه سینما روایت روز یکشنبه ۲۰ اردیبهشت ماه در مجتمع فرهنگی اسوه برگزار شد.

آرمان هیأت