آرمان هیأت - چگونه آمار جان‌باختگان ایرانی فاجعه منا به ۱۰۰۰ نفر نرسید

چگونه آمار جان‌باختگان ایرانی فاجعه منا به ۱۰۰۰ نفر نرسید

دیر عملیات پزشکی حج پس از ۱۳ روز عملیات امدادی و درمانی از ناگفته‌های نجات ۶۰۰ حاجی در حادثه منا گفت و دلایل چگونگی نرسیدن آمار ۴۶۴ جانباخته ایرانی فاجعه منا به یک هزار نفر را نیز تشریح کرد.

پیرحسین کولیوند با اشاره به اینکه در همان ساعات اولیه وقوع فاجعه منا گروهی امدادی از قسمت‌های مختلف و با عبور از لایه‌های امنیتی دولت سعودی وارد صحنه حادثه شدند؛ اظهار کرد: علاوه بر پیدا کردن و امداد رسانی به مصدومان در برخی چادرها، شروع به شناسایی اجساد ایرانی و یادداشت اسامی و فیلمبرداری از اجساد کردند که متاسفانه دوربین فیلمبرداری مرکز، توسط نیروهای امنیتی سعودی ضبط شد و با وجود همه مشکلات تا ساعت 3 بعداز ظهر، نیروها به طرق مختلف توانستند کار شناسایی انجام دهند که 93 نفر از اجساد جان باختگان ایرانی شناسایی شد. وی یکی از کارهای شاخص صورت گرفته در میدان حادثه در ساعات اولیه را امدادرسانی و نجات جان حدود 600 نفر از زائرین ایرانی و غیر ایرانی از محل حادثه دانست و گفت: همزمان با این کار ستاد اطلاع رسانی مصدومین در منا تشکیل و اسامی مجروحان بستری در بیمارستان مکه مکرمه و منا و همچنین جان باختگان شناسایی شده در محلی در منا در اختیار کاروان‌ها قرار گرفت و اطلاعات مربوط به زائرانی که همچنان مفقود بودند نیز ثبت شد. کولیوند در خصوص تشکیل تیم‌های شناسایی نیز گفت: تیم‌هایی در ظهر روز حادثه تشکیل و جهت شناسایی بیماران بستری به بیمارستان‌ها مکه و منا اعزام شدند. آخرین اخبار مربوط به مصدومان به طور مستقیم به خانواده ها اطلاع داده شد مدیر عملیات پزشکی حج با بیان اینکه با پایان عملیات تشریق و انتقال زائرین به مکه مکرمه از منا، شماره تلفن‌های دفتر ستاد اطلاع رسانی مصدومان در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت، تاکید کرد: خانواده‌های ایرانی نیز آخرین اخبار مربوط به مصدومان را به طور مستقیم دریافت و آخرین وضعیت جسمانی آنها را بررسی می کردند. وی اصلی‌ترین کار این ستاد را هماهنگی با مسئولان سازمان حج و زیارت و گردآوری آخرین اطلاعات و اسامی مجروحان عنوان کرد و گفت: یافتن مفقودان احتمالی به صورت شبانه روزی و اطلاع رسانی به هموطنان با در اختیار قراردادن دو شماره اختصاصی یکی دیگر از اقدامات خوب این مرکز بود. به گفته کولیوند، این شماره‌ها به صورت وسیع در سراسر کشور پخش شد. عکس‌هایی نیز از مجروحان مجهول الهویه از طریق این ستاد در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت. جست و جوی لحظه به لحظه زائران ایرانی در بیمارستانها مدیر عملیات پزشکی حج ابعاد فاجعه را وسیعتر از حد تصور و کارشکنی‌های دولت سعودی را به دور از رفتارهای انسانی دانست و گفت: تمامی بیمارستان‌هایی که در روز حادثه بیماران را پذیرش کرده بودند را جست و جو می‌کردیم طبعاً لحظه به لحظه به لیست مصدومین اضافه می‌شد، اطلاعات آنها در اختیار رسانه‌ها و مدیران کاروان‌ها قرار می‌گرفت. وی ادامه داد: یکی از چالش‌ها و مشکلات ما در خصوص شناسایی مصدومان جابه‌جایی مکرر آنها توسط ماموران سعودی در بین بیمارستان‌های خودشان بود. کولیوند، مراجعه روزانه نزدیک به یک‌هزار مورد و تماس‌های تلفنی نزدیک به 5 هزار مورد در این مرکز در چند روز نخست وقوع حادثه را که به طور 24 ساعته جریان داشت یکی از رکوردهای آماری دانست و افزود: تماس‌هایی که ناشی از دغدغه خانواده‌ها و گاهی هم ناشی از پخش شایعاتی بی اساس در دنیای مجازی بود. وی گفت: روزهای سختی برای خانواده بازماندگان و شاید سخت‌تر برای پاسخگویان به خانواده‌ها و گاهی سخت‌تر و جانکاه‌تر از همه هنگامیکه مصدومی به جمع جانباختگان می‌پیوست بود. سرنوشت مفقودان چالش اصلی ستاد اطلاع رسانی مصدومان کولیوند سرنوشت مفقودان را یکی از مسائلی مهمی دانست که ستاد اطلاع رسانی مصدومین را دچار چالش می‌کرد، افرادیکه نه در لیست مصدومان قرار داشتند و نه در لیست جانباختگان. دولت عربستان نیز که تا قبل از هشدار رهبر انقلاب در شناسایی جانباختگان کوتاهی می‌کرد. تمام تلاش‌ها بر این بود که خانواده‌ها در ایران اطمینان خاطر پیدا کنند اما شرایط عربستان، شرایط کاملاً متفاوتی از ایران داشت. وی گفت: ضرورت تشکیل تیم‌های حمایت‌ روان برای بازماندگان پس از چندی احساس شد و در مکه این تیم‌ها مشغول به فعالیت شدند و ضرورت حمایت‌های روانی به خانواده‌ها در ایران نیز به مسئولان امر در ایران اطلاع رسانی شد. معاون حج و عمره مرکز پزشکی حج و زیارت هلال احمر در خاتمه خاطرنشان کرد: مسئولان هلال احمر چه در حادثه سقوط جرثقیل و چه در حادثه منا، می‌دانستند که خانواده‌های ایرانی در چه اضطراب و رنجی بسر می‌برند، لذا تمام توان خود را به منظور کاهش آلام این عزیزان در پیش گرفتند؛ اما بر این نکته نیز واقفیم که کارگزاران حکومتی عربستان اگرچه در امر ایجاد حادثه و امدادرسانی به صحنه حادثه و درمان زیر بار مسئولیت نرفتند، اما می‌توانستند حداقل در خصوص اطلاع رسانی به بازماندگان فرایندی بهتری را پیش رو بگیرند، مساله ای است که اگر رعایت می‌شد، می‌توانست درد و اندوه ناشی از فاجعه را تا حدودی تسکین دهد.