«در زندگی مشکل دارم، همسرم بد اخلاق است، بچه‌دار نمی‌شوم، بخت دخترم را بسته‌اند» و هزاران بهانه‌های دیگر را مخاطبانی می‌گویند که برای حل مشکلاتشان نزد به اصطلاح دعانویس آمده‌اند، فردی که با پرسیدن نام شخص و نام مادرش، ناگهان کتابی را باز می‌کند و این می‌شود «سَرکتاب» زندگی آن شخص!

از قضا برخی موارد هم درست در می‌آید، انگار آن فرد دعانویس از غیب خبر دارد و چشمان مراجعه‌کننده از تعجب گرد می‌شود، دعانویسی که معمولاً در محله‌های حاشیه‌ای شهر حضور دارند و هنگام حضور در آن مکان، در و دیوار از وضع نامناسب دعانویس خبر می‌دهند، اما به راستی در پشت پرده چه ماجرایی نهفته است؟ آیا واقعاً «سرکتاب» می‌‌تواند نسخه زندگی آینده ما را بپیچد؟

کارشناسان پاسخ می‌دهند:

*علوم غریبه مرتبط با موجودات برزخی است/ «سرکتاب» سندیت ندارد

حجت‌الاسلام حسین محمدی کارشناس متافیزیک در پاسخ به اینکه «سر کتاب» واقعیت دارد، این چنین ابراز می‌دارد: از آقایان باید بپرسید که آیا برای حرف‌هایی که می‌زنند سندی یا مدرکی دارند، از کجا می‌گویند، در حالی که هیچ دلیل و مدرکی ندارند.

وی با تأکید بر اینکه در آیات قرآن کریم و در روایات معصومین(ع) هیچ‌گونه تأییدی نسبت به این مسائل وجود ندارد، می‌افزاید: خود اهل بیت(ع) از اهل جادو و جنبل هم دوری می‌کردند، روایات‌هایی که به صورت تام، مناجات با پروردگار است، هیچ رابطی به اینکه در آینده چه اتفاقاتی می‌افتد یا محبت زیاد شود، ندارد.

حجت‌الاسلام محمدی با اشاره به اینکه عمده دعانویسان شیادانی هستند که برای جلب منفعت یا برای اینکه خودشان را بزرگ نشان دهند تا مردم به دور آن‌ها جمع شوند، این قبیل کارها را خرافه می‌داند و بیان می‌دارد: این‌ها هیچ چیزی نیست، ما که عمری در علوم غریبه کار کردیم، در کتب روایی چنین مطالبی را ندیدیم.

وی درباره فرآیند «سر کتاب» ادامه می‌دهد: دعانویسان کتابی برای خودشان دارند، آن‌ها اسم شخص و اسم مادرش را به حروف ابجد در می‌آورد، ۱۲ و ۱۲ ختم می‌کنند، مثلاً آخرش ۳ می‌ماند و بر اساس چهار عنصر آب، آتش، باد و خاک یا به صورت‌های دیگر می‌گویند طبع شما این جوری است، مشکلات و بیماری‌هایتان این است، کاملاً‌ این مطالب ذوقی است و دلیل و مدرک علمی و نقلی ندارد.

این کارشناس دینی با بیان اینکه نه نقلی و نه عقلی نمی‌توان به این مسائل رسید، می‌گوید: ممکن است مطالبی که دعانویس می‌گوید درست باشد و هم ممکن است غلط باشد، اما هیچ دلیل عقلی نداریم، علمای ما هم نیاوردند، آنچه که در کتاب‌های علوم غریبه نوشته شده است بر پایه موجودات برزخی است که شامل «جن» می‌شود.

*دروغ بودن محتوای کتاب‌های علوم غریبه در بازار نشر

وی می‌افزاید: اگر کسی با آن موجودات مرتبط باشد، به تعدادی از علوم می‌تواند واقف باشد، آن هم به واسطه اجنه که موجودات برزخی هستند نه کتاب، این کتاب‌هایی که در بازار هست، همه آن‌ها خاکروبه و دروغ است که می‌گوید:‌ آقا این را بخوان این جوری می‌شود، این را انجام بده آن طور می‌شود، در واقع هیچ اثری ندارد و ذره‌ای هم در زندگی فرد نمی‌تواند اثر بگذارد، همه این کتاب‌ها برای جلب منافع است.

حجت‌الاسلام محمدی درباره اینکه افراد مدعی ارتباط با جن به چه قدرت‌هایی دست می‌یابند، اظهار می‌دارد: اگر کسی با موجودات برزخی یعنی جن واقعاً مرتبط باشد، یکسری کارها از عهده‌اش برمی‌آید و یک خبرهایی می‌تواند بدهد، ولی آنچه در کتاب‌ها هست چیزی نیست، همه آن‌ها خط و خطوط است، اگر قرار است علوم غریبه کتاب شود، دیگر علوم غریبه نیست، باز تأکید می‌کنم علوم غریبه بر مبنای جن است و استاد علوم غریبه یعنی کسی که مرتبط با موجودات برزخی است.

وی با اشاره به اینکه اساتید علوم غریبه بسیار اندک شمار هستند، ادامه می‌دهد: شاید در کل دنیا به اندازه انگشتان دست هم نرسد،‌ سال‌های پیش که در این علوم کار می‌کردم، گفتند یک فردی متبحر در این زمینه فلان مکان حضور دارد و بسیار عالی از غیب خبر می‌دهد، خیلی تعریف می‌کردند، به دنبال آن آقا رفتم، از سر خیابان که به سمت منزلش می‌رفتم، شاید نزدیک به ۱۰ نفر استاد علوم غریبه پیدا شد، در صورتی اگر موردی، حالی آن شخص می‌شد، چیزی را برای خودش می‌نوشت که از بدبختی و فلاکت دربیاید که محتاج ۵ هزار و ۱۰ هزار تومان من نباشد، جالب اینکه پیش استاد مورد نظر رفتم، دیدم استاد بار علمی ندارد و یک عده آدم جاهل بی‌جهت او را بزرگش کردند.

این کارشناس متافیزیک با بیان اینکه سیره علما این نبوده است که از جن استفاده کنند، بیان می‌دارد: من شاگرد آیت‌الله بهجت و شاگرد خیلی از عرفا مانند آیت‌الله تهرانی بودم، کدوم یک از عرفا از علوم غریبه استفاده می‌کردند، عرفای ما ساحتشان فرق می‌کند، انسان در ساحت توحید با سیر و سلوک مرتبه وجودی پیدا می‌کند، یعنی انسان بعد از سیر در عالم ماده وجود برزخی پیدا می‌کند و با سلوک الی ‌الله، وجود ملکوتی و جبروتی پیدا می‌کند، فرق می‌کند با سخنان بیهوده‌ای که این افراد می‌گویند، آقای بها‌ءالدین، آقای بهجت، سیدقاضی فرق می‌کنند، این‌ها با جن‌گیری به این مرتبه نرسیدند.

وی با اشاره به اینکه ممکن است افراد از طریق رحمانی یا شیطانی با جنیان ارتباط برقرار کنند، می‌افزاید: انسان کافر هم می‌تواند با موجودات برزخی ارتباط برقرار کند، حتی تسخیر می‌کند و از آن‌ها کار بکشد، ربطی به ایمان انسان ندارد، یک کافر می‌تواند به طرق مختلف با چله‌ها و ریاضت‌های خاص - این‌ گونه افراد نادرالوجودند- به علوم غریبه دسترسی پیدا کنند.

*راهی برای شناسایی دعانویس واقعی/ ذکری ویژه به روایت آیت‌الله بهجت

حجت‌الاسلام محمدی با بیان اینکه به قول طلبه‌ها برخی مردم سوراخ دعا را گم کرده‌اند، درباره اینکه چگونه می‌شود دعانویس صادق را از دعانویس کاذب تشخیص داد، می‌گوید: برای افرادی که ادعای استادی در علوم غریبه دارند که ۵۰۰ هزار تومان به من بدهید که آینده‌تان را چنان و چنین می‌کنم، باید یک دلیل برای کارش بیاورد که اگر استاد هست-می‌دانیم که همه آن‌ها دروغ می‌گویند- راه ساده‌اش این است که به این افراد بگویید این شی را جابه‌جا کن، مثلاً کتابی نزد او است به موکلش(جن) بگوید، این کتاب را پنج‌متر آن‌ طرف‌تر بگذار.

وی ادامه می‌دهد: به دعانویس بگوید نمی‌خواهد آینده ۱۰۰ سال مرا درست کنی، همین کار را انجام بده که کار معمولی هم است،‌ قطعاً نخواهد توانست زیرا این کاره نیست، استاد اگر استاد باشد قطعاً‌ باید این کار بتواند انجام دهد یا اینکه مثلاً یک کتابی همراه داشته باشید و مثلاً بگویید صفحه ۳۵ سطر ششم این کتاب را از حفظ برای شما بخواند، اگر وارد باشد بسیار کار راحتی برای او است، بنابراین نمی‌خواهد آسمان را به زمین بیاورد و مشکلات آینده ما را حل کند، پس ۹۹ درصد از این افراد هم دروغگو هستند.

این کارشناس دینی در خصوص اینکه افراد به خاطر مشکلات به این افراد مراجعه می‌کنند، راهکار عملی دین اسلام در این رابطه چیست،‌ این گونه پاسخ می‌دهد: در این زمینه راه عقلی و نقلی داریم، اولاً‌ بیشتر مشکلاتی که انسان دچار می‌شود غالباً خودش به سر خودش می‌آورد، راه‌های عقلانی هم مراجعه به مشاور، عقلا و رجوع به افراد خبره است و در در امور معنوی هم توسل به خدا و اهل بیت(ع) است.

وی می‌افزاید: وقتی خداوند کتابی را برای ما فرستاده است، سالی یک بار به آن رجوع نمی‌کنیم چه انتظاری داریم که خداوند در همه امور به ما کمک کند، باید یک مقداری توجه به نماز و قرآن داشته باشیم، آنچه به عنوان مطلب مهمی بخواهم برای شما - خیلی اثرات دیدم- از مرحوم آیت‌الله بهجت عرض کنم، ایشان خیلی به استغفار تأکید می‌کردند، قرآن کریم هم می‌فرماید:‌«فَقُلتُ استَغفِروا رَبَّکُم اِنَّهُ کانَ غَفّارا»، شما استغفار کنید خدا می‌بخشد، پول، اولاد، باغ و بستان می‌دهد، در واقع استغفار برای گشایش امور خیلی مفید است.

*در سرکتاب از کتب مرتبط با علوم غریبه استفاده می­‌کنند

حجت‌الاسلام حسین عرب کارشناس متافیزیک با اشاره به اینکه «سر کتاب باز کردن» تعابیر مختلف دارد، خاطرنشان می‌کند: معمولاً افرادی که این کار را انجام می‌دهند از کتب مرتبط با علوم غریبه استفاده می‌‌کنند، ولی گاهی دیده شده که این افراد برای فریب مردم و متدین جلوه دادن خود، از قرآن نیز استفاده می‌کنند، منتها بایستی توجه داشت که در سر کتاب باز کردن اصلاً این کتاب‌ها موضوعیت ندارند و در حقیقت حوزه ارتباطی آن‌ها با شیاطین جنی است و به خاطر قابلیت‌هایی که شیاطین جنی دارند، می‌توانند اخباری را به فرد بدهند.

وی ۸۰ درصد کسانی را سر کتاب می‌گیرند را شیاد توصیف می‌کند و می‌افزاید: البته آن دسته از افراد شیطان صفتی که با استفاده از شیاطین جنی به این کار مبادرت می کنند، بنابر برخی قابلیت این موجودات، بخشی از اطلاعاتی را که به فرد می‌دهند درست است، مثلاً ممکن است تعداد خواهران و برادران یک شخص را به او بگوید و هنگامی که مراجعه کننده به این فرد اعتماد کرد، یک نسخه‌ای را برای آینده فرد بپیچد که اصلاً صحیح نیست و کذب است.

حجت‌الاسلام عرب در رابطه با این سؤال که آیا در منابع دینی اشاره‌ای به این پدیده شده است یا نه؟ پاسخ می‌دهد: طبق صریح برخی روایات که می‌فرماید: «لا تتفال بالقرآن»، تفأل به قرآن نهی شده چه رسد به اینکه فردی با کتب معلوم الحال، سر کتاب باز کنند، حتی برخی موارد سرکتاب باز کردن، مصداق بارز کهانت است که حکم حرمت آن به صراحت در منابع دینی و فتاوای مراجع معظم تقلید آمده است.

وی می‌افزاید: البته یکی از نکاتی که بایستی به آن توجه داشت، اینکه میان سر کتاب بازکردن و استخاره کردن تفاوت قائل شد، زیرا این دو از اساس با یکدیگر متفاوت هستند، در استخاره، فرد بعد از مشورت از عقلا، نخبه‌ها و افرادی که اطرافش هستند، باز هنوز مردد است و به نوعی با خداوند از طریق قرآن و یا طرق مشروع دیگر استخاره، مشورت می‌کند، ولی در سرکتاب باز کردن فرد اقدام به پیشگویی می‌کند.

این کارشناس متافیزیک درباره اینکه جنیان این اطلاعات را از کجا دریافت می‌کنند که دست انسان کوتاه است، پاسخ می‌‌دهد: معمولاً این افرادی که سرکتاب می‌گیرند، اولین چیزی که سؤال می‌کنند اسم شما و مادرتان را می‌پرسند و جنیان با استفاده از اسم‌ شما و مادر شما- اگر عکس شما باشد یا تاریخ تولدتان به قمری یا یک شی از شما مثلاً ساعت و انگشتر یا اجزایی از بدن شما مانند مو ناخن از این چیزها داشته باشد- در کسری از ثانیه می‌توانند اطلاعاتی از زندگی فرد بدهند. البته اگر شرایط برایشان مهیا باشد.

*آیا جنیان از حوادث آینده خبر دارند/ عمر جنیان چقدر است

وی می‌گوید: مثل اینکه یک نفر ما را نگاه می‌کند که زن هستید یا مرد؟ یعنی از قیافه سریع این مطلب را متوجه می‌شود، جنیان این قبیل مسایل را تا حدودی متوجه می‌شوند و ممکن است بگویند مبتلا به چه بیماری هستید، چند فرزند دارید، روابط اجتماعی شما با همکارانتان چگونه است و ... که اینها اخباری از آینده نیست، بلکه مکانیسمی است که خدا این ‌گونه خلق کرده است.

حجت‌الاسلام عرب با بیان اینکه دعانویس با دادن اطلاعات جزئی به مخاطب از طریق جنیان اعتماد او را جلب می‌کند، اظهار می‌دارد: مثلاً خواستگار برای دخترتان آمده است و اطلاعات‌ دقیقی به شما می‌دهد و شما هم اعتماد می‌کنید، بعد می‌گوید این ازدواج خوب نیست، نسخه‌ای که می‌دهد، روی هوا است، در اینجا فرد نباید به مشورتی که به او می‌دهد اعتماد کند، در واقع مشورتی که مبتنی بر اطلاعاتی باشد که شیاطین جنی می‌دهند، قابل اعتماد نیست.

وی درباره اینکه آیا جنیان از حوادث آینده خبر دارند، این چنین ادامه می‌دهد: در جواب این سؤال ابتدا بایستی به دو نکته اشاره کرد؛ اولاً در برخی روایات داریم که شیاطین پس از بعثت نبی مکرم اسلام(ص) از دستیابی به اخبار آسمان‌ها که به تعبیر قرآن از طریق استراق سمع به دست می‌آوردند ممنوع شدند که آیاتی همچون آیه ۱۸ سوره حجر، آیه ۱۰ سوره صافات و آیه ۹ سوره جن به این مطلب اشاره دارند، ثانیاً برخی اخبار همچون زمان مرگ افراد، فقط و فقط در حیطه علم الهی وجود دارد و شیاطین و جنیان به آن راه ندارند. خداند در آیه ۱۴ سوره سبا می‌فرماید: «فَلَمَّا خَرَّ تَبَیَّنَتِ الْجِنُّ أَن لَّوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ الْغَیْبَ مَا لَبِثُوا فِی الْعَذَابِ الْمُهِینِ»؛ یعنی اگر جنیان می‌توانستند بفهمند که حضرت سلیمان(ع) فوت کرده است، همچنان به کارهای سختی که حضرت آنان را بر آن گمارده بود ادامه نمی‌دادند.

این کارشناس عرفان‌های نوظهور با تأکید بر اینکه گاهی اوقات مشاهده می‌شود که افرادی که با این شیاطین در ارتباطند، برخی اخبار صحیح از آینده‌ای نه چندان دور بیان می‌کنند، بیان می‌دارد: در اینجا چند صورت می‌توان فرض کرد، اول اینکه بنابر نص برخی روایات جنیان تا قبل از ولادت حضرت عیسی(ع) امکان رفت‌و‌آمد به آسمان هفتم را داشته‌­اند، منتها پس از این واقعه تا آسمان چهارم بیشتر نمی‌توانستند بالا بروند و پس از بعثت پیامبر(ص) به طور کلی از ورود به آسمان‌ها منع شدن و به تعبیر قرآن، ملائکه آنان را با شهاب ثاقب دور می‌کنند، حال در روایات دیگری داریم که این جنیان برخی از اخبار مربوط به حوادث آینده را که تا قبل از ولادت حضرت عیسی(ع) و قبل از بعثت در اختیار داشتند را به انسان‌هایی که با آنان در ارتباط بودند، می دادند، البته لازم به تذکر این نکته نیست که بنابر روایات متعدد، عمر برخی از شیاطین و جنیان حتی تا چندین هزار سال نیز گفته شده است.

*شیاطین در اخباری که به اولیاء انسی خود نیز می‌دهند صادق نیستند

وی می‌افزاید: دوم، گاهی این اخباری که جنیان از آینده می‌دهند، برای ما آینده است، ولی برای آنان حال محسوب می‌شود. بهتر است برای درک این مطلب مثالی بزنم: فرض کنید اگر فردی با هلکوپتری بالای سر نقطه‌ای که ما هستیم بایستد، بعد نگاه می‌کند که یک ماشین ‌آمبولانسی از انتهای خیابان ۴۶ دارد می‌آید که ۱۰ دقیقه دیگر به شما می‌رسد، آن شخص می‌گوید: ۱۰ دقیقه دیگر در محل شما آمبولانس حاضر می‌شود و از جلوی شما رد می‌شود، برای ما این خبر آینده است، اما برای فردی که از آن زاویه فضا را می‌بینید در زمان حال است.

حجت‌الاسلام عرب درباره دو فرض دیگر درباره اطلاعات جنیان خاطرنشان می‌کند: صورت سوم آنکه، گاهی جنیان برای افراد آینده‌سازی می‌کنند. مثلاً آن شخص دعانویس به شما می‌گوید تا فردا بعدازظهر دو تا لیوان در خانه شما می‌شکند،‌ بعد جنیان را مأمور می‌کند تا فردا بعدازظهر کاری کنند که دو تا لیوان در این خانه بشکند، به این طریق آینده‌سازی می‌کنند،‌ چهارم، گاهی اطلاعی که این‌ها از اخبار آینده دارند، بر اساس نوع خلقت این موجودات است، باز برای این مسأله مثالی را ذکر می‌کنم، مثلاً همان طور که می‌دانید و برای علم امروز نیز ثابت شده، برخی حیوانات می‌توانند مدتی قبل از وقوع یک زلزله از آن مطلع شوند، کاری که انسان‌ها با تمامی دستگاه‌های پیشرفته امروزین از پیش‌بینی آن عاجزند و این مسأله دلیل بر برتری این موجودات بر انسان‌ها نیست، چرا که بنابر نوع خلقتشان این قابلیت را پیدا کرده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه صورت‌های دیگری نیز برای این مسأله متصور است که نیاز به مقدمات فلسفی دارد، می‌گوید: در بسیاری از روایات تصریح شده است که شیاطین در اخباری که به اولیای انسی خود نیز می‌دهند صادق نبوده و در بسیاری از موارد صدق و کذب را با هم مخلوط می کنند و حتی به دوستان خود نیز خیانت می‌کنند که ریشه این مساله را بایستی در عجز این افراد و کینه ورزی شیاطین نسبت به نوع انسان جستجو کرد.

این کارشناس متافیزیک در پایان با اشاره به اینکه خداوند و اهل بیت(ع) از رجوع به چنین افرادی منع کرده‌اند، ابراز می‌دارد: البته اطلاع از غیب به یک معنا با خصلت بشری هم گره خورده است و خداوند در ایات ابتدایی سوره بقره یکی از صفات مؤمنان را ایمان به غیب بیان می‌کند «الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ» اما این غیب را باید از کانال اصلی خودش دریافت کنند و بهترین کانال همان وحی الهی و اعتماد به سخن صادق‌ترین انسان‌ها، یعنی پیامبران است، غیب همان ایمان به وعده‌های الهی، مسیر سیرو سلوک و بنده شدن است،‌ متأسفانه این گونه افراد با اخبار کذب و صدقی که با هم مخلوط می‌کنند نسخه بدلی دست مردم داده‌اند.

وی تعمیق و تصحیح باورهای دینی را اصلی‌ترین آنتی‌بادی در این زمینه می‌داند و می‌افزاید:‌ گام اول در تحقق این هدف روشنگری صحیح متکی به آیات و روایات توسط دستگاه‌های رسانه­‌ای و متولیان فرهنگی و دینی کشور است، منتها تأکید دارم که این روشنگری در حوزه مسائل متافیزیکی بایستی مبتنی بر آیات و روایات و توسط کارشناسان مربوطه صورت گیرد و در این تنویر افکار عمومی اصول اساسی مطلب برای آنان بیان شود نه بیان داستان‌هایی که گاهی اصلاً حقیقت خارجی نیز ندارند. با این روش است که م‌ توان چارچوب نظری این موضوعات را به مردم یاد بدهیم که در این رابطه به تدبر و تفکر بپردازند تا خودشان نتیجه‌گیری کنند، والا اگر هر روز ماهی دست‌شان دهیم که یک روز بگوییم سرکتاب بد است، فردا فال قهوه می‌آید، بعد هم چیز دیگری می‌آید.

بنابراین آنچه که امروزه در جامعه ما تحت عنوان‌های مختلفی از قبیل سر کتاب باز کردن، طالع‌بینی، ستاره‌بینی، فال‌گیری، بخت‌بینی یا بخت را بستن و یا باز کردن رواج دارد، در بیشتر موارد مشتی خرافات شیادانی بی‌سواد است که از علوم باطنی هیچ سر در نمی‌آورند و تنها به فکر رسیدن به مطامع خود هستند، تهدیدات و اخطارهای آنان و نسخه‌هایی که می‌پیچند، ذره‌ای ارزش و اهمیت ندارد و حتی مراجعه به این افراد در برخی شرایط، طبق نظر برخی مراجع حرام است.

آرمان هیأت