دهه کرامت را پشت سر گذاشتیم، دهه ولایت و پیوند خوردن با نور عالم هستی حضرت امیرالمومنین (ع) در پیش رو است و بوی محرم امام حسین (ع) نیز استشمام می شود، کم کم وقت آن می رسد که کوچه ها عطر و بوی محرم پیدا کنند؛ گاهی برای میلادهای اهل بیت علیهم السلام و جشن عروسی خوشبخت ترین زوج عالم هستی جشن می گیریم و گاهی در سوگ و عزای خاندان رسول الله می نشینیم تا از این طریق دل هایمان را از زنگار گناه پاک کنیم و با توسل به اهل بیت حاجت های دنیوی و معنوی خود را از خداوند طلب کنیم.

شور و شعور در مولودی ها و سوگواری های اهل بیت به موازات یکدیگر بالا رود

در مراسمات ویژه اهل بیت لازم است شور و شعور همزمان در افراد تجلی یافته و رشد کند؛ اینکه به تنهایی در محرم به مداحی و عزاداری و یا در مراسمات جشن به دست زدن و مولودی خوانی پرداخته شود به تنهایی کافی نیست، برخی گمان می کنند که در عزای امام حسین فقط گریه کردن و نالیدن کافی است و به خودسازی توجهی نمی کنند و نتیجه آن می شود کارهایی نظیر قمه زدن و … .

اینکه در حسینیه ها، منازل، مساجد و تکایا به پای سخنان یک عالم ربانی بنشینیم و کسب فضیلت کنیم کار خوبی است، قلبی که مهر حسین (ع) داشته باشد، بی شک به یاد مظلومیت و شهادت او می گرید و به فرموده امام صادق (ع) هر که در مرثیه حسین (ع) شعری بگوید و بگرید و بگریاند، حق تعالی او را بیامرزد و بهشت را برای او واجب می‎گرداند.

گریه حضرت زینب علیهاالسلام بر اهل بیت علیهم السّلام گریه عاطفی و گریه پیام‌آور و یک نوع نهی از منکر و شعار شورانگیز و سوزاننده و رسواگر طاغوتیان و ستمگران بود و بنا بر این پیامبر اکرم و امامان علیهم السّلام کسی را که آمادگی گریه کردن ندارد به تباکی (خود را به شکل گریه درآوردن) دعوت کرده‌اند تا یاد حسین در همه قرون و اعصار در خاطره‌ها زنده بماند.

با این روایات می توان به این نتیجه دست یافت که جایگاه مداحان در نزد خداوند از چه مقامی برخوردار است اما آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که در جلسات اهل بیت شعور نیز بالا رود که برای رسیدن به این مهم می توان از عالمان آشنا به معارف دین دعوت شود تا برای مردم مسائل فقهی را شرح دهند و به موازات آن مداحان نیز شور و ولوله در دلهای عاشقان ایجاد کنند.

در این میان قشر زنان با روحیات حساس و لطیف خود اکثریت مخاطبان جلسات را تشکیل می دهند تا جایی که این قشر در سال های اخیر به برگزاری جلسات کاملا زنانه در منازل خود می کنند تا به نوعی از برخورد با نامحرمان در این جلسات دور باشند که این موضوع خود به یکی از آفت های برگزاری مراسمات ویزه اهل بیت علیهم السلام تبدیل شده است.

با گذری در میان مجالس زنانه درخواهیم یافت که یکی از آفت های برگزاری مراسمات زنانه خواه برای جشن و خواه برای عزاداری استفاده از وسایل پر زرق و برقی است که آن ها را به اهل بیت نسبت می دهند و یکی دیگر از این آفت ها آزاد بودن بیش از حد برخی از بانوانی است که عهده دار برگزاری این مراسمات هستند به طوری که در بین خود زنان گاهی از این مراسم به “ختم اندام” !!! یا خود نمایی زنان با لباس های مجلسی و آزاد، یاد می شود.

چه کسی بر رفتار مداحان اهل بیت در مجامع عمومی نظارت می کند؟

آفت بعدی که در حال حاضر بسیار شیوع پیدا کرده است، پیدا شدن مداحان بازاری است که به طمع کسب درآمد و ثروت وارد این حرفه می شوند در حالی که بویی از معارف اهل بیت به مشام آن ها نپیچیده و عامل به احکام دین نیستند که با این وضعیت در برخی از موارد هم به دین ضربه می زنند تا جایی که گاها دیده شده که این خانم مداح بسیار محجبه و سرشناس در محلی دیگر با پوششی بدون چادر و لباسی غیرمناسب و متضاد با معارف دینی در خیابان حاضر شده و آرایش ناپسندی نیز در چهره او نمایان است که این عمل شنیع می تواند باعث خدشه وارد شدن به دین، جامعه مداحان و حجاب حضرت زهرا (س) شود.

نکته قابل توجه در این زمینه این است که این مداحان زن، تنها به صرف داشتن صوتی خوش مخاطبان زیادی نیز پیدا کرده و اسم و رسم آن ها نقل بسیاری از محافل شده اند و دستمزدهای کلانی نیز مطالبه می کنند در حالی که دید مادی به حرفه مداحی مانند حرفه روحانیت مورد عتاب است.

با رفتن به جلسات تعدادی از این مداحان بازاری زن متوجه شدم که عموما برای آن های ضبط کردن صدایشان اهمیتی ندارد و تنها این افراد به گرفتن فیلم و عکس با گوشی های همراه حساس هستند در حالی که اگر صدای آن ها به گوش نامحرم رسانده شود خالی از گناه نیست.

نکته دیگر لحن خواندن این مداحان است که به سبک های فرنگی و ترانه های غیرمجاز بیشتر می ماند و نیز شعرهایی که در مراسماتی مانند نهم ربیع الاول یا به اصطلاح عمرکشون می خوانند در حالی که روح تعالیم دینی با اینگونه اشعار در تضاد است.

و نکته پایانی اینکه به تازگی در مراسمات مولودی خوانی مشاهده می شود که خانم مداح به همراه یک یا چند نفر دَف زن حاضر می شود و شروع به خواندن می کند و در لابلای خوانندگی خود!!! کل هم می زند و دیگران را نیز به کل زدن تشویق می کند که این نکته نیز دون شان مراسم اهل بیت است.

باید مراقب بود؛ مراقب بود تا نکند خدای ناکرده به گمان اینکه حرفه ای متناسب با روح اهل بیت داریم به خود غره شده و باعث شرمساری اهل بیت شویم؛ هر چند در زیر پوست شهر مداحان زن بسیار شایسته ای زندگی می کنند و به این حرفه پرفضیلت مشغولند که خود به دستورات دین عمل کرده و دیگران را نیز به اینکار تشویق می کنند که به یقین مشمول حدیث امام صادق (ع) خواهند بود.

بازخوانی بیانات رهبر معظم انقلاب در جمع مداحان در ۲۰ فروردین ۹۴:

رهبر معظم انقلاب نیز در ۲۰ فروردین ۹۴ در جمع مداحان حرفه مداحی را حرفه بسیار باشرافت عنوان کرده اند و بر لزوم استفاده از فرصت مدّاحى براى ترویج معارف دین و لزوم پرهیز از انحراف و خرافه‌گرایى در کار مدّاحى تاکید کرده اند که به تفصیل در زیر آمده است:

حرفه‌ مدّاحی حرفه‌ی بسیار باشرافتی است؛ چرا؟ چون در طول تاریخ کسانی بودند که ستمگران را، ظالمان را، زورگویان را مدح میگفتند و مدح میکردند؛ امروز هم هستند. امروز هم در دنیا کسانی هستند که زبان میگشایند به مدح پلیدترین انسانهای عالم، یا قلمهایشان را با مزد ــ با مزدی کثیف و پلید ــ در این راه به‌کار می‌اندازند؛ شما به‌عکس، زبانتان، نفَستان، حنجره‌تان، قدرت هنری‌تان در خدمت مدح فضیلت است. خاندان پیغمبر خاندان فضیلتند؛ سرتاپا فضیلت. مادح خورشید مدّاح خود است؛ (۳) شما در واقع با مدح فضیلت خاندان پیغمبر، مدح خودتان را هم میکنید و در واقع شرافت این شغل را نشان میدهید. شما کتاب مدح فضیلت را در دست دارید؛ این شرافت بزرگی است؛ خوش به حال شما؛ قدر بدانید این حرفه را، این خصوصیّات را و این فرصت را مغتنم بشمارید. این، نکته‌ی اوّل درباره‌ی مدّاحی.

نکته‌ی دوّم؛ امروز جامعه‌ی مدّاح کشور، فرصت بسیار بزرگی را در اختیار دارد؛ شما مجالسی تشکیل میدهید؛ جمعیّت‌های بزرگ، گاهی جمعیّت‌های هزاران نفری و غالباً هم جوان جمع میشوند پای منبر شما و پای خواندن شما و مدیحه‌سرایی و مرثیه‌خوانی شما؛ از این فرصت بهتر؟ این‌همه مخاطب، این‌همه دل آماده‌ی شنیدن و نیوشیدن، این همه نفوس آماده‌ی تربیت شدن در اختیار شما هستند؛ این فرصت است؛ اِغتَنِمُوا الفُرَص فَاِنَّها تَمُرُّ مَرَّ السَّحاب(۶). این فرصت را مغتنم بشمرید؛ از این فرصت بهترین استفاده را بکنید.

نکته‌ی سوّم؛ بهترین استفاده‌ی از این فرصت چیست؟ تبلیغ معارف دین؛ تبلیغ همان چیزی که این بزرگواران، این نشانه‌های عظمت و فضیلت برای خاطر آن، جانشان را کف دست گرفتند؛ این‌همه رنج بردند؛ این‌همه مصیبت کشیدند؛ حادثه‌ی عاشورا به‌وجود آمد؛ حوادث گریه‌آور صدر اسلام به‌وجود آمد. [اینها] برای چه بود؟ برای ترویج معارف دین بود. از این فرصت برای ترویج معارف دین، برای سوق دادن نسل جوان به عمل به دین، به عمل به شریعت، به عمل به مسئولیّتهای بزرگ این دوران استفاده کنید. امروز کشور ما، ملّت ما و دنیای اسلام محتاج درست فهمیدن، درست عمل کردن و ایستادگی کردن است. ملّت ایران الگو است؛ در میان ملّت، جوانان موتور حرکتند. این جوانها در اختیار شما هستند؛ یعنی شما با یک نگاه ملاحظه خواهید کرد که به یک معنا موتور حرکت دنیای اسلام، زیر کلید شما است. معارف دین را تبلیغ کنید. آنچه را مردم احتیاج دارند و آنچه را این جوانها احتیاج دارند برای پاک بودن، برای پاک زیستن، برای سبک زندگی اسلامی، برای مسلمان شدن به‌معنای واقعی کلمه، برای عاقبت به خیری، به اینها یاد بدهید؛ این در اختیار شما است. کِی ما در طول تاریخ این‌همه مجلس داشتیم که در آنها این‌همه جوان جمع بشوند و دلهایشان را در اختیار شما بگذارند. در زمان ما و در دوره‌ی جوانی ما در مشهد اگر همه‌ی مدّاحها را میشمردند، از پنج شش نفر بیشتر نمیشدند، در تهران هم یک‌خرده بیشتر از این. این‌همه مجلس، این‌همه گوینده، این‌همه خواننده، این‌همه هنر، این‌همه صدای خوش، شعرا هم به‌کار می‌افتند و آنها هم شعر میگویند؛ از این فرصت استفاده کنید؛ این هم نکته‌ی بعدی.

و نکته‌ی آخر؛ پرهیز از انحراف، پرهیز از خرافه‌گرایی، پرهیز از مشکل‌تراشی در عقاید جوانها؛ گاهی ما یک کلمه‌ای میگوییم که یک گرهی در ذهن جوانِ مخاطب ما به‌وجود می‌آید؛ این گره را چه کسی میخواهد باز کند؟ این گرهی را که ما با بیان ناقص خودمان یا بیان غلط خودمان یا بی‌توجّهی و بی‌مسئولیّتی خودمان در ذهن این جوان به‌وجود می‌آوریم و عقیده‌ی او را دچار مشکل میکنیم، این گره چگونه باز خواهد شد؟ اینها مسئولیّت است. اینکه ما مجلس عزاداری و مدح سیّدالشهدا را ــ که عظمت او به‌خاطر شهادت است، عظمت او به‌خاطر فداکاری در راه خدا است، عظمت او به‌خاطر گذشت است؛ گذشت از همه چیز، از همه‌ی خواسته‌ها، از همه‌ی مطلوبها ــ تبدیل کنیم به یک نقطه‌ی سبک، به یک جایی که یک تعدادی جوان لخت بشوند، بپرند هوا، بپرند پایین و ندانند چه میگویند، درست است؟ این شکر این نعمت است که خدا به شما داده؟ این صدای خوش نعمت است؛ این توانایی اداره‌ی مجلس نعمت است؛ اینها چیزهایی است که خدا به همه نداده است، به شما داده؛ باید این نعمتها را شکر بگزارید. بنابراین من جامعه‌ی مدّاح را از ته دل دوست میدارم؛ برایتان دعا میکنم؛ خداوند ان‌شاءالله به شماها توفیق بدهد، به شماها کمک کند؛ امّا این را هم عرض میکنم که انتظارات از جامعه‌ی مدّاح، امروز در جامعه‌ی ایرانی و در کلّ نگاه منطقه‌ای، انتظار بالایی است. (منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری)

آرمان هیأت