آرمان هیأت - چهل‌منبری؛ پیوند اندوه و حاجت در تاسوعاي بروجرد

چهل‌منبری؛ پیوند اندوه و حاجت در تاسوعاي بروجرد

چهل‌منبری یکی از آداب و رسومی است که در شهرهای مختلف لرستان به‌ویژه خرم‌آباد و بروجرد در روز تاسوعا انجام می‌شود و به نوعی می‌توان این آیین را پیوندی ناب از اندوه و حاجت دانست.

به گزارش خیمه، در روز تاسوعا برخی از بانوان بروجردی در عزای سیدالشهداء(ع) و به نشانه همراهی با یگانه بانوی صبر با پاهایی برهنه و صورت پوشیده در سطح شهر به راه می‌افتند و با زمزمه ذکر و مناجات چهل شمع را در چهل منبر عزای حسین به نیت برآورده شدن حاجت روشن می‌کنند.

در این آيین هر کس که حاجتی دارد با پای پیاده و نقاب بر رو 40 شمع را در 40 سقاخانه یا حسینه روشن می‌کند و تا سال آینده به انتظار برآورده شدن حاجتش می‌نشیند.

این آيین که از صبح تاسوعا در سطح شهرستان بروجرد آغاز می‌شود تا حدود اذان مغرب ادامه می یابد و بانوانی که در این سنت حضور می‌یابند در هر منبر به یاد اسارت زینب کبری و دیگر زنان و کودکانی که در عاشورا به اسیری رفته‌اند اشک ماتم می ریزند.

بانوان در ادای این سنت از ابتدای حرکت خود تا پایان روشن کردن آخرین شمع در منبر و مراسم عزاداری چهلم روزه سکوت می‌گیرند و تنها با ذکر مصیبت کربلا و دعا و مناجات در مسیر حرکت می کنند.

بانوان بروجردی در آخرین حسینه یا سقاخانه آخرین شمع خود را روشن می کنند و با برداشتن یک شمع از آن منبر به انتظار برآورده شدن حاجت خود تا تاسوعای آینده می مانند.

خانه آیت‌الله بروجردی، نقطه اتصال عزا و نیاز
از دیگر آداب رایج در شهرستان بروجرد برگزاری مراسم عزاداری ایام محرم در منزل قدیمی آیت‌الله العظمی سیدحسین بروجردی، مرجع بزرگ شیعیان دنیا است؛ به طوری که با حضور در این خانه روحانی اوج ناب پیوند عزداری محرم و دست نیاز مردمانی که به در خانه فرزند پیامبر آمده اند را به وضوح می‌توانی ببینی.

حضور در مراسم عزاداری خانه "آقا" مختص به بروجردی‌ها و حتی لرستانی‌ها نیست، بلکه هر ساله افراد زیادی از سراسر کشور برای ادای حاجت و نذر و یا برآوردن دست نیاز به این خانه روحانی می‌آیند و در میان تار و پود این خانه قدیمی به دنبال مراد و مقصود خود می‌گردند.

برخی از حاجتمندان نیز برای گرفتن حاجت به عنوان نذری یک لیوان یا استکان را به نیت اینکه اگر حاجت بگیرند سال دیگر با دستی پربارتر به خانه "آقا" بیایند را داخل حوض بزرگ وسط خانه آیت الله بروجردی می اندازند و دیگر حاجتمندان نیز به نیت گرفتن حاجت خود در حالی که این وسایل متبرک به آب حوض شده اند را برمی دارند تا سال دیگر با گرفتن حاجت خود چندین استکان ، لیوان یا شمع را به مراسم عزاداری برپا شده در این خانه روحانی هدیه کنند.

حوض بزرگ وسط خانه "آقا" شاید حرفها برای گفتن دارد از همه استکان ها و لیوان هایی که با خود حاجتی دارند و در آب حوض غلط می خورند یا از بطری ها و ظرف هایی که از آب این حوض برای شفای مریضان و حاجت روایی بیماران پر می شود.

کنار ورودی حیاط "آقا" که بنشینی و نگاهی به سرسرای خانه قدیمی آیت الله العظمی "سید حسین بروجردی" بیاندازی ناخودآگاه احساسی عجیب تمام وجودت را فرا می گیرد. در این خانه حاجتمندان زیادی حاجت روا شده اند و عزاداران بسیاری اشک ریخته اند.

خادمین مراسم سوگواری سرور و سالار شهیدان در خانه "آقا" همه نوه و نتیجه‌های آیت الله بروجردی هستند که با لبخندی سرشار از معنویت عزاداران و حاجتمندان را هدایت و با دادن چای، نقل و خرما از آنها پذیرایی می‌کنند.

اینجا نفس که می کشی احساس سبکی خاصی در وجودت سایه می اندازد و حتما با خود می اندیشی سادگی و عظمت این خانه بزرگ و قدیمی به برکت روح آسمانی مردی است که در زمان حیاتش نیز سالها عزای امام حسین (ع) در این خانه برپا کرد و با عطر اشک های خالصانه خود این خانه را در اذهان همه دوستداران اهل بیت ماندگار ساخت.

تعزیه‌خوانی و شبیه‌خوانی نماد ارادت دیرین مردم بروجرد نسبت به اهل بیت(ع)
از دیگر آداب و رسوم رایج در شهرستان بروجرد در استان لرستان برگزاری مراسم تعزیه خوانی و شبیه خوانی است که در این شهرستان بیش از دیگر نقاط استان رواج دارد و شاید بتوان این آئین را نشات کرفته از ارادت بروجردی ها به اهل بیت و ذوق و طبع مردمان این دیار دانست.

این مراسم هر ساله با حضور تعزیه خوانان معروف بروجرد و گروه هایشان در شب شام غریبان برگزار می شود.

در سالهای اخیر سالن طالقانی شهر بروجرد برای برگزاری مراسم تعزیه خوانی و شبیه خوانی مورد استفاده قرار می گیرد. روح حاکم بر مراسم تعزیه در بروجرد به صورتی است که هر شنونده ای را غمگین می کند و بدون آنکه بفهمی سیل اشک را بر گونه هایت روان می سازد.

برگزاری مراسم عزاداری در محل امام زاده جعفر شهرستان بروجرد نیز از دیگر مراسماتی است که دارای سابقه دیرین است و هر ساله در این مکان روحانی می توان شاهد اوج اندوه مردم بروجرد در غم فرزند رسول خدا بود.

مراسم شام غریبان در شهرستان بروجرد در محل گلزار شهدای این شهرستان هر ساله برگزار می شود و گویا عزاداران با حضور در کنار مزار شهدای این شهرستان به یادآوری کربلایی دیگر در طول دفاع مقدس می پردازند و یاد شهدای کربلا را گرامی می دارند.

برپایی خیمه‌ها در سطح شهر به نشانه خیمه‌های برافراشته شده در دشت کربلا، پخش نذری های مختص این منطقه و مراسم گل مالی در بروجرد نیز به مانند دیگر نقاط لرستان برگزار می شود که هر کدام از این مراسم ها ناگفته های زیادی برای سرودن دارند که تنها می توان با گوش دل این سروده ها را شنید و نجوا کرد.