دکتر سید حمید خویی در مجمع دوستداران امام حسین علیه‌السلام با بیان این‌که روند تاریخ اسلام برای ظهور امام زمان (عج) مفهوم انتظار را بیان کرده و روندی تکاملی را طی کرده است، ظهور و بروز جامعه بیان شده در نگرش مهدوی را متجلی در فرهنگ عاشورا دانست.
وی گفت: نخستین نمونه مینیاتوری جامعه مهدوی را در عصر عاشورا و واقعه کربلا می‌توان یافت، جامعه کربلا که جمعیتی ۷۲ نفری بیش نبود و در ۲ تا ۳ روز شکل گرفت.
وی ادامه داد: در این جامعه هر چند کوچک که در مدت‌زمانی کوتاه وجود داشت، کسی به دیگری دروغ نگفت، کسی از مرگ نهراسید، کسی فرار نکرد و محفلی برای آن جامعه مورد انتظار اسلام به عنوان یک جامعه نمونه مهدوی ایجاد شد.
خویی، با بیان این‌که کربلا و واقعه‌ عاشورا در حقیقت نمونه‌ای بسیار موفق و مثال‌زدنی از حکومت و دولت مدل غایی جامعه‌ای مد نظر دین اسلام را به نمایشگاه می‌گذارد، گفت: واقعه عاشورا در ابعاد مینیاتوری نمونه‌ای از حکومت منظر نظر منجی و دین اسلام را به تصویر می‌کشد و همان‌گونه که وقوع یک رخداد دلیلی قانع‌کننده برای تکرارش است، می‌توان انتظار داشت تکرار این جامعه آرمانی در آینده و با ظهور منجی محقق شود.
وی ادامه داد: می‌توان پیاده‌روی اربعین و خلوصی را که در این مسیر شاهد هستیم، نمونه‌ای دیگر از این جامعه دانست و به این باور رسید که می‌شود انسانی زندگی کرد و طوری رفتار کرد که از اصحاب پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم در آخرالزمان به تعبیر خود ایشان بود.

خویی، با بیان این‌که سماجت‌هایی در زندگی بشری وجود دارد که مقدس و ارزشمند است و انسان را به اعتلا می‌رساند، ادامه داد: این سماجت وجه تمایز میان انسان‌های خاص و عادی است و تفاوت میان یک کار عاشقانه و یا از روی رفع تکلیف را نمایان می‌سازد.
وی تاکید کرد: فعالیت خالصانه‌ای که در زیتون صورت می‌گیرد کم‌ترین نوع ادای دین به رسول‌الله (ص) و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است و برای افرادی که در زیتون فعالند مایه مباهات و افتخار است که نسبت به بقیه، دین کم‌تری بر گردن دارند.
این پژوهشگر حوزه دین افزود: تحلیل و فرجام‌شناسی کربلا بدون تاکید بر ظهور امام زمان (ع) که طالب خون امام حسین (ع) و شهدای سقیفه است، تحلیلی ابتر و غیر قابل اعتناست.
وی در ادامه اظهار کرد: امروز زمانی‌ست که حسین (ع) را باید از منظر موعود عصر شناخت و مصداق عینی «عین‌الطالب و بدم المظلوم بکربلا» در این دوره مفهومی پررنگ و ملموس یافته است.
خویی، با بیان این‌که تشیع به عنوان یک حقیقت و از پایه‌های اساسی دین مبین اسلام، در بعثت نبوی متولد شد و در واقعه غدیر شناسنامه‌دار و به عاشورا رسید و در دولت کریمه‌ مهدوی به کمال غایی و نهایی می‌رسد، گفت: به بیان دیگر می‌توان گفت این ۴ عنوان به مثابه اساس تعریف تشیع به‌شمار می‌رود.
وی ادامه داد: ۴ عنوان یادشده به عنوان معرفی‌کننده و شناساننده‌های تشیع یعنی مبعث، غدیر، عاشورا و مفهوم انتظار است که قطعات این پازل در سیر تاریخی حرکت تشیع نیز از زبان پیامبر اکرم (ص) تکمیل می‌شود تا ترسیم روشن و واضحی از وضعیت نهایی ارائه شود.
خویی توجه به ظهور امام زمان (عج) از منظر پیامبر گرامی اسلام (ص) را ضرورتی اساسی دانست و گفت: شاید در حوزه سخنان پیامبر (ص) پیرامون جایگاه و مفهوم انتظار و ظهور امام عصر (عج) کم‌تر کار شده است و حق این مطلب که یکی از محوری‌ترین و برجسته‌ترین فرمایشات پیامبر پیرامون این موضوع است ادا نشده که فرمود هر کس که قائم ما را انکار کند، برابر است با انکار من خاتم‌النبیا و هر کس مرا انکار کند تمام پیامبران الهی را انکار کرده است. بنابراین درک مفهوم انتظار و منجی در یک کفه‌ ترازو و مفهوم پیامبری در کفه‌ دیگر ترازو قرار گرفته است.

خویی، جامعه امروز را بیش از هر زمان دیگری نیازمند دین و حضور منجی دانست و گفت: تحول بزرگی که بشر انتظارش را می‌کشد ظهور منجی است و با ظهور پدیده‌های شومی چون داعش و وهابیت و طالبان این تفکر در دنیا پررنگ شد که علم بدون اعتقاد، ضریحی توخالی و به دروغ مقدس شده است و قداستی که با منطق علم ما را از دین بی‌نیاز می‌کند، فروریخت.
وی همچنین شناخت امام زمان (عج) و یافتن معرفت درک ایشان را ضرورتی فراتر از زیارت امام دانست و گفت: یکی از خطاها این است که به قدری به دیدن امام عصر (ع) اصرار داریم که برای فهم و درک معرفت ایشان تلاش نمی‌کنیم و در واقعه کربلا بیش از ۳۰هزار نفر توفیق دیدن امام زمانشان را از نزدیک داشتند و زیاد هم دیدند و حتی پشت سر ایشان نماز خواندند، اما عصر عاشورا ایشان را به شهادت رساندند، بنابراین دیدن امام زمان بدون وجود استعداد و توانمندی شناخت ایشان اثربخش نیست.
وی افزود: پیچیدگی بیش از پیش دنیای امروز و رخ‌دادهای خارج از توان بشری، نیاز به یک دست برتر و نیروی مقدس ماورایی را بیش از پیش برای کمک به بشر برای نجات از این شرایط اثبات کرد؛ لذا بر همین اساس، مفهوم منجی یک مفهوم مختص به تشیع نیست و در حقیقت نیاز امروز جامعه بشری است.
خویی با بیان این‌که غدیر و دیگر مفاهیم یادشده صرفا مختص تشیع نیستند گفت: نگاهی که مکتب تشیع و مردم و رهبران این مکتب به واقعه عاشورا دارند و نقشی که عاشورا در مکتب اهل‌بیت (ع) ایفا می‌کند این جایگاه ویژه را به ارمغان آورده و آن را از تمامی مکاتبی که به عاشورا نگاهی دارند متمایز می‌سازد؛ همچنین نگاه پیامبر (ص) به منجی به‌عنوان خاتم واپسین اولیا، ارائه مختص شیعه نیست.
وی در پایان با اشاره به پررنگ شدن نقش دین در سال‌های اخیر به عنوان نیاز حیاتی جامعه بشری گفت: کتابی که به ۲۰ تحول بزرگ در سال ۲۰۵۰ می‌پردازد، به سیر تحول در رابطه با آینده دین‌داری اشاره‌ای داشته است. بر اساس تحلیل این کتاب که از برجسته‌ترین تحلیل‌گران و متخصصان اکونومیست هستند، بیان شده است که شمار دین‌داران افزایش می‌یابد.

آرمان هیأت