آرمان هیأت - مسجد السیافه، سنگاپور

جامعه-خیمه: معماری این مسجد مدرن در سنگاپور که توسط شرکت Forum Architects طراحی شده‌است، به وضوح از سنت عدول می‌کند.این مسجد چهار طبقه فاقد گنبد، در جوار سختمان‌های بلند‌مرتبه در بخش شمالی سنگاپور واقع‌شده‌است.

عبور از سنت
مسجد السیافه در نگاه اول به نظر نمی‌رسد که یک مسجد باشد. معماری این مسجد مدرن که توسط شرکت Forum Architects طراحی شده‌است، به وضوح از سنت عدول می‌کند.

این مسجد چهار طبقه فاقد گنبد، در جوار سختمان‌های بلند‌مرتبه در بخش شمالی سنگاپور واقع‌شده‌است. در هوای گرم و مرطوب این منطقه نسیم ملایم و خنکی که در جلوی مسجد جریان دارد، شمارا برای بازدید از داخل آن تشویق می‌کند.

زمانی که معماران این بنا شروع به طراحی آن کردند، شرایط آب‌وهوایی گرم‌ومرطوب تنها دغدغه آنها نبود بلکه تراکم بالای جمعیت شهر و تنوع و درآمیختگی اقوام و نژاد‌های گوناگون حاکی از آن بود که سنگاپوری‌ها با سازگاری کامل با یکدیگر در ارتباط هستند که این موضوع در طراحی مسجد مورد توجه قرار می‌گرفت.

معماری وحدت‌گرا
رسالت معماری آن بود که تا‌حد امکان فاصله‌ها را بردارد و وحدت و یکپارچگی را در محیط افزایش دهد. طرح باید به راحتی درمحیط با نژاد‌ها وطرح‌های گوناگون خود را وفق می‌داد و علاوه برآن باید به وحدت اسلامی که همانا خاص یک مسجد است اشاره می‌کرد.

مسجد السیافه که احداث آن در ماه می سال ۲۰۰۰ آغاز‌شد و در آوریل ۲۰۰۴ به پایان رسید،بامساحت۳۴۸۹ مترمربع در زمینی به مساحت ۲۵۰۰ مترمربع واقع شده‌است.

مناره مسجد که به ارتفاع ده طبقه که به تدریج ضخامت آن ازپایین به بالا کاهش می‌یابد، ازورقه‌های فولادی زنگاری و اندود‌شده با پلیمر‌های بی‌رنگ ساخته‌شده‌است.

طراحان این بنا در آغاز برای خلق یک طرح انتزاعی براساس«الف» یعنی نخستین حرف الفبای عربی، با یک هنرمند جوان اهل مالزی به همکاری پرداختن،اما این ارتباط بدون این‌که نتیجه مناسبش را در بر‌داشته باشد، باشکست روبه‌رو شد.

پس ازآن طراحان تصمیم گرفتند طراحی قوسی شکل را در ساختار بنا به‌کار‌براند با این هدف که بتوانند توجه بیشتری را به جنبه تندیس‌گوه مناره جلب کنند. اما مفاهیم نمادین سنتی، از فرهنگ‌ها بر‌می‌خواست که مردم مسلمان سنگاپور تاحود زیادی با آن بیگانه بودند. سرانجام طراحان چون که نتوانستند کارفرما را در ایده به‌کارگیری نماد‌ها منصرف کنند، به این توافق رسیدن که فرم قوس را به‌جای استفاده در بالای ساختمان در ساختار زیرین آن بکارگیرند.

ورودی
درطرح این مسجد مردان قبل از ورود به طبقه اول، در وضو‌خانه‌ای که در زیرزمین قرار‌داده‌شده‌است وارد می‌شوند و وضو می‌گیرند این وضو‌خانه با سنگ گرانبت سیاه پرداخته‌شده‌است و از دو پنجره رو به آسمان نور می‌گیرد. مناره مسجد از این طبقه قابل رؤیت است.

پس ازوضو‌خانه، نمازگزاران مرد وارد فضایی می‌شوند که طراح آن را «فضای‌مکث» می‌نامد. این پیش فضا که یک جلوخان مفروش و مسقف استف بدین منظور در نظر گرفته‌شده‌است که شخص قبل از ورود به یک مکان مقدس آرامش لازم را به‌دست آورد. قوس‌های بتونی که سقف جلو‌خان ر پوشش می‌دهند، سه طبقه دیگر ساختمان را که شامل نمازخانه بانوان، کلاس‌های درس، فضاهای اداری و یک سالن چند‌منظوره است تحمل می‌کند.

طبقه اول
با ورود به نمازخانه مردان در طبقه اول، نگاه‌ها به سرعت به پوشش مرمرین و صیقلی دیوار قبله به ارتفاع ۱۷ متر خیره می‌شود که در جهت پنجره رو به آسمان بالای سر، داری شیب است ناگهان خود را در انبوهی از نور‌ها و فضا‌های مطلوب و مسرت‌بخش حس می‌کنید.

دیوار قبله از آن جهت شیب‌دار در نظر گرفته شده‌است که فضای باشکوه و در عین‌حال تحکیم آمیز را برای ناظر ایجاد کند و این به معنی خشوع نمازگزار در برابر عظمت پروردگارش است.

طبقه دوم
در طبقه دوم مسجد السیافه، نمازخانه بانوان بین دو صفحه آلومینیمی مشبک مایل قرار‌داده شده‌است. طرح شبکه بندی رویاین صفحات براساس طرح‌های اسلیمی است. در معماری نواحی خشک‌و‌بیابانی که ساختمان‌ها دیوار‌هایی بسیار ضخیم دارند، استفاده از نقوش اسلیمی سبب می‌شود که دیوار‌ها از لحاظ بصری سبک‌تر به نظر رسند و مقیاس آنها تعدیل شود.

صفحات آلومینیمی مشبک این امکان را فراهم می‌کند که هوا از بین آن‌ها جریان یابد و شبکه‌بندی اسلیمی آنها علاوه بر آنکه سایه‌اندازی زیبایی را در داخل ایجاد می‌کند میزان دید بصری از خارج را نیز کاهش می‌دهد.

در طرف مقابل نمازخانه بانوان، صفحه مشبک دیگری قرار‌دارد که نمازگزاران از میان آن‌ها می‌توانند نمازخانه اصلی را ببینند و به محراب که در پایین دیوار قبله قرار‌دارد دید مناسبی داشته‌باشند.

مسجد‌السیافه با ترجمانی معاصر از الگو‌های هنر ومعماری سنتی، هویتی بدیع و نوین از معماری اسلامی را در سطح جهان مطرح می‌کند . طراحان این بنا با استفاده از طرح‌های هندسی و نقوش اسلامی مفاهیم قرآنی را با رویکردی معاصر به مخاطب عرضه می‌کنند.