آرمان هیأت - درباره طالبان

طالبان يك گروه ایدولوژیک است كه راهبردی نظامی دارد و در خلال جنگ مردم افغانستان با ارتش شوروي سابق
(۱۹۸۹- ۱۹۷۹) شكل گرفت.

طالبان در لغت به معنای طلبه‌ها (جمع: طلاب) است، اين گروه كه قرائتي تنگ‌نظرانه و متحجرانه نسبت به مفاهيم اسلامي دارد با حمايت مالي و ايدئولوژيك عربستان سعودي به همراه مساعدت‌هاي پاكستان شكل گرفت.

اعضاي طالبان مجموعه‌اي از طلاب عرب و غير عربي بودند كه پيشتر در جنوب پاكستان مشغول فراگيري علوم اسلامي بودند، اسلامی كه عربستان سعودي تا اندازه زیادی در ترویج آن کوشید. اين مدارس با كمك مالي دولت رياض پاگرفته و در بسیاری از مناطق پاكستان، به ويژه جنوب اين كشور به ترويج ديدگاه سلفي و وهابي مبادرت کردند، که البته همچنان نیز ادامه دارد.

اين مجموعه كوچك با پول‌های بنیادگران سلفی و نیز پاکستان به سرعت به انواع سلاح‌هاي پيشرفته تجهيز شد به گونه‌اي كه بعد از خروج نيروهاي شوري از افغانستان و تشكيل اولين حكومت مجاهدين افغان در اين كشور به رياست برهان‌الدين رباني، خود را به خوبی به عنوان يك تشكل رقيب نشان داد.
تضاد ديدگاه مجاهدين افغان و طالبان كار را به جايي كشاند كه ميان آنان نبرد درگرفت و افغانستان در دام یک جنگ داخلی طولانی افتاد.

نيروهاي طالبان كه پشتوانه‌ای پشتو دارند به دليل حمايت‌هاي آمريكا، عربستان و در اين مقطع، پاكستان فوق‌العاده قدرتمند شده بودند به مرور بخش‌هاي مختلف كشور را اشغال كردند.

آنان با اشغال قندهار در سال ۱۹۹۴ عملا دولتي خودخوانده خود را با قوانين سخت بدوي در اين منطقه را به اجرا گذاشتند.

مردم افغانستان كه از هرج‌و‌مرج خسته شده بودند و نياز شديدي به استقرار نظم و قانون احساس مي‌‌‌‌كردند در ابتدا روي خوش به طالبان نشان داند. اين گروه سرانجام در سال ۱۹۹۶كابل را اشغال كردد و بدين ترتيب با تصرف پايتخت، حكومت خود را در سراسر افغانستان مستقر ساختند.

با استقرار حكومت طالبان به مرور چهره خشن و ارتجاعي اين گروه و قرائت سلفي- وهابي آنان از اسلام عرصه را بر مردم تنگ‌تر ‌كرد اما خفقان حاکم بر افغانستان مانع هرگونه تحرک مردمی علیه طالبان می‌شد.

رهبري طالبان با ملا عمر است. او بازگشت به اسلام نخستین را راه برو‌ن‌رفت از مشکلات دنیای امروز می‌داند و با بسیاری از پدیده‌های نو مخالف است.

در خلال جنگ‌‌هاي داخلي در افغانستان و به ويژه پس از استقرار حكومت طالبان در اين كشور، بن لادن رهبر گروه القاعده كه به لحاظ ايدئولوژيك ارتباط نزدیکی با طالبان داشت به اين كشور كوچ كرد. بن‌لادن كه در جنگ با نظاميان شوري از همراهان طالبان بود و سرمايه افسانه‌اي خود را در اختيار طالبان گذاشته بود بعد از متهم شدن به بمب‌گذاري عليه منافع آمريكا مجبور به بازگشت به افغانستان شد و مورد پذيرش و پذيرايي حكومت طالبان قرار گرفت.

در پي ماجراي يازده سپتامبر و مشخص شدن اجراي اين عمليات توسط گروه بن‌لادن، آمريكا از طالبان خواست كه بن‌لادن را تحويل دهد اما طالبان امتناع كرد. بدين ترتيب آمريكا رسما به جنگ افغانستان و حكومت طالبان رفت.

حكومت طالبان در افغانستان سرنگون شد اما غربي‌ها تا امروز نتوانستند بن‌لادن، رهبر القاعده را دستگير كنند.

القاعده دامنه فعاليت‌هاي تروريستي خود را به سراسر جهان كشاند و نيروهاي وفادار به طالبان نيز همچنان به نبرد با نيروهاي دولتي افغانستان و نیز پاکستان مشغول‌اند.

قسمت‌های شمالی پاکستان ظرف ماه‌های گذشته میان نیروهای طالبان و ارتش پاکستان دست به دست شده است؛ بسیاری وزیرستان پاکستان را محل اختفای بن‌لادن و دیگر اعضای باند پایه طالبان و القاعده می‌دانند.