ساکنین استان یزد یکی از مردم مقید به اجرای آیین‌های مذهبی هستند به طوری که با ورود تکنولوژی، همچنان سعی دارند با اجرای رسوم کهن، آنها را سینه به سینه به نسل‌های بعد خود انتقال دهند. بر همین اساس، در ایام محرم آیین‌هایی در یزد اجرا می‌شود که در هیچیک از استان‌های کشور دیده نمی‌شود. یکی از آیین‌های ویژه این ماه «پوش بالاکردن» است که هر ساله در استان یزد از سوی عزاداران حسینی اجرا می‌شود. پوش پارچه‌ بزرگی است که به واسطه ریسمان‌هایی که در هر طرف دارد، کشیده و باز می‌شود.
این عمل باعث مسقف شدن محوطه‌‌ها می‌شود. در حقیقت رسم است که یزدی‌ها با نزدیک شدن ایام محرم، آیین پوش بالا کردن را به شکل گروهی و توسط جوانان و افراد باتجربه‌تر انجام می‌دهند تا مکانی برای برپایی مجالس روضه و عزاداری بوجود ‌آورند. مردم اردکان نیز با استناد به اینکه امام حسین(ع) در روز دوم محرم وارد کربلا شده خیمه‌ سالار شهیدان را به عنوان نماد امام حسین(ع) برپا می‌کنند. پارچه‌ای که برای این آیین استفاده می‌شود گاه دارای نقوشی نمادین و ابیاتی از شاعران بزرگ است که در زیبایی‌بخشی و معنوی‌تر شدن فضا بی‌تاثیر نیست.
پس از پوش بالاکردن نوبت به نصب پارچه‌های سیاه رنگ بر روی دیوارها که نشانه عزاداری است می‌رسد. سپس مکان سرمنبری که مداح از آنجا روضه‌خوانی می‌کند با پارچه‌های سبز رنگ که گفته می‌شود رنگ لباس اولیا در واقعه عاشورا است، تزیین می‌شود. یکی دیگر از آیین‌های مردم دیندار استان یزد، نخل‌گردانی است که در داخل و خارج کشور شهرت زیادی دارد. یزدی‌ها هر ساله در عاشورا با جمع شدن در میدان امیرچخماق که از میادین قدیمی و تاریخی استان نیز به شمار می‌رود به عزاداری می‌پردازند.
در حقیقت نخل به سازه‌ای چوبی گفته می‌شود که با پارچه‌های سیاه پوشیده شده و با شمشیر، آینه، پولک‌های مختلف و دستمال‌های ابریشمی تزیین شده‌است و به عنوان نمادی از تشییع پیکر امام حسین (ع) توسط انبوه جمعیت بلند می‌شود. بر روی نخل شمایلی از درخت سرو به رنگ سبز در وسط پارچه سیاه نصب شده که سر شمشیرها به نشانه اصابت شمشیر و تیرها بر پیکر امام در آن فرو رفته و در طرف دیگر نخل شکل شیر و بدن بی‌سرِ که آغشته به خون است به صورت نقاشی یا تکه دوزی دیده می‌شود. رسم است که در روز دهم محرم بعد از به جا آوردن نماز ظهر عاشورا یا در دهه آخر صفر، مردم ضمن سینه زنی و عزاداری برای شهادت اباعبدالله الحسین(ع) نخل را با صدای
یا حسین به بالای سرهایشان می‌برند و مانند کشتی به حرکت در می‌آورند و سه دور گرد میدان یا حسینیه‌ها می‌چرخانند و آنگاه آرام آرام به درون آشیانه و محل استقرار خود باز می‌گردانند. مردم معتقدند که حجیم بودن نخل به نشانه بزرگی و عظمت سالار شهیدان است و سنگینی نخل باید با کمک همه عزاداران و به صورت گروهی به دوش کشیده شود. این آیین برای یزدی‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است، به طوریکه با نخل‌گردانی و عزاداری پرسوز و گدازترین نوحه‌ها را سر می‌دهند و با همراهی هم نمونه‌ کاملی از همبستگی و اتحاد را به نمایش می‌گذارند. به گزارش آنا، آش گندم یکی از غذاهای نذری مختص به استان یزد است که در مراسم‌ مختلف و با توجه به زمان نذر مردم پخته و در بین عزاداران پخش
می‌شود.

آرمان هیأت