نشست خبری دومین دوره جایزه کتاب سال عاشورا (جایزه دعبل) امروز یکشنبه (5 شهریورماه) با حضور علی عظیمی، رئیس هیات مدیره بنیاد دعبل،  محمدرضا سنگری، دبیر علمی جایزه دعبل و  اسماعیل امینی، مدیرگروه ادبیات جایزه دعبل در بنیاد دعبل خزاعی برگزار شد.
 
علی عظیمی، رئیس هیات‌مدیر بنیاد دعبل در این نشست اظهار کرد: بنیاد دعبل ده سال فعالیت متمرکز و مستمر داشته که این تداوم باعث تعمیق شده است و در این مدت اهدافی را به‌صورت راهبردی و کلان دنبال کرده‌ایم. برگزاری جایزه کتاب سال عاشورا نیز گوشه‌ای از یک تابلو بوده که هر قسمتی از آن به بهانه‌ای در این بنیاد ایجاد می‌شود.
 
وی افزود: یکسری انتظارات برای جامعه مداحان کشور وجود دارد، زیرا مدح و مداحی ابزاری برای ترویج فرهنگ شیعی است. در این زمینه برخی امور در اولویت قرار گرفت که بتواند به‌عنوان خط و جهتی برای مقابله با تحریف عمل کند. انتظار می‌رود درباره نهضت عاشورا، روشنگری صورت گیرد که دست‌مایه آن شعر و ادبیات است و در این زمینه باید محتویات درستی را در اختیار جامعه قرار دهیم. بنیاد دعبل در این راستا کارهای شاخصی را انجام داده و در این مسیر تداوم خواهد داشت. «اربعین مرثیه» اثری است که پژوهشگران بنیاد با بررسی‌های آثار منظوم شعر قرن سوم به بعد در نهایت به چهل شعر رسیدند و این پژوهش در قالب اثری با‌ عنوان یادشده منتشر می‌شود. همچنین برگزاری کتاب سال عاشورا نیز منابعی را در اختیار جامعه مداحان کشور قرار می‌دهد.
 
رئیس هیات‌مدیر بنیاد دعبل با اشاره به اینکه بهترین تقدیر از خالق اثر، نشر اثرش است، گفت: در دوره قبل این جایزه، فهرست آثار برتر به فروشگاه‌های معتبر و زنجیره‌ای کتاب در کشور ارسال شد که این موضوع در ترویج و میزان فروش اثر نیز تاثیرگذار است. فراهم کردن فضای ارتباطی بین فرهیختگان جامعه، یکی دیگر از مهمترین اهداف این جایزه است. همچنین باید اشاره کرد که پدیده مداحی این قابلیت را دارد که کار علمی و پژوهشی روی آن صورت گیرد که در این زمینه اولویت‌هایی مدنظر قرار گرفته است و برای موفق‌تر بودن در این زمینه نیازمند حمایت‌های جدی از سوی دولت هستیم. در این راستا خیریه‌ای تاسیس خواهد شد که بتواند در زمینه فرهنگ عاشورا و مداحی تولید محتوا کند. 

سنگری در این برنامه گفت: از زمان شکل‌گیری هیات علمی در این بنیاد بیش از هشت سال می‌گذرد. در میانه راه بحث ترغیب و برانگیختن نویسندگان برای پرداخت دقیق‌تر و ژرف‌تر به موضوع عاشورا مطرح شد. براین باور شدیم کتاب سال عاشورا را مستقل از دیگر جوایز کتاب‌ سال برگزار کنیم. این اندیشه از حدود سال 1390 جدی دنبال شد.  سال 1394 نخستین دوره این جایزه را برگزار کردیم که در این دوره آثار سال‌های 90 تا 94 مورد بررسی و داوری قرار گرفت.
 
وی افزود: عظیم‌ترین تکیه‌‌گاه فرهنگ ما و خاستگاه اصلی انقلاب اسلامی عاشورا است. عاشورا زایا، پویا و زنده بوده و کاملا امروزی است و علاوه بر مفاهیم سیاسی و انقلابی، مملو از پیام‌های اجتماعی، فردی و اخلاقی است. هیچ اتفاقی در تاریخ اسلام تا این اندازه با زندگی مردم گره نخورده است، لذا باید ابعاد این رخداد بزرگ را بهتر بشناسیم و دخل و تصرف و تحریف‌هایی که در آن ایجاد شده را پالایش کنیم. در این زمینه نیازمند مجموعه‌ای هوشمند هستیم که بتواند ضمن پالایش تحریف‌ها، متون معتبر را عرضه کرده و کتاب سال عاشورا در این زمینه تاثیر بسیار مهمی می‌تواند داشته باشد.
 
این نویسنده و پژوهشگر حوزه دین، درباره اهداف برگزاری این جایزه نیز اظهار کرد: به‌دست آوردن تصویری واقعی از آثار عاشورایی مکتوب، شناخت نویسندگان و هنرمندان برتر در این حوزه، تشویق و قدردانی از نویسندگان برتر، کشف حفره‌ها و حوزه‌های کمتر کارشده، نقد آثار و معرفی آثار برتر حوزه عاشورا به جامعه، مهمترین اهداف برگزاری جایزه کتاب سال عاشورا هستند.
 
سنگری ادامه داد: در دوره نخست، آثار سال‌های 90 تا 94 مورد بررسی قرار گرفت که در مجموع 537 اثر در 18 رشته ساماندهی شده و در نهایت نیز 20 اثر انتخاب و معرفی شدند. در دوره دوم جایزه نیز که 14 شهریورماه در مجموعه فرهنگی شهدای سرچشمه برگزار خواهد شد در مجموع 340 اثر مربوط به سال‌های 94 و 95 در 19 رشته در 2 مرحله داوری شده و در آیین اختتامیه از صاحبان هفت اثر برگزیده و 11 اثر شایسته تقدیر تجلیل می‌شود.
 
وی در معرفی گروه‌های موضوعی آثار این جایزه نیز گفت: حوزه‌های فرهنگ و تاریخ، شعر، نوحه، پژوهش ادبی، ادبیات نمایشی، ادبیات داستانی، هنر خوشنویسی، عکس، هنرهای تجسمی، پژوهش‌های هنری، شعر کودک، داستان کودک، تصویرگری، ترجمه از فارسی به دیگر زبان‌ها و ترجمه از دیگر زبان‌ها به فارسی شاخه‌های آثار دومین دوره جایزه کتاب‌سال عاشورا بودند. سی و هفت، داور در دو مرحله آثار این دوره را بررسی کردند، در انتخاب داوران ملاک‌هایی همچون تجربه، دانش موضوعی، انصاف و عدالت و این‌که خودشان در آن حوزه صاحب اثر نباشند، مدنظر قرار گرفت.
 
دبیر علمی جایزه دعبل بیان کرد: بانوان نویسنده در این دوره حضور بسیار خوبی داشتند و شاهد نسل جوان بانوان پژوهشگر در عرصه فرهنگ عاشورا بودیم و آثار  این بانوان نیز دارای نظم آکادمیک و علمی بسیار خوبی بود. در مجموع، چهل درصد آثار متعلق به افرادی است، در دوره قبل جایزه نیز حضور داشتند، اما باید به این نکته نیز اشاره کرد که نویسندگانی که دغدغه خلق آثار فاخر دارند، برای جایزه نمی‌نویسند. بنا شده که در هر دوره یکی از شخصیت‌های فاخر این حوزه معرفی و تجلیل شود، در این دوره نیز علامه میرزا ابوالحسن شعرانی تجلیل خواهد شد. از وی آثار ماندگاری همچون «دمع السجوم فی ترجمة نفس المهموم » به‌جای مانده که این اثر حاشیه‌ای کم‌نظیر بر کتاب «نفس المهموم» شیخ عباس قمی است.
 

اسماعیل امینی، مدیر گروه ادبیات جایزه دعبل نیز در این نشست گفت: هر کاری برای ترویج کتاب نوشتن و کتاب خواندن انجام دهیم. کمک می‌کند که وضعیت بهتری از لحاظ فرهنگ، زندگی و ارتباطات داشته باشیم. این امر در راستای تبدیل فرهنگ شفاهی به فرهنگ کتبی بسیار موثر است. شور و هیجان و عاطفه را باید به تعقل، استدلال، خردمندی و مباحثه تبدیل کنیم، چراکه شیعه به خردمندی، استدلال و منطق و مباحثه مشهور بوده است.
 
وی ادامه داد: کار کتاب نوشتن، داوری، بررسی و نقد کتاب فارغ از جنجال بوده و نیاز به آرامش دارد. باید فضایی را مهیا کنیم که از حاشیه و جنجال دور بوده و بتوانیم فرهنگ عاشورا و فرهنگ شیعی را در قالب مباحثه، تفکر و منطق به همگان بشناسانیم.
 
 

آرمان هیأت