سکوت جلسات تفسیر در هیاهوی عزاداری‌های محرم
ایکنا , 27 مهر 1394 ساعت 11:00
در حالی وارد ماه محرم شده‌ایم که با کم‌رونقی جلسات تفسیر و تعطیلی اکثریت آنها مواجه هستیم، موضوعی که وقتی با اهداف قیام امام حسین(ع) سنجیده می‌شود، سؤال‌های بسیاری را در ذهن ایجاد می‌کند.
با شروع ماه محرم و صفر، جلسات تفسیر قرآن تهران همانند ماه‌های محرم و صفر سال‌های گذشته دوره رکود دوباره خود را تجربه می‌کند. ××××جلسات تفسیر ثابت شهر تهران جلسات تفسیر صاحبان تفسیر که در شهر تهران برگزار می‌شود، شامل جلسات آیت‌الله‌العظمی جواد غروی علیاری در مسجد جامع فاطمیه، آیتالله سیدمحمد ضیاءآبادی در مسجد علی بن حسین(ع) دربند، آیتالله سیدمصطفی محقق داماد در مؤسسه حکمت متعالیه، آیتالله روح‌الله قرهی در مهدیه القائم المنتظر(ع)، آیتالله محمد محمدی ری شهری در مصلای حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی جاودان در حسینیه شیخ مرتضی زاهد است. ××××تعطیلی جلسه آیتالله ری شهری از خردادماه از میان این جلسات، جلسه آیتالله ری‌شهری با شروع تعطیلات تابستانی حوزه‌های علمیه تقریباً از خردادماه تعطیل شده است و طبق آخرین اخبار از ششم آبان‌ماه که مصادف با چهاردهم محرم است از سر گرفته می‌شود. ××××تعطیلی جلسه تفسیر حجت‌الاسلام والمسلمین جاودان در پی مشکل حرکتی ایشان جلسه تفسیر قرآن حجت‌الاسلام والمسلمین جاودان نیز از ماه رمضان سال گذشته با مشکل حرکتی که برای ایشان ایجاد شده تعطیل شده و تنها جلسات اخلاق ایشان برگزار می‌شود. ××××برپایی جلسات مقتل‌خوانی آیت‌الله‌العظمی غروی علیاری و آیتالله قرهی با شروع محرم، آیت‌الله‌العظمی غروی علیاری و آیتالله قرهی جلسه تفسیر قرآن را تعطیل و به برپایی جلسات مقتل‌خوانی اقدام می‌کنند. ××××جلسه تفسیر آیتالله محقق داماد و محمدعلی انصاری؛ تنها جلسات تفسیر این ایام طبق این گزارش، در طول ایام ماه محرم از این میان تنها جلسه تفسیر آیتالله محقق داماد برگزار خواهد شد و البته استاد محمدعلی انصاری نیز از مشهد به تهران آمده و دهه نخست محرم را به ارائه تفسیر ادبی قرآن کریم می‌پردازد. ایشان صاحب تفسیر مشکاة است و 10 شب در مسجد قبا به تفسیر قرآن می‌پردازد. بنا بر گزارش ایکنا، در ایام محرم و صفر با اقبال مردم به مراسم عزاداری روبه‌رو می‌شویم. مردم زمان زیادی را پای منبرها می‌گذرانند و فرصت خوبی برای ارائه برخی محتواهای مذهبی و همچنین پاسخ به بعضی شبهات است که در طول سال به انحای گوناگون با آنها مواجه می‌شوند. شاید پاسخ به شبهاتی در رابطه با ائمه(ع) بر اساس آیات قرآن در این ایام مناسب حال عزاداران حسینی باشد. آنچه از پیام عاشورا بر می‌آید این است که امام حسین(ع) برای زنده نگه‌داشتن دین اسلام روانه قتل‌گاه کربلا شده است. آن حضرت و 72 تن از یارانش برای احیای قرآن و سنت پیامبر(ص) به شهادت رسیدند. ماه محرم که سینه‌ها از گداز خون ناحق بر زمین ریخته شده حسین(ع) می‌سوزد و ظرفیت پندآموزی بالا می‌رود، مجال مغتنمی برای انس دادن بیشتر قشرهای مختلف جامعه با مفاهیم و معارف قرآن است. ××××رکود جلسات تفسیر/ استقبال از مداحان خاص به دهه اول محرم رسیده‌ایم، مثل همان روزهایی که امام حسین(ع) شهید شد. اما به جای رونق جلسات تفسیر با رکود و تعطیلی آنها مواجه می‌شویم. شاید بتوان یکی از دلایل این امر را فرهنگ عزاداری جامعه ما دانست. استقبال بیش از حد به مداحان خاص و چهره‌شده را شاید بتوان دلیلی بر این مدعا دانست. این امر در واقع نشانه‌ای از استقبال از آن مداح خاص است نه استقبال از مراسم عزاداری امام حسین(ع). ××اقبال کم مردم به جلسات تفسیر اقبال کم مردم به جلسه تفسیر را به‌طور مثال می‌توان در نظرسنجی که در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) از زائران انجام شد را در اندازه‌ای کوچک اثبات کرد. در این نظرسنجی اکثر زائران ترجیح دادند که به جای جلسه تفسیر دعای کمیل برگزار شود و جلسه تفسیر به ساعتی که حجم زائران کم است یعنی صبح روزهای چهارشنبه موکول شد. این عدم رغبت را شاید بتوان در همان فرهنگی که از مسلمان بودنمان یاد گرفته‌ایم جست‌وجو کرد؛ فرهنگی که به ادعیه، عزاداری و ... و کلاً به فرع بیش از اصل توجه نشان می‌دهد. شاید شکل ارائه تفسیر را نیز بتوان دلیل دیگری دانست؛ تجربه نشان داده است، بیان مفسر و شکل ارائه تفسیر در رونق آنها مؤثر است. چنانچه جلسه تفسیر آیتالله ضیاءآبادی با شکل و بیان خاص ایشان، توانسته حجم انبوهی از مخاطبان مشتاق را به خود جذب کند. ××××ضرورت تولید محتوای مناسب اگر نگوییم در همه مراسم اما در اکثرشان با برخی سخنان، شعرها و انجام کارها و حرکاتی مواجه می‌شویم که به‌عنوان شیعه، شنیدن و دیدن آنها تأثرآور است. خلأ محتوای مناسب در مراسم این سالها عیان است؛ البته اهلیت تولید این محتوای مناسب نمی‌تواند با کسی جز مفسران برجسته شهر باشد. اما به دلایل مختلف به‌طور میانگین سه ماه در سال (محرم، صفر و رمضان) این جلسات تعطیل هستند. ××××نبود مفسران کافی در شهر تهران شاید دلیل دیگر کمبود جلسات را بتوان در نبود مفسران کافی در شهر تهران جست‌وجو کرد. در مجموع شش نفر در این شهر صاحب تفسیر هستند که تعطیلی هر کدام از آنها در واقع صدمه‌ای برای شهر است چه برسد به تعطیلی حجم انبوهی از آنها در شرایطی که برخی عزاداری‌ها و مراسم مذهبی بیشتر می‌رود تا رنگ خرافه و موهوم به خود بگیرد. برخی از جلسات تفسیر مانند جلسه تفسیر آیتالله ضیاءآبادی مخاطبان فراوانی دارد و افرادی هستند که منتظر این جلسات هستند، اما با تعطیلی آنها در این ایام و همچنین در ماه رمضان در واقع این فرصت از این جمعیت مشتاق ستانده می‌شود. در ماه رمضان هم همانند ماه محرم و صفر تعطیلی جلسات تفسیر را داریم. ماهی که آمادگی برای پندپذیری بیشتر می‌شود اما در عین حال جلسات تفسیر که در واقع تفسیر نص کتاب آسمانی اسلام هستند به حاشیه می‌روند. در صورتی که طبق حدیث شریف نبوی(ص)، قرآن و عترت در کنار یکدیگر دو بال هستند که با بی‌توجهی به یکی از آنها، پرواز معنوی ناممکن می‌شود. اگر فرهنگ قرآنی جامعه را همچون گیاهی تصور کنیم که برای رشد نیازمند نور خورشید و باران است، جلسات تفسیر را می‌توان انوار این نور یا قطرات باران رحمت دانست که در شهر می‌بارند و می‌تابند و باعث رشد و طراوت و سرزندگی آن می‌شوند، اما تعطیلی آنها رشد این گیاه را با مشکل مواجه می‌کند و در نهایت هر چه هم که ریشه‌های آن قوی و مستحکم باشند اما گیاه پژمرده و مریضی را خواهیم داشت. دلایل این تعطیلی هر چه که باشد، در پایان مانند آن گیاه پژمرده، جامعه‌ای که مراقبت نشود نیز خالی از طراوت کافی و همراه مریضی و بیماری خواهد بود. در این سه ماهی (رمضان، محرم و صفر) که اشتیاق مذهبی بودن و روی آوردن به دین بیشتر می‌شود با چه رویکردی می‌توان این نقیصه را اصلاح کرد، نهادهای متولی فرهنگ و یا مؤسسات مردم‌نهاد تا چه حد می‌توانند در این زمینه مثمر باشند؟
کد مطلب: 27528
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/article/27528/سکوت-جلسات-تفسیر-هیاهوی-عزاداری-های-محرم