آرمان هیأت - درباره مسجد یشیل

فرهنگ-خیمه:مسجد یشیل، به معنی مسجد سبز، در شهر بورسای ترکیه واقع شده‌است. این مسجد جزئی از مجموعه بی‌نظیر و بزرگ معروف قونیه است. این مجموعه بزرگ معماری متشکل از یک سری بناهای معماری از قبیل مقبره، آشپز خانه مدرسه، حمام و مسجد یشیل است.

این مسجد در طول سالهای ۱۴۱۹ تا۱۴۲۱ میلادی با وقف سلطان محمد چلبی پادشاه وقت عثمانی ساخته شد. معماری این مسجد را حاج عیوض پاشا وزیر سلطان محمد بر عهده داشت.

زلزله نسبتا شدیدی که در سال ۱۸۵۵ میلادی در شهر بورسا ترکیه رخ داد قسمت وسیعی از مجموعه قونیا به ویژه مسجد یشیل جامع را تخریب کرد. چند سال پس از این زلزله پروژه مرمت و نوسازی این مجموعه مطرح شد. مسوولیت این پروژه با معماری به نام لئون پارویلیا بود مهندس معمار احمد وفیق پاشا در اجرای این پروژه با پارویلیا همکاری نمود.

در ورودی اصلی
مسجد یشیل جامع را می‌توان آغاز گر معماری شگف‌انگیز شهر بورسا دانست. این مسجد در قلب مجموعه زیبای کونیا که از نمونه‌های ارزشمند معماری به حساب می‌اید واقع شده دارای پلانی T شکل است اما به شکل معکوس رو به شمال دارد.

مسجد یشیل جامع بورسا با پلان Tشکل خود دارای یک ورودی اصلی از سمت شمال است. ورودی اصلی بنا عقب نشسته و با قسمت فوقانی سنگ مرمر تزئین شده‌است. این عقب‌نشستگی دارای دو سکو و عقب‌نشستگی فرعی در دو جانب خود است.

قسمت بالای سر در ورودی کتیبه‌ای بزرگ با آیه‌ای از قرآن به زبان عربی نسب شده جنس این کتیبه از برنز می‌باشد که بالای ورودی و زیر تزئینات مرمری بنا نسب شده‌است. فرم کلی تزئینات مرمری سردر نصف گنبدهایی به هم چسبیده و برجسته و تاجدار می‌باشد که در کل فرمی تیزه دغار را القا می‌کند شکل اتصالات آبشاری و انتهای آن مخروطی شکل می‌باشد که همانند ستاره‌هایی بر بالای ورودی اصلی بنا می‌درخشد.

این تزئینات مرمری با فرم دنده دنده‌ای و میل میل خود یادآور قندیل‌های آویزان سر در غار هاست.دهانه این ورودی دو متر و سی سانتی متر می‏باشد الگوی رومی در کنار معماری هنر مندانه اسلامی بنا و نقش نوشته‌ها وکتیبه‌های ان با خلاقیت معمار بنا یک‌جا کنار هم نشسته است.

محراب
هشتی نسبتا بزرگی پس از سر در ورودی بنا وجود دارد که ورود به فضای مرکزی با عبور از این هشتی میسر می‌شود.پلان داخلی این مسجد از دو جناه شرقی و غربی ایوان دار بوده و یک ایوان نسبتا بزرگ و یک محراب تو رفته ردر قسمت جنوبی بنا قرار گرفته‌است. یشیل جامع دارای چهار اتاق مجزا در دو جناه شرقی و غربی و همچنین یک آتش خانه می‌باشد. دو سری راه پله در دو جناح شرقی غربی ورودی واقع شده‌اند که ارتباط بین طبقه هم کف با طبقه بالا را میسر می‌کند. در طبقه بالای مسجد دو شاهنشین ویژه آقایان و دو شاه نشین مجزا ویژه بانوان وجود دارد.

به این شاه‌نشین‌ها در زبان ترکی (Hunkar mahfili ) گفته می‌شود.‌پله‌های دو مناره اصلی این بنا نیز کنار این شاه نشین‌ها نیز واقع شده و از طبقه بالا قابل دسترسی است.

ایوان بزرگ دیگری نیز در طرح اولیه برای این بنا طراحی شده بود ولی هیچ وقت اجرا نشد.