پس از حوادث متعدد و دلخراش حج سال جاری، بسیاری از مردم به ویژه در شبکه‌های مجازی و حتی کارشناسانی در رسانه ملی به مقایسه مدیریت برگزاری مراسم پیاده روی اربعین و برگزاری مناسک حج پرداختند.
البته این مقایسه صرفاً از منظر مدیریتی و برنامه‌ریزی سفر قابلیت عرضه دارد چراکه حج یک واجب دینی و یکی از فروع دین اسلام است. در حالی که زیارت امام حسین(ع) و به تبع آن پیاده روی اربیعن عملی مستحب است.

برهمین اساس برای انجام مناسک حج اصول و مقررات ویژه‌ای وجود دارد اما در خصوص پیاده روی اربعین توصیه‌های دینی صورت گرفته است.

زیارت امام حسین(ع) متفاوت‌ترین زیارت در میان زیارت اهل بیت(ع)

زیارت امام حسین(ع) متفاوت‌ترین زیارت در میان زیارت اهل بیت(ع) است. برای رفتن به زیارت امام حسین(ع) برخلاف سایر زیارت‌ها که به آراسته بودن، معطر بودن و ... توصیه شده در زیارت امام حسین(ع) نه تنها این توصیه‌ها وجود ندارد بلکه پیاده روی و با رنج و مشتقت خود را به پابوسی امام حسین(ع) رساندن توصیه ائمه است.

بر همین اساس طبق سنتی که تاریخ آغاز آن به بعد از شهادت امام حسین(ع) باز می‌گردد بسیاری از عاشقان آن حضرت با پای پیاده به کربلا مشرف می‌شدند.

در طول تاریخ بسیاری از حکومت‌های جور مانع برگزاری مراسم پیاده روی اربعین می‌شدند از جمله در دوران صدام حسین (از سالی که به حکومت رسید: ۱۳۵۸ (۱۴۰۰ قمری)) وی به دستگیری و کشتن زائران پیاده روی اربعین پرداخت و طی سال‌های حکومت خود مانع برگزاری این مراسم شد اما پس از سقوط صدام این مراسم دوباره از سر گرفته شد.

در خصوص تاریخ برگزاری مناسک حج نیز باید گفت: حج یکی از فروع دین اسلام است و نخستین بار حضرت ابراهیم(ع) به انجام مناسک حج اقدام کرد. در دوران عرب جاهلی نیز مناسکی شبیه به حج برگزار می‌شد که پس از بعثت پیامبر(ص) برخی از این مناسک تغییر کرده و حج کنونی شکل گرفت.

اما در خصوص مقایسه مراسم مردمی پیاده روی اربعین و مناسک حج باید گفت:

تعداد زائران: ۲۰ میلیون؛ حداکثر ۲ میلیون

تعداد زائران پیاده روی اربعین مشخص نیست به عنوان در سال مثال در گذشته و در شرایطی که عراق درگیر جنگ با داعش بود و این گروه نیز زائران پیاده روی اربعین را تهدید به حمله کرده بود و همگان فکر می‌کردند استقبال چندانی از این مراسم صورت نگیرد، نزدیک به ۲۰ میلیون نفر زائر از کشورهای مختلف راهی عراق شدند، یعنی مردم عراق که میزبان زائران پیاده اربعین هستند نمی‌دانند میزبان چند نفر خواهند بود اما نه کسی کشته می‌ماند، نه تشنه و نه مجروح و خسته.

۵۰۰ هزار حاجی قاچاق در مکه

در حالی که عربستان به شدت بر تعداد حجاج نظارت می‌کند و با خرید سیستم های شناسایی پیشرفته سعی می‌کند اجازه ندهد هیچ زائری بدون اجازه این دولت وارد مناسک حج شود نکته جالب اینکه هر ساله حدود ۵۰۰ هزار نفر به صورت قاچاق در این مناسک حضور پیدا می کنند.

در سال جاری عربستان اعلام کرده بود که یک میلیون و ۳۰۰ هزار حاجی در مناسک خواهند بود اما اعلام‌های بعدی نشان از حضور حدود دو میلیونی زائران دارد!

مراسمی مردمی/ مراسمی در تلاش برای دولتی کردن

مراسم پیاده روی اربعین یک مراسم مردمی است و به شدت علما و اندیشمندان شیعی تأکید دارند که باید مردمی باقی بماند حتی تلاش‌های دولت ایران برای ساماندهی زائران خود و ارائه خدمت به زائران اربعین نیز در قالب داوطلبان مردمی اجرا می‌شود و همه مسئولان حاضر در این مراسم نیز تأکید دارند این خدمات را داوطلبانه انجام می‌دهند.

در حالی که دولت عربستان به شدت تلاش دارد این مناسک را شکلی دولتی ببخشد و هر اقدامی برای حج انجام می‌دهد را در لوای حکومت پادشاهی عربستان و وسیله‌ای برای قدرت نمایی خود قرار دهد. بر همین اساس دو روز پس از حادثه سقوط جرثقیل در مکه مکرمه اعلام کرد از سال آینده سهمیه حجاج برداشته می شود و عربستان پذیرای پنج میلیون حاجی خواهد بود.

تفاوت در کشور برگزار کننده: از بسیار ثروتمند تا بسیار فقیر

در حالی که حج در کشور عربستان به عنوان کشوری بسیار بسیار ثروتمند برگزار می‌شود و مسئولان این کشور با طرحی با عنوان طرح توسعه مسجد الحرام و تبدیل مکه به شهری مدرن اقدام به برج سازی‌های بسیار عظیم و صرف هزینه‌های هنگفت کرده‌اند مراسم پیاده روی اربعین در کشوری جنگ زده و بسیار محروم برگزار می‌شود کشوری که بسیاری از زیرساخت‌های آن به دلیل سال‌ها جنگ از بین رفته است.

حصار: اینجا خبری از معرفی اسلام نیست

مکه و مدینه دو شهر کاملاً متفاوت با سایر شهرهای جهان هستند. هیچ غیرمسلمانی اجازه ورود به این دو شهر را ندارد و زائران با داشتن ویزا هم نمی‌توانند از این دو شهر خارج شوند و برای ورود به سایر شهرهای عربستان نیاز به مجوز دارند؛ این دو شهر قلب اسلام هستند اما در آنها خبری از معرفی اسلام به جهانیان نیست.

در حالی که هیچ حصاری به دور نجف و کربلا نیست و زائران تمامی کشورها با هر دین و ائینی که باشند می‌توانند وارد این دو شهر شده حتی در پیاده روی اربعین شرکت و به زائران ارائه خدمت کنند، همه می‌توانند بیایند و ببینند.

پذیرایی: همه چیز رایگان در مقابل همه چیز پولی

عربستان هزینه جزء به جزء خدماتی که ارائه می‌کند (و نمی‌کند) را از حجاج می‌گیرد. هزینه حج عموماً از هشت تا ۱۲ میلیون بسته به نوع کاروان متفاوت است و اصولاً هیچ چیز در عربستان به هیچ وجه رایگان نیست. در حالی که در پیاده روی اربعین همه چیز رایگان است و مردم از مردم پذیرایی می‌کنند و هر کس هر آنچه در توان دارد برای ارائه خدمات به زائران امام حسین(ع) می‌آورد و کسی که هیچ چیز ندارد در مسیر می‌ایستد و با ماساژ دادن پای زائران خدمت می‌کند.

مسیر: ۹۰ کیلومتر کجا ۲ کیلومتر کجا

مسیر نجف تا کربلا ۹۰ کیلومتر است و تقریباً سه روز زائران در راه هستند. برای پذیرایی از زائران در این سه روز هزاران موکب از سوی مردم ایجاد شده است که علی رغم فقر مردم همه نوع خدمات به زائران ارائه می‌شود.

مناسک حج نیز در سه روز برگزار می‌شود و مسیر تقریباً دو کیلومتر است که البته بیشتر مسیرها با خودرو طی می‌شود. اما به گفته رئیس سازمان حج و زیارت ایران از سال گذشته موفق شده است امکاناتی مانند فرش، فریزر و کولر را برای چادرهای زائران ایرانی در عرفات و منا فراهم کند. در سال جاری نیز چادرهایی با امکانات بیشتر و کیفیت بهتر به جانبازان اختصاص یافت و مسئولان ایرانی در تلاش هستند این چادرها را در سال‌های بعد برای همه زائران فراهم کنند، این در حالی است که دولت عربستان امسال اعلام کرد که دیگر اجازه نخواهد دارد حج پنج ستاره برگزار شود. از قراری حج پنج ستاره را شیوخ عرب تجربه می‌کردند و در آن چادرهایی اشرافی در منا و عرفات برپا می‌شد.

خدمت به زائران و قوانینی که شبه ایجاد می‌شود

و در حالی که هرگونه خدمت به صرف خدمت به زائران پیاده روی اربعین آزاد و پذیرفته است، ایران برای ارائه خدمات پزشکی به زائران خود با هزاران مشکل مواجه است و عربستان هر زمان با وضع و یا اجرای قوانینی که تا روز قبل، از وجود آنها کسی خبر نداشت سعی در کارشکنی در ارائه خدمات به حجاج می کند.

در سال جاری نیز در حالی که ایران ۹۰ تن داروی مورد نیاز زائران خود را (ایران در سال تنها یکبار اجازه وارد کردن دارو به عربستان دارد بر همین اساس در موسم حج حدود ۹۰ تا ۱۰۰ تن دارو را به عربستان انتقال داده در موسم عمره نیز از همین داروها برای عمره گزاران خود استفاده می‌کند) مانند سال‌های قبل به عربستان ارسال کرده بود که به ناگاه دولت عربستان اعلام کرد که داروها زودتر ارسال شده و باید دیرتر ارسال می‌شد! در نتیجه داروها در فرودگاه جده ماند، مقدار زیادی از داروها خراب شد و در نهایت به ایران بازپس فرستاده شد که همین مسئله موجب شد ایران مجبور شود به سرعت دوباره داروهای مورد نیاز را خریداری و به عربستان ارسال کند.

تفاوت مدیریت مردمی پیاده روی عظیم اربعین و مناسک حج که باید باشکوه و به عنوان نشانه عظمت اسلام برگزار شد، را می‌توان ده‌ها پاراگراف ادامه داد. اما نکته‌ای که اکنون باید به شدت به آن توجه کرد جو تبلیغی بسیار سوئی است که در عربستان بر علیه ایران به راه انداخته‌اند. البته این جو قبل از مناسک حج به شدت موجب نگرانی مسئولان سازمان حج و زیارت شده بود به نحوی که در نشست‌های خصوصی به ویژه در نشست‌های آموزشی خود با پزشکان اعزامی به حج از احتمال تلاش برای مسموم کردن و یا صدمه رساندن به حجاج ایرانی طی مناسک حج سخن به میان آمده و عنوان می‌شد که حج سال جای بسیار نگران کننده است چرا که به دلیل جنگ یمن و اختلاف‌های سیاسی ایران و عربستان فضای تبلیغی و رسانه‌ای بسیار سوئی علیه ایران در عربستان ایجاد شده است.

البته در طی برگزاری مناسک حج اتفاق‌های مکه و منا موجب شد این کینه به نحو دیگری نشان داده شده و بسیاری از فعالان رسانه‌ای و به ویژه فعالان در فضای مجازی تلاش کنند تا زائران ایرانی را مقصر حادثه منا جلوه دهند.

جرم ما عشق علی(ع)

حضرت رسول (ص) در حدیثی خطاب به حضرت علی(ع) فرموده‌اند: «ای علی، تو را جز مؤمن، دوست و جز منافق، دشمن نمی‌دارد» و چه دلیلی برای دشمنی آل سعود با ایران جز محبت علی(ع) و آل علی(ع). اگر آل سعود با آن همه ادعا و ثروت توان اداره دو میلیون نفر زائر حج تمتع را ندارند دلیلی برای عدم حضور ایران در حج تمتع نیست.

واقعیت این است که هر اتفاقی افتاده و در جریان رخ دادن است، وهابیت مسلط بر آل سعود در تلاش هستند مانع حضور ایرانیان و به تبع آن تشیع آل علی(ع) در حرمین شریفین شوند. عدم حضور ایران به عنوان کشوری شیعی در مکه و مدینه یعنی تلاش برای حذف تشیع از جهان اسلام.

حج همانند نماز، روزه، جهاد، زکات، خمس، امر به معروف، نهی از منکر، تولی و تبری یک واجب دینی است. علاوه بر این ما ایرانیان به عنوان شیعیان اهل بیت(ع) وظیفه سنگین آبروداری اهل بیت(ع) را در مکه و مدینه و در مقابل چشم تمامی زائران جهان اسلام بر عهده داریم.

آرمان هیأت