مراجع شیعه
درباره آیت‌الله جعفر سبحانی
3 مرداد 1388 ساعت 9:36
فرهنگ: آيت‌الله العظمي حاج شيخ جعفر سبحانى يكى از فقيهانى است كه ساليان دراز به تدريس و تربيت شاگردان، تبليغ معارف دينى، وتحقيق و تأليف و ترجمه كتابهاى ارزنده علمى اشتغال داشته و دارد.
مرحوم آيت‌اللّه حاج شيخ محمد حسين سبحانى خيابانى يكى از عالمان و فقيهان تبريز بود كه ساليان طولاني به كار تدريس، تأليف، راهنمايى مردمان و پرورش شاگران اشتغال داشت؛ خداوند به ايشان، كه خود را وقف خدمت به مردم كرده بود، در چهل و هفت سالگي فرزند پسري عطا نمود كه او را جعفر نام نهاد.
جعفر سبحانى در ۲۸شوال المكرم۱۳۴۷ق (۲۰ فروردين ۱۳۰۸ش) در تبريز در خانواده علم و تقوا و فضيلت ديده به جهان گشود. او ابتدا به تحصيلات ابتدايي پرداخت و پس از آن به مكتب‌خانه مرحوم ميرزا محمود فاضل وارد شد و به فراگيرى متون ادب پارسى پرداخت و كتاب‌هايى مانند گلستان، بوستان، تاريخ معجم، نصاب الصبيان و ابواب الجنان را فراگرفت.
سپس در چهارده سالگى (۱۳۶۱ق) رهسپار مدرسه علميه طالبيه تبريز گرديد و بمدت پنج سال به آموختن مقدمات علوم و سطوح پرداخت. علوم ادبى را نزد مرحومان شيخ حسن و شيخ على اكبر نحوى، و بخشى از مطول، منطق منظومه و شرح لمعه را در محضر علاّمه ميرزا محمد على مدرس خيابانى صاحب ريحانة الأدب آموخت.
در همين دوران و با آن‌كه نوجواني هفده ساله بود دست به قلم گرفت و آن‌چه را آموخته بود در دو كتاب معيار الفكر(در منطق( و مهذب البلاغة (در علم معانى، بيان و بديع) به تحرير درآورد.
دگرگونى در آذربايجان و ظهور فرقه دمكرات در شهريور ۱۳۲۵ش و تشكيل حكومت وابسته به شوروى، عرصه را براى تحصيل تنگ كرد و به همين جهت، شيخ جعفر لازم ديد محيط تحصيل را تغيير داده، رهسپار حوزه علميه قم گردد.
در مهرماه ۱۳۲۵شمسى وارد قم شد و به تكميل سطوح، همت گماشت. باقيمانده فرائد الاُصول را نزد مرحوم آيت‌اللّه محمد مجاهدى تبريزى و آيت‌اللّه احمد كافى و كفاية الاُصول را نزد مرحوم آيت‌اللّه العظمى گلپايگانى فراگرفت.
آيت‌اللّه سبحانى پس از تكميل سطوح عاليه در ۱۳۶۹ق، به درسهاى خارج فقه و اصول راه يافت و از محضر بزرگان حوزه چون مرحوم آيت‌اللّه بروجردى كه در آن روزها مبحث وقت از كتاب صلاة را تدريس مى‌فرمود، مرحوم آيت‌اللّه سيد محمد حجت كوه‌كمرى كه در آن زمان تدريس خارج بيع را آغاز كرده بود و مرحوم آيت‌اللّه العظمى امام خمينى كه در آن زمان بحث استصحاب را مطرح مى‌فرمود استفاده كرد. ايشان تا پايان دوره اوّل درس اصول حضرت امام، به درس ايشان حاضر شد، آنگاه برآن شد تا مجموع درسهاى ايشان را به دقت ضبط و تحرير نمايد.
اين كار طي هفت سال (۱۳۳۰ـ ۱۳۳۷ش) انجام گرفت و در همان زمان به چاپ رسيد. چاپ اين كتاب به وسيله آيت‌الله سبحانى كه در آن زمان ۲۸سال بيشتر نداشت بدليل سبك نگارش كتاب به عربى شيوا و سليس تحسين ديگران را برانگيخت.
آيت‌اللّه جعفر سبحانى به غير از تحصيل دروس فقه و اصول، به آموختن فلسفه و كلام و تفسير نيز اشتغال داشت و از دوران نوجواني درپي آموختن علوم عقلي بود. در تبريز نزد مرحوم آيت‌اللّه سيد محمد بادكوبه‌اى شرح قواعد العقائد علامه را آموخته بود و در قم درسهاى منطق و فلسفه آيت‌اللّه علاّمه سيد محمد حسين طباطبائى را تكميل مي‌نمود.
در سال‌هاى ۱۳۲۸تا ۱۳۳۰شمسي شرح منظومه و پس از آن بخش اعظم اسفار را نزد علامه طباطبايي فرا گرفت و همزمان، در جلسه شب‌هاى پنجشنبه و جمعه ايشان كه به نگارش كتاب ارزشمند «اصول فلسفه و روش رئاليسم» منجر شد، شركت کرد و پس از پايان اين دوره به خواست حضرت استاد علاّمه، كتاب اصول فلسفه رابه عربى بازگرداند كه نخستين جلد آن با تقريظ علامه طباطبائى به چاپ رسيد.
در سال‌هاى ۱۳۳۷و ۱۳۳۸كه خلأ فكرى بر جوانان كشورمان حاكم بود و غالب مجلات كشور به‌طور مستقيم وغيرمستقيم به تخريب بنيان‌هاى اخلاقى و فرهنگى مي‌پرداختند استاد سبحاني و گروهى از فضلاى حوزه به رهبري برخي از مراجع وقت مجله «درس‌هايى از مكتب اسلام» را تاسيس كردند.
كه به سرعت جاي خود را در ميان جوانان و علاقه‌مندان باز نمود. هم‌اكنون نيز اين مجله با صاحب امتيازي و نظارت ايشان به كار خود ادامه مي‌دهد.
پس از انقلاب مردمي سال ۵۷ استاد جعفر سبحاني براي شركت در انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسى به‌امر و ترغيب امام خميني (ره) از استان آذربايجان شرقى كانديد و به عنوان نماينده اوّل انتخاب شد. در سال‌هاي آغازين انقلاب به درخواست شوراي مديريت حوزه علميه قم و براي رفع خلع درسي طلاب و دانشجويان، تاليف كتاب‌هاي درسي در چهار رشته رجال، عقايد، فرق و مذاهب به آيت‌الله سبحاني واگذار گرديد.
از زمانى هم كه رشته‌هاى تخصصى تبليغ، تفسير و كلام در حوزه علميه قم تاسيس شدند، سرپرستى اين رشته‌ها نيز برعهده ايشان نهاده شد.
استاد جعفر سبحاني كه همزمان با تحصيل به تدريس مقدمات و سطح مشغول بود همچنان با تدريس و نظارت بر بسياري از دروس حوزوي از ستون‌هاي حوزه علميه قم بشمار مي‌روند.
آيت‌الله سبحاني همواره در كنار يادگيري و ياددادن، به تاليف، تحقيق و نگاشتن مشغول بوده‌اند و آثار ارزشمندي از خود به يادگار گذاشته‌اند.
تفسير «مفاهيم القرآن» در هفت جلد، منشور جاويد قرآن در چهارده جلد به زبان فارسي، كتاب «المحاضرات في الالهيات» در رشته عقايد در چهار جلد، كتاب «بحوث في الملل و النحل» در هشت جلد، كتاب دوست‌نماها در تفسير سوره منافقون و نيز تاليف تفسير شش سوره ديگر، فروغ ولايت در تاريخ تحليلى زندگانى اميرمؤمنان على (ع) و كتاب نظام اخلاقي اسلام از جمله اين آثار است.
پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سبحانی: http://tohid.ir
کد مطلب: 7604
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/article/7604/درباره-آیت-الله-جعفر-سبحانی