«پیاده‌روی اربعین» تا چند سال پیش چندان شناخته شده نبود و جز در میان تعداد محدودی از عاشقان سیدالشهدا(ع) فراگیر نشده بود. حتی در زمان صدام حسین، رییس‌جمهور معدوم عراق، خود عراقی‌ها هم مجبور بودند از کوره راه‌ها خود را به کربلا برسانند چراکه چنین مراسمی ممنوع بود اما طی چند سال اخیر آوازه این گردهمایی چنان ‍پیچیده است که خیلی‌ها حسرت حضور در آن را می‌خورند.

در برخی از روایات تاریخی بیان شده است که زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری» (متوفی سال ۱۲۸۱ قمری) رسم بوده است، اما در برهه‌ای از زمان به ورطه فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط «میرزا حسین نوری» دوباره احیا می‌شود؛ این عالم بزرگوار اولین بار در عید قربان به پیاده‌روی از نجف تا کربلا اقدام کرد که ۳ روز در راه بود و حدود ۳۰ نفر از دوستان و اطرافیانشان ایشان را همراهی می‌کردند.

در آن سال‌ها علما و اولیای الهی برای زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین اهمیت و جایگاه والایی قائل بودند و با پای پیاده از نجف اشرف به سوی کربلا رهسپار می‌شدند، این سنت حسنه در سال‌های حضور ائمه معصومین(ع) با وجود حکومت سفاک و خونریز اموی و عباسی نیز انجام شده است.

پیاده‌روی مراجع و علما و مردم تا زمان حکومت صدام حسین ادامه داشته است؛ از سال ۱۳۵۸ (۱۴۰۰ قمری) که او به ریاست جمهوری عراق رسید سال ۱۳۸۱ شمسی (۱۴۲۴) قمری که صدام سقوط کرد، وقفه‌هایی در اجرای مراسم عزاداری با شکوه و پیاده‌روی‌های دسته جمعی ایجاد شد؛ با سقوط صدام، مردم شیعه عراق بار دیگر عشق و علاقه وصف ناپذیر خود به امام حسین(ع) را طی این ۱۰ سال ثابت کرده‌اند و همراه آنها محبان و شیعیان اهل‌بیت(ع) از کشورهای دیگر مراسم اربعین حسینی را هر سال با شکوهتر از سال قبل اجرا می‌کنند.

از شهر نجف در استان نجف تا کربلا در استان کربلا حدود ۸۰ کیلومتر مسافت است، تیرهای برق این شاخصی است که زائران مسیر را تشخیص و مسافت را تخمین بزنند؛ فاصله تیرهای برق از یکدیگر ۵۵ متر و شمارش آن ۱۴۶۰ تیر است که عرب‌ها با آن «عمود» می‌گویند؛ اولین حرکت پیاده‌روی محبان حسین ابن علی(ع) از شهر مذهبی نراق در استان مرکزی در اربعین سال ۱۳۹۰ با حضور ده نفرشکل گرفت که جملگی از بسیجیان و رزمندگان دفاع مقدس بودند و آنها بیش از چهل و پنج کیلومتر انتهای مسیر در جاده نجف اشرف تا کربلا را پیاده طی کردند.

کربلا پر است از نرفتن‌ها...

مهم طی نمودن کل مسافت نیست، ارزش اصلی و مهم دل نهادن به طریقت مولایمان حسین(ع) است، حتی اگر چند قدم در سرزمین کربلا در روز اربعین گام برداشته شود امید است که اجرش ذخیره بقیه پاداش‌ها شود؛ کربلا پر است از نرفتن‌ها و این نرفتن‌هاست که سوگواره کربلا را رقم می‌زند. خوش به حال آنهایی که رفتند. زهیر هم اول، پای رفتن نداشت اما بالاخره رفت. حُر هم با پای نرفتن آمده بود اما رفت.

رفتن و رسیدن از ارکان حضور در هیأت حسین(ع) است؛ در اوج رفتن‌های کربلایی، به آنجا می‌رسیم که زینب(س) رفتن را بر ماندن در کربلا ترجیح می‌دهد. «علیکنّ بالفِرار» این رفتن دلخواسته نبود، اجباری بود. هم برای حفظ جان دخترکان حرم و هم رفتن برای برافراشتن پرچم خون‌خواهی خدا. این رفتن با تمام آنچه تا کنون گذشت در این هیئت فرق می‌کند. این رفتن، رسیدن به اربعین را دارد و رسیدن به اربعین، یعنی نقطه اوج هیأت حسین علیه‌السلام. اربعین، یعنی چهل روز مدام در سرمستی جرعه‌نوشی جام نیزه‌ها باشی. اربعین یعنی رسیدن به همان قاب قوسینی که پر جبرییل در رسیدن به آن آتش می‌گیرد. اربعین یعنی به جوش‌آمدن پیمانه‌هایی که در هیئت حسین علیه‌السلام در جام‌های خالی ما ریخته‌اند.

ثواب زیارت امام حسین(ع) از دیدگاه امام صادق(ع)

امام صادق(ع) درباره ثواب زیارت امام حسین(ع) با پای پیاده می‌فرماید: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) برود، خداوند به هر قدمى که برمی‌‏دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو می‌‏فرماید و یک درجه مرتبه‏‌اش را بالا می‌برد، وقتى به زیارت رفت، حق تعالى دو فرشته را موکل او مى‏‌فرماید که آنچه خیر از دهان او خارج می‌شود را نوشته و آنچه شر و بد است را ننویسند و وقتى برگشت با او وداع کرده و به وى مى‏‌گویند: اى ولىّ خدا! گناهانت آمرزیده شد و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل‌بیت(ع) رسولش هستی، به خدا قسم! هرگز تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد کرد.(کامل الزیارات)

نظر رهبر معظم انقلاب درباره حماسه اربعین سال گذشته

رهبر انقلاب درباره خلق حماسه عظیم مسلمانان در اربعین سال گذشته، فرمودند: « امسال شما ملاحظه کردید در اربعین حسینی میلیون‌ها انسان در کنار هم قرار گرفتند؛ خود این حرکت عظیم یک جمعی از مسلمان‌ها ـ البتّه مخصوص شیعه نبود، سنّی‌ها هم بودند ـ که در دنیا انعکاس پیدا کرد، تعظیم کردند؛ تجلیل کردند؛ آن را بزرگ‌ترین گردهمایی عالم به حساب آوردند؛ چه کسانی؟ آنهایی که دارند مسائل اسلامی را رصد می‌کنند؛ من همین‌جا مناسب و لازم می دانم به‌مناسبت یاد از آن اجتماع عظیم، از دولت عراق، ملّت عراق، عشایر عراق که در این آزمون بسیار مهم فداکاری کردند، خدمت کردند، کَرم و بزرگواری نشان دادند، تشکّر کنم. حادثه‌ عجیبی بود حادثه‌ امسالِ اربعین کربلا. این راه را دشمنان اسلام و دشمنان اهل‌بیت به خیال خود مسدود کرده بودند. ببینید چه حرکت عظیمی اتّفاق افتاد! وقتی حتّی جسم‌ها در کنار هم قرار می‌گیرد، این‌جور انعکاس پیدا می‌کند. اگر ما با هم باشیم، کشورهای اسلامی، ملّت‌های مسلمان - سنّی و شیعه و فِرَق مختلف تسنّن و تشیّع - با یکدیگر دلهایشان صاف باشد، نسبت به یکدیگر سوءظن نداشته باشند، سوءنیّت نداشته باشند، به یکدیگر اهانت نکنند، ببینید در دنیا چه اتّفاقی خواهد افتاد؛ چه عزّتی برای اسلام درست خواهد شد! وحدت؛ وحدت.

در سفر سال گذشته بسیاری از مردم ایران به عراق به علت شور و اشتیاق آنها و همچنین شرایطی که در روزهای منتهی به اربعین به وجود آمد از شرایط خاص و بی سابقه‌ای برخوردار بود. شرایط امنیتی که گروهک تروریستی داعش در برخی از نقاط عراق به وجود آورده بود و همچنین برداشته شدن ویزاها و در نهایت گذرنامه‌ها از جمله مسائل قابل اشاره‌ای هستند که می‌توان این اتفاق را در زمره حوادث بی‌سابقه در هنگام سفر مردم ایران به عراق برشمرد.

نظرات و مشکلات در مورد سامانه سماح

سامانه «سماح» برای ثبت اسامی و دریافت آمار متقاضیان اعزام و همچنین اطلاعات مربوط به نحوه اعزام از قبیل اینکه متقاضیان در چه تاریخی، از کدام مرز و چگونه تمایل به اعزام دارند، برنامه‌ریزی شده است؛ این سامانه برای آماده کردن بستر اعزام، فراهم کردن امکانات و ارائه خدمات لازم به متقاضیان در مسیرهای اعزام، ساماندهی مرزها و انجام سایر اقدامات مورد نیاز، از یکشنبه، ۱۵ شهریورماه ثبت‌نام متقاضیان را آغاز کرده است.

محسن نظافتی، مدیرکل عتبات عالیات سازمان حج و زیارت از مهلت یک‌ماهه برای ثبت‌نام در سامانه سماح خبر داد و گفت: تنها کسانی می‌توانند به اربعین امسال بروند که در سامانه سماح ثبت‌نام کنند.

وی با بیان اینکه با ثبت‌نام در این سامانه تعداد زائران مرد و زن و استان‌های آنها برای ساماندهی بهتر زائران تعیین خواهد شد، تصریح کرد: لازمه ورود به این سایت، داشتن گذرنامه است و افرادی که دارای گذرنامه معتبر هستند بعد از ثبت‌نام، کد رهگیری می‌گیرند؛ این موضوع به منظور پرهیز از هرگونه بی‌نظمی و در عوض ارائه خدمات اسکان، تغذیه و حمل و نقل بهتر به زائران و با هماهنگی است.

برنامه مسئولان به این صورت است که ایرانی‌ها یک ماه فرصت دارند تا در سایت یاد شده ثبت‌نام کنند و در صورتی که از این نام‌نویسی جا بمانند دیگر نمی‌توانند به کربلا سفر کنند! این در حالی است که پرسش های بی‌شمار مردم به منظور مشکلاتی که دارند، بی پاسخ مانده است.

آرمان هیأت