آرمان هیأت - کارگاه آموزشی برای هیات های مذهبی/31درصد از هیات های عزاداری سخنران ندارند

کارگاه آموزشی برای هیات های مذهبی/31درصد از هیات های عزاداری سخنران ندارند

اگر عزاداری عمق و روح پیدا نکند همانند نمازهایی است که در مسجد الحرام خوانده می شود و همیشه پررونق هم هست ولی می توان وهابیت و داعش تولید کند.

هنوز پرچم های عزای حسینی بر سر در هیات های عزاداری برافراشته است و هر روز و هر شب برنامه های هیات های مذهبی در گوشه و کنار شهرمان برقرار است و شیفتگان مکتب سالار شهیدان با حضور در پای منبرهای سخنرانی و مجالس روضه خوانی به یاد مصیبت های کوفه تا شام کاروان اهل بیت(ع) اشک می ریزند.

حجت الاسلام حسین روحانی نژاد معاون امور فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی در آستانه ماه عزای حسینی از اعزام 50 هزار مبلغ دینی به سراسر کشور خبر داده بود تا در صد هزار منطقه به تبلیغ مسائل دینی بپردازند.
البته وی به آماری مربوط به 21 هزار هیات مذهبی اشاره کرد که چندان خوشایند نیست ولی واقعیاتی است که در جامعه وجود دارد. مثلا 31 درصد از هیات های عزاداری سخنران ندارند یا فقط 41درصد از هیات ها در مساجد برگزار می شود که به گفته برخی دست اندرکاران این هیات ها، بسیاری از شرکت کنندگان به فیض سخنرانی نمی رسند و خود را به عزاداری و سینه زنی می رسانند.

بیش از 51 هزار هیات مذهبی فعال در سطح کشور وجود دارد که در ماه های عزای حسینی و مناسبت های مذهبی در طول سال برنامه دارند و سازمان تبلیغات اسلامی با برگزاری صدها همایش برای مسئولان هیات های مذهبی و کانون مداحان در تلاش است در کنار شعله ورتر کردن شور حسینی، محتوابخشی در هیات های عزاداری را از طریق مبلغان و مداحان دنبال کند.

درحدود 90 هزار هیات مذهبی در سازمان تبلیغات اسلامی به ثبت رسیده و همه می دانند نتیجه برپایی هیات های عزاداری فقط اشک ریختن و گریه کردن بر مصیبت های سیدالشهدا(ع) نیست. چون عزاداری و هیات رفتن بخشی از زندگی شیعیان است که بر تمام رفتارها و شئون زندگی تاثیرگذار است.

اگر به هیات می رویم، درس آزادگی و شجاعت را در کلاس حسین بن علی(ع) می آموزیم. اگر در کلاس عزای حسینی ماتم می گیریم، درس استقامت و راستگویی را نیز در زندگی تمرین می کنیم. اگر برای مصیبت های خاندان اهل بیت(ع) بر سر و سینه می زنیم، درس تقوا و گذشت را نیز مرور می کنیم ولی با این وجود چرا آسیب های اجتماعی همچنان در جامعه ما یکه تازی می کند و هر روز قربانی می گیرد.

آسیب هایی همچون اعتیاد، فقر، طلاق، حاشیه نشینی و ده ها آسیب دیگر از مشکلاتی است که هر روز قربانی می گیرد در حالی که بسیاری از کارشناسان معتقدند هیات های عزاداری بهترین مرهم و پادزهر برای جلوگیری از گسترش آسیب های اجتماعی در جامعه است.
همین موضوع سبب شده تا سازمان تبلیغات اسلامی کار مشترکی را با وزارت کشور آغاز کند تا هیات های مذهبی بیش از گذشته در کاهش آسیب های اجتماعی نقش آفرینی کنند.

در همین راستا کارگاه های آموزشی برای هیات های مذهبی در سطح کشور برگزار می شود تا مسئولان هیات ها، مبلغان و مداحان با مدیریت فرهنگی و اجرایی هیات ها، مقتل شناسی، آسیب شناسی مداحان، علوم و فنون مداحی و سایر حوزه ها آشنا شوند و بتوانند گره ای از مشکلات را باز کنند.
دیدن معتادانی که شب های سرد زمستانی را در خیابان ها و کوچه های پایتخت سر می کنند، مشاهده فرزندان طلاق که در زندگی سرگردان و آواره هستند، انتظار یک خانواده آبرودار برای تهیه جهیزیه دختر دم بخت و ده ها مساله دیگر از مشکلاتی است که دل هر مسلمان و شهروندی را به درد می آورد.

اگر هیات های مذهبی از ظرفیت بزرگی برای کاهش آسیب های اجتماعی برخوردار است، پس مسئولیت دست اندرکاران این هیات ها دوچندان خواهد بود و هر عزادار هنگام حضور در مراسم عزای حسینی(ع) علاوه بر مرثیه سرایی و شنیدن قال الباقر(ع) و قال الصادق(ع) باید به دنبال چاره و راه حلی برای کم کردن آسیب های اجتماعی باشد.
حجت الاسلام حسین روحانی نژاد گفت: اگر مسئولان هر هیات مذهبی بتوانند یک اختلاف خانوادگی را به صلح و صفا تبدیل کنند، در آن صورت از وقوع ده ها هزار طلاق جلوگیری خواهد شد و در سایر آسیب های اجتماعی نیز این هیات ها بسیار تاثیرگذار خواهند بود.

** توجه به عمق و روح عزاداری
بسیاری از کارشناسان مذهبی معتقدند عزاداری سیدالشهدا(ع) باید عمق و روح نیز داشته باشد و باعث تغییر و تحول در عزادار شود.
حجت الاسلام محمدرضا زائری درباره نقش عزاداری دلدادگان حسینی در کاهش آسیب های اجتماعی گفت: اگر عزاداری عمق و روح پیدا نکند همانند نمازهایی است که در مسجد الحرام خوانده می شود و همیشه پررونق هم هست ولی می توان وهابیت و داعش تولید کند.

وی افزود: نکته مهم این است که عزاداری های ما به عمق و روحی برسد که حقیقت قیام امام حسین(ع) و تحول و تغییری که قرار بوده در انسان و جامعه ایجاد کند، در این عزاداری ها به مردم منتقل شود و حداقلی که باید حفظ شود همین عزاداری هاست ولی باید تلاش کنیم عمق معرفت و بینش و آگاهی روز به روز در آن بیشتر بوجود آید.

مدیر مسئول ماهنامه خیمه به مسئولیت نهادهای مختلف همچون حوزه های علمیه، مراکز مذهبی، ‌مساجد و حسینیه ها و همچنین واعظان و مداحان در این زمینه اشاره کرد و برپایی اولین نمایشگاه تخصصی کتاب عاشورا قبل از ماه محرم را به منظور دستیابی به این هدف برشمرد.

** اگر عاشورا نبود...
هیچ کسی نمی تواند [ارزش] گریه بر مصیبت های سیدالشهدا(ع) و یاران و خاندان آن حضرت را در درگاه الهی محاسبه کند اما این اشک ها و گریه ها زمانی از عمق دل و جان برمی خیزد که مظلومیت امام حسین(ع) را با نگاهی امام شناسانه و معرفت جویانه دنبال کند.
حضرت امام خمینی(ره) از عاشورا به عنوان الگویی برای رزمندگان هشت سال دفاع مقدس یاد کرده و افزودند: اکنون ملت ما دریافته است که «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا»

ایشان در این پیام که خطاب به رزمندگان عملیات فتح المبین نوشتند، اشاره به شب عاشورای اصحاب سیدالشهدا ‏کرده و تاکید داشتند: این جانب هر وقت با یکی از این چهره‏ها روبه می‏شوم و عشق او را به شهادت در بیان و چهره نورانی‏اش مشاهده می‏کنم، احساس شرمساری و حقارت می‏کنم.
اگر عاشورا و کربلا در هشت سال دفاع مقدس، پشتوانه ای بزرگ برای رشادت های رزمندگان و ایثارگری های جوانان ارتشی و سپاهی و بسیجی بود، امروز نیز عزاداری های ماه محرم می تواند گره گشای بسیاری از مشکلات اجتماعی و فرهنگی جامعه باشد.

سیدعباس صالحی که اکنون سرپرست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است گفت: نهضت حسینی باید در زندگی مردم دیده شود و ادامه پیدا کند و نباید عاشورا را در حد یک شمع قرار داد، بلکه باید آن را خورشیدی برای ادامه طولانی تر این نور و فروغ در وجود افراد و گروه هایی بدانیم که در مراسم مذهبی حضور پیدا می کنند.
وی افزود: گاهی عاشورا و محرم را در حد یک شمع، روشن می کنیم و زمان که می گذرد، فروغ آن به پایان می رسد؛ یا کمرنگ می شود لذا حس می کنیم عاشورا تاثیر کمتری داشته در حالی که در همان حد نیز تاثیر داشته و چون شمع روشن کرده ایم باید در همان حد انتظار داشته باشیم.

صالحی، نقش عزاداران حسینی در کمرنگ کردن آسیب های اجتماعی را از دو زاویه بررسی کرد و گفت: ما باید ببینیم اگر عاشورا یا محرم و هیات ها و مناسک مذهبی نبود، چه اتفاقی می افتاد؟ گاه فضای موجود را می بینیم و متغیرها را جابجا نمی کنیم و چون آسیب های اجتماعی به طور کامل محسوس است و دیده می شود، وضعیت موجود را راضی کننده نمی دانیم.
وی افزود: از طرف دیگر باید دقت کرد با توجه به این که در یک دوره گسست فرهنگی، گذار اجتماعی و اتفاق های گسترده، شاهد هجوم متنوع رسانه ای و بسیاری چیزهای دیگر هستیم، اگر محرم و عاشورا نبود آیا همین شرایط را داشتیم و یا بخش قابل توجهی از داشته های ما مربوط به بهره ای است که از عاشورا می بریم؟

صالحی همچنین گفت: از زاویه ای دیگر، همه ظرفیت های عاشورا و محرم به کار گرفته نمی شود، لذا نباید عاشورا فقط در قالب یک مراسم آئینی دیده شود، بلکه عاشورا و محرم همچون شعله و نوری است که در زندگی ما باید ادامه داشته باشد.

مدیرکل تشکل های دینی سازمان تبلیغات اسلامی نیز معتقد است: اگر کارکرد هیات های مذهبی در جامعه وجود نداشت، وضعیت آسیب های اجتماعی صدها برابر و بدتر از وضعیت کنونی بود. چون هیات های مذهبی علاوه بر مصون سازی جامعه از آسیب های مختلف اجتماعی باعث پیشگیری از انواع آسیب ها می شود.
رضا معممی مقدم در پاسخ به این سوال خبرنگار معارف ایرنا که گسترش آسیب های اجتماعی با برپایی هیات های مذهبی چگونه قابل جمع است، گفت: یک پیمایش انجام شده از فعالیت هیات های مذهبی طی سال های 90 تا 95 نشان می دهد هیات های مذهبی تشکلی کارآمد در کاهش و پیشگیری از آسیب های اجتماعی هستند و مردم بیش از هر نهادی به نهادهای خانواده و هیات های مذهبی اعتماد دارند.

وی افزود: البته برای رسیدن به فضای مطلوب جامعه باید ضمن توانمندسازی هیات های مذهبی، سواد رسانه ای و فرهنگی و مناسکی را در میان هیات ها افزایش داد و اگر باور کنیم هیات های مذهبی می تواند موثرترین تشکل برای رفع و کاهش آسیب های اجتماعی باشد، بهترین اقدامات را می توان در این زمینه انجام داد.
شهید سیدمرتضی آوینی گفت که عجب رازی در رمز کربلا نهفته است؛ کربلا آمیزه کرب است و بلا و اگر پیروان سرور آزادگان جهان باور دارند که «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» پس باید هر روز را عاشورا بدانند و گامی برای رفع مشکلات اجتماعی و نابرابری ها بردارند و چه سنگین است در این میان مسئولیت عزاداران حسینی و پیروان عاشورایی و منتظران ظهور.