آرمان هیأت - درباره بودجه و حسابرسی بنیاد دعبل خزاعی

طبق اصل بیست‌ونه قانون اساسی برخورداری از تأمین اجتماعی در قالب‌های مختلف ازجمله بیمه، جزو حقوق همگانی همه افراد است و دعبل خزاعی بنا بر مأموریت‌های محوله بخش کوچکی از این وظیفه را برای قشری از مردم ایران یعنی ستایشگران اهل‌بیت علیهم‌السلام در دستور کار دارد.

بیمه تأمین اجتماعی؛ حقوقی همگانی
طبق اصل بیست‌ونه قانون اساسی برخورداری از تأمین اجتماعی در قالب‌های مختلف ازجمله بیمه، جزو حقوق همگانی همه افراد است.
همچنین طبق قانون برنامه پنجم توسعه، دولت مجاز است نسبت به برقراری و استقرار نظام جامع تأمین اجتماعی چند لایه اقدام نماید که یکی از آن‌ها بیمه‌های اجتماعی پایه است.
تأمین اجتماعی از جمله حقوق شهروندی در کشورهای مختلف جهان به شمار می‌رود. یکی از مصداق‌های این موضوع آن است که شهروندان چه در زمانی که مشغول به کار هستند و چه زمانی که بیکار شده‌اند، از حداقل‌های مادی و معنوی برخوردار باشند تا زندگی آنان با مشکلات کمتری مواجه شود.
هر انسانی در طول زندگی، با بیماری، حوادث حین کار، بیکاری، از کارافتادگی و همچنین بازنشستگی روبه‌رو می‌گردد؛ بنابراین برای مواجه‌شدن با این پدیده‌های محتمل، می‌بایست اقدامات پیشگیرانه را در دستور کار قرار داد. بیمه یکی از راهکارهای اثربخش و حرفه‌ای برای گذران زندگی کم دردسر و مطمئن در دنیای پرهیاهوی امروزی است.
بیش از ۱۳ میلیون نفر از هم‌وطنان ایرانی (غیر از نیروهای مسلح)، دارای کد بیمه در سازمان تأمین اجتماعی هستند و بر اساس فعالیتی که دارند، هرماهه توسط کارفرمایان برای آن‌ها لیست بیمه رد شده و به نوعی، دارای سابقه بیمه ماهانه هستند.
تعداد نفرات یاد شده، بیش از ۲۸ میلیون نفر را تحت پوشش خدمات درمانی خود دارند. علاوه بر آن، اکنون بیش از ۳ میلیون مستمری‌بگیر، هر ماهه از سازمان تأمین اجتماعی حقوق دریافت می‌کنند.

کارفرمایان مجازی
ارائه خدمات بیمه تأمین اجتماعی مشاغل و حرف از طریق سازمان تأمین اجتماعی و به وساطت کارفرمایان انجام می‌شود؛ اما برخی از صنوف از کارفرمای مشخصی برخوردار نیستند؛ مانند پزشكان و پيراپزشكان، رانندگان تاكسي و وانت‌بارهاي پلاك سفيد، روحانيان، مداحان، هنرمندان، زنان خانه‌دار و ...بوده‌اند. سازمان تأمین اجتماعی برای این گروه از اصناف – حدود 120 هزار نفر - را از طریق معرفی کارفرمای مجازی تحت پوشش قرار داده است.

جایگاه بنیاد دعبل در نظام بیمه اجتماعی کشور
این بنیاد به موجب تفاهم‌نامه با سازمان تأمین اجتماعی در حقیقت کارفرمای مجازی جامعه ستایشگران اهل‌بیت علیه‌السلام – شاعران مذهبی و مداحان – برای ارائه خدمات بیمه تأمین اجتماعی به ایشان است.
همان‌طور که در دستور مقام معظم رهبری ذیل درخواست بزرگان جامعه ستایشگران نیز آمده است، اولویت در ارائه خدمات با نیازمندان و ازکارافتادگان این قشر است.
همچنین به موجب همین تفاهم‌نامه وظیفه بررسی صلاحیت و استحقاق متقاضیان خدمات بیمه‌ای نیز از طرف سازمان تأمین اجتماعی به این بنیاد تفویض شده است.

خدمات بیمه‌ای بنیاد دعبل
خدمات اجتماعی بنیاد دعبل شامل بیمه تأمین اجتماعی، بیمه تکمیلی، بیمه عمر و حوادث، بیمه سلامت، مستمری، کمک‌هزینه‌های درمان و مساعدت‌های مالی به جامعه ستایشگران اهل‌بیت علیهم‌السلام است. درمجموع و طی 12 سال حدود 5000 خانوار از خدمات بنیاد دعبل استفاده کرده‌اند. در سال 97 حدود 2200 خانوار از خدمات بیمه تأمین اجتماعی، حدود 188 نفر از خدمات مستمری، 1900 خانوار از خدمات بیمه تکمیلی و 2000 نفر از خدمات بیمه عمر و حوادث استفاده می‌کنند. از ابتدای تأسیس بنیاد دعبل تاکنون حدود 400 نفر از طریق خدمات بنیاد، بازنشسته شده‌اند.

بودجه بنیاد دعبل
بنیاد دعبل مجموعه‌ای غیرتجاری، غیرانتفاعی است. بودجه بنیاد دعبل از دو محل تأمین می‌شود. بودجه دولتی و پرداخت‌های اعضا؛ که درواقع همان سهم بیمه است.
سهم بیمه‌شدگان از صفر درصد تا 100 درصدِ حق بیمه و متناسب با تمکن مالی بیمه‌شدگان متفاوت است.
تعدادی از بیمه‌شدگان به دلیل تمکن مالی به صورت کامل حق بیمه خود را می‌پردازند. در نتیجه هزینه‌ای بر بیت‌المال تحمیل نمی‌کنند. برای بخشی از بیمه‌شدگانی یارانه‌ای از 10 درصد حق بیمه تا 100 درصد حق بیمه در نظر گرفته شده است.
تشخیص میزان یارانه برای افراد بر عهده امنای استانی بنیاد و در نهایت بر عهده کمیته احراز مستقر در تهران است. مشکلات اقتصادی فرد مهم‌ترین ملاک تعیین یارانه است. کهولت و عدم دعوت در مراسم‌ها، بیماری‌های خاص و پرهزینه‌ی متقاضی و یا خانواده او از متداول‌ترین دلایل بروز مشکلات اقتصادی برای ستایشگران و شاعران اهل‌بیت (ع) است.
بودجه‌ای که دولت همه‌ساله برای بنیاد در نظر می‌گیرد برای پرداخت همین یارانه است؛ که به‌صورت کامل به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می‌شود.
یارانه دولتی صرفاً مربوط به خدمات تأمین اجتماعی است. هزینه سایر خدمات بیمه‌ای بنیاد ازجمله تکمیلی، عمر و حوادث و ... تماماً توسط خود اعضای بنیاد دعبل تأمین می‌شود.
حق بیمه اعضای زیر 50 سال بنیاد، 27 درصد حداقل دستمزد قانون کار و حق بیمه اعضای بالای 50 سال بنیاد، 27 درصدِ 1.5 برابر حداقل دستمزد قانون کار است.
به‌عنوان‌مثال در سال 97 حدود 2200 نفر از ستایشگران تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی بوده‌اند.
حق بیمه زیر ۵۰ سال در ماه ۳.۰۰۷.۸۰۰ ریال و در سال ۳۶.۰۹۳.۶۰۰ ریال برای هر نفر خواهد بود
حق بیمه بالای ۵۰ سال در ماه ۳.۶۰۹.۳۶۰ ریال و در سال ۴۳.۳۱۲.۳۲۰ ریال برای هر نفر خواهد بود
در نتیجه بودجه مورد نیاز برای حق بیمه ۲۱۱۰ نفر مبلغ ۷۹.۵۸۶.۳۸۸.۰۰۰ ریال خواهد بود
کل بودجه مصوب در سال ۹۷ مبلغ ۲۹.۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال در پیوست جدول ۷ (اعتبارات هزینه ای دستگاههای اجرایی بر اساس فصول برنامه ای ) بوده است که تنها ۳۶ درصد از مبلغ مورد نیاز بیمه را پوشش می دهد.
تا پایان دی‌ماه 97 حدود 67 درصد از این مبلغ محقق شده است.

|مصاحبه با نائب رئیس هیئت مدیره بنیاد دعبل در خصوص شفافیت بودجه را اینجا بخوانید|

آیا عملکرد و بودجه بنیاد دعبل غیر شفاف است؟
اسناد مالی، عملکرد و انطباق عملکرد و هزینه‌های بنیاد با اهداف مندرج در اساسنامه زیر نظارت جدی است و به‌صورت کاملاً حساب‌شده و با گزارش‌های متقن از سوی چند نهاد ازجمله دولت، سازمان تبلیغات، سازمان امور مالیاتی، سازمان تأمین اجتماعی و حسابرسی مفید راهبر کنترل می‌شود. به‌عنوان نمونه، مؤسسه حسابرسی مفید راهبر در سال‌های 1390 تا 1396 به‌طور متوالی عملکرد بنیاد دعبل را «مطلوب» ارزیابی کرده است.

| نمونه‌هایی از گزارش‌های موسسه مفید راهبر را اینجا ببینید|

بنیاد دعبل تمامی مقررات مالی و مالیاتی کشور را رعایت کرده، همه‌ساله اظهارنامه دقیق مالیاتی به همراه گزارش حسابرسی خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌کند.
سرفصل‌های هزینه کرد بنیاد کاملاً مشخص و قابل‌ردیابی است. تمام بودجه دریافتی از دولت و چیزی فراتر از آن مستقیماً به‌حساب شعب سازمان تأمین اجتماعی واریز می‌شود.
خود سازمان تأمین اجتماعی نیز فرایند حسابرسی مجزایی دارد که باهدف دفاع از حقوق بیمه‌شدگان به‌صورت دقیق تمام اسناد هزینه کرد بیمه را بررسی می‌کند.
همچنین در فرایندهای حسابرسی، جدای از رسیدگی به اسناد مالی، به عملکرد بنیاد نیز رسیدگی می‌شود. ازجمله شیوه ارائه خدمات، کیفیت تشخیص صلاحیت و استحقاق بیمه‌شدگان و عملکرد امنای استانی و انطباق عملکرد با اهداف مندرج در اساسنامه.
همه‌ساله گزارش نهایی این حسابرسی‌ها برای دولت، مجلس، بیت مقام معظم رهبری، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان امور مالیاتی، سازمان تأمین ارسال می‌شود.

| مکاتبه رئیس دفتر مقام معظم رهبری با وزیر اقتصاد مبنی بر تائید نظارت بر عملکرد بنیاد دعبل را اینجا ببینید|

| مصاحبه رئیس وقت گروه فرهنگی مجلس در خصوص نظارت بر عملکرد بنیاد دعبل را اینجا ببینید|

همچنین گزارش عملکرد بنیاد علاوه بر نهادهای فوق به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز ارائه می‌شود.
از سال 97، دیوان محاسبات نیز به جمع رسیدگی‌کنندگان به عملکرد و اسناد مالی بنیاد دعبل اضافه‌شده است؛ و ازجمله اجرای دقیق قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، منع به‌کارگیری دو شغله ها، استقرار واحد مبارزه با پول‌شویی و ... زیر نظر این دیوان به‌صورت دقیق انجام‌شده است.

| برخی موضع‌گیری‌ها و تبلیغات منفی علیه عملکرد نا شفاف بنیاد دعبل در فضای مجازی را اینجا ببینید|

| گزیده‌ای از برنامه‌های ماهواره‌ای پخش‌شده علیه بنیاد دعبل را اینجا ببینید|

| ماجرای مکاتبه جامعه ستایشگران به رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به نطق یکی از نمایندگان علیه بنیاد دعبل را اینجا بخوانید |

| بخشی از گفت‌وگوی ویژه خبری درباره بودجه بنیاد دعبل را اینجا ببینید|

تعداد متقاضیان و تعداد دریافت‌کنندگان خدمت
بر اساس آمار اعلام‌شده توسط سازمان تبلیغات اسلامی، حدود 70 هزار مداح در کشور مشغول به فعالیت هستند. از این تعداد حدود 12 هزار نفر متقاضی دریافت خدمات بیمه تأمین اجتماعی هستند؛ و بنیاد به صورت بالفعل و در لحظه، صرفاً توان ارائه خدمات بیمه تأمین اجتماعی به 2200 خانواده را دارد. در طول 12 سال تعدادی از بیمه‌شدگان به دلیل اشتغال در یک کارگاه دیگر، بازنشستگی و یا فوت، از دریافت خدمات انصراف داده‌اند و بر اساس لیست انتظار فرد دیگری جایگزین آن‌ها شده است.
با احتساب کسانی که زمانی تحت پوشش بوده‌اند و اکنون تحت پوشش نیستند و کسانی که هم اکنون تحت پوشش هستند، در مجموع بنیاد دعبل در طول مدت فعالیت خود، حدود 5000 خانواده را تحت پوشش خدمات تأمین اجتماعی قرار داده است.

آیا مداحان سرشناس از این خدمات استفاده می‌کنند؟
هر چند ارائه خدمات به همه جامعه ستایشگران اهل‌بیت (ع) از جمله چهره‌های مطرح باعث افتخار بنیاد دعبل خواهد بود، اما اولویت ارائه خدمات در بنیاد با نیازمندان و از کار افتادگان این قشر است. تعداد مداحان و شاعران مطرح که تحت پوشش خدمات بیمه‌ای قرار گرفته‌اند کمتر از 10 نفر است که بخش عمده این تعداد نیز حق بیمه خود را به صورت کامل پرداخت می‌کنند.
ضمن اینکه اصولاً مناعت طبع و سبک زندگی بسیاری از بزرگان و افراد پیشکسوت، مانع از درخواست دریافت خدمات از بنیاد دعبل می‌شود.
در بند نهم سیاست‌های راهبردی بنیاد دعبل تأکید شده است که «با توجه به رویکرد ائمۀ هدی علیهم‌السلام، فقها و بزرگان شیعه مبنی بر ضرورت منش استغنا برای مبلغین شیعه و نیز اصالت نداشتن ارتزاق از راه دین، ارائۀ خدمات رفاهی و تأمین اجتماعی در بنیاد، تحت شرایطی انجام خواهد شد که نقض این دو شرط نباشد.»

|فیلم دیدار با بعضی از بیمه شدگان بنیاد دعبل را اینجا ببینید|

| مستند «مرامنامه» با موضوع معرفی بنیاد دعبل خزاعی را اینجا ببینید|

آیا تاکنون از ظرفیت بنیاد دعبل برای کار سیاسی استفاده شده است؟
بنیاد دعبل در طول 12 سال فعالیت خود به‌هیچ‌وجه وارد کار سیاسی و تعامل با احزاب و جریان‌های سیاسی نشده است. تاکنون هیچ موضع‌گیری له یا علیه نامزدهای انتخابات برگزار شده نه در جلسات خصوصی، نه در جلسات عمومی و نه در رسانه‌های خود نگرفته است.
هیچ برنامه یا همایش سیاسی در له یا علیه جریان‌های سیاسی کشور برگزار نکرده است.
تاکنون به هیچ‌وجه ارائه خدمات بیمه را ابزاری برای وادار کردن اعضای خود برای یک کنش سیاسی حزبی – حتی در حد ارسال یک پیامک - استفاده نکرده است.
بررسی اساسنامه، سیاست‌های راهبردی بنیاد دعبل، بیانیه مأموریت، محتوای مجلات منتشرشده و همچنین محتوای وب‌سایت بنیاد دعبل این ادعا را تائید می‌کند.
همچنین در بند دوم سیاست‌های راهبردی بنیاد دعبل ذکر شده است که «ارائۀ خدمات به‌ویژه از نوع رفاهی و تأمین اجتماعی نه با هدف دولتی کردن جامعۀ ستایشگران و نه با هدف کسب انتفاع صورت می‌گیرد.»

| متن کامل سیاست‌های راهبردی بنیاد دعبل را اینجا بخوانید |

سایر فعالیت‌های بنیاد دعبل
بنیاد علی‌رغم بودجه بسیار ناچیز بخش فرهنگی و با استفاده از کمک و همراهی سایر نهادها و سازمان‌ها، برخی برنامه‌ها و اقدامات فرهنگی و علمی را نیز در دستور کار خود قرار داده است. تأسیس هیئت‌علمی، تأسیس جایزه دعبل- کتاب سال عاشورا، تأسیس شورای هماهنگی تشکل‌های ستایشگران اهل‌بیت علیهم‌السلام، انتشار مجموعه کتاب‌های نوحه نواحی ازجمله برخی از این اقدامات است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مازنی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، طی یادداشتی، نقش جایزه دعبل را در بهبود پژوهش‌های عاشورایی تأثیرگذار برشمرده است.