آرمان هیأت - زیارت عاشورا کارت اعتباری شیعه است

محمد رضا فخر روحانی ، پژوهشگر و استاد دانشگاه ، سخنران پنجمین نشست عاشوراپژوهی«چهل منزل تا اربعین» بود.

فرهنگ - جلال بیطرفان :دکتر محمدرضا فخرروحانی در پنجمین شست عاشوراپژوهی «چهل منزل تا اربعین» با عنوان «عاشورا و شهادت از دیدگاه عقلانیت غرب» گفت: «در مورد امام حسین(ع) اگر تحقیقی قرار است انجام شود من شیعی نباید این کار را بکنم، چون من شیعه هستم و دلدادگی دارم؛ از طرف دیگر اگر شیعه نباشد و اعتقاد نداشته باشد، ممکن است خیلی از ظرافت‌ها را متوجه نشود. شخصیت‌های فراوانی در کنار و گوشه کربلا هستند. ما نمی‌توانیم به اینها بی‌توجه باشیم.»

به اعتقاد این استاد دانشگاه پدیدۀ عاشورا جریانی نیست که ما بخواهیم آن را مخفی کنیم و فقط به جهان اسلام اختصاص داشته باشد بلکه بحثی است که هر وجدان پاک به دنبال آن است.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم افزود: «در طول تاریخ مگر تنها یک جنگ بوده است؟ این چه جنگی است که این‌قدر تاثیر داشته است؟ ابتدا تعجب می‌کنند، چون با یک پدیده منحصربه‌فرد تاریخی روبه‌رو شده‌اند. این‌ گروه دو زاویۀ دید دارند.»

وی بیان کرد که عده‌ای از دیدگاه شیعیان وارد شده‌اند و بررسی کرده‌اند که شیعه چه می‌گوید و عده ای دیگر نیز بر اساس مطالعاتی که خود انجام داده‌اند وارد عرصه تحقیق می‌شوند؛ اما نوع دوم معمولاً دچار نوعی کج‌فهمی هستند.

فخرروحانی تصریح کرد: «کسانی که می خواهند عاشورا را معرفی کنند باید با چشم انداز کامل شیعی نگاه و معرفی کنند.»

این استاد دانشگاه از موضوع دکترای یک خانم المانی با نام «نقش گریه بر امام حسین(ع)» با استاد راهنمایی یک خانم یهودی و تز فوق‌لیسانسس خانمی آمریکایی دربارۀ‌ محتشم کاشانی و رساله دکتری وی دربارۀ ماجرای عروسی حضرت قاسم(ع) در صحرای کربلا یاد کرد.

این پژوهشگر همچنین از مير انيس به عنوان کسی نام برد که در طول حیاتش به جز امام حسین(ع) برای کسی شعر نگفته است و تعداد ابیاتش را به بیش از ۵۰۰ هزار بیت به زبان اردو تخمین می زنند و تماما در باره واقعه کربلاست.

وی بیان کرد که ایشان خیلی آدم موقعیت شناسی بوده است؛ شعرهایش به قدری قوی بود که به اعتقاد بسیاری از مورخان ادبیات اردو عالی ترین گونه ادبی در ادبیات اردو مرثیه است.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم با اشاره به اینکه تاثیر میرانیس در شبه قاره هند و زبان اردو چندین برابر محتشم کاشانی در زبان فارسی بود، گفت: «میرانیس خوانی در به قاره هند مانند مرثیه خوانی است که در این مراسم حتی هندوها نیز شرکت می کنند.»

به نظر فخرروحانی علت اینکه شاعران غیر مسلمان به بحث عاشورا می پردازند برای تقابل بین اسلام وضد اسلام نیست بلکه تقابل بین انسانیت و ضد انسانیت است و در جامعه اسلامی نمی تواند محصور شود.

این پژوهشگر افزود: «برای اینکه به اسلام و امام حسین(ع) کمک کنیم باید کتابهای عاشورایی را خوب بخوانیم و نویسندگان این کتابها را خوب بشناسیم و برابرکم و کاستیهای آنها دست به تالیف بزنیم.»

فخرروحانی با اشاره به اینکه زیارت عاشورا کارت اعتباری شیعه است؛ بیان کرد که یکی از زیباییهای عاشورا این است که اگر عمیق تر به آن توجه شود پدیده ای است که در ان تقابل بین انسانیت و ضد انسانیت دیده می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم با بیان اینکه واقعه کربلا یک جنگ قبیله ای بین دوگوه عرب نبود؛ افزود: «عاشورا کارکرد سیاسی دارد و به گفته یکی از اساتید اگر بخواهیم حرکت حزب الله لبنان را بررسی کنیم چاره ای نداریم تا بفهمیم که عاشورا چیست.»

به اعتقاد وی باید کرسی ها و دانشکده های عاشوراپژوهی داشته باشیم.

مدیر مرکز مطالعات راهبردی خیمه نیز بیان کرد که اگر بخواهیم مرکز مطالعات و مطالعات عاشوراپژوهی را درست پایه گذار کنیم باید در دو قالب هنر و علوم انسانی صاحب سبک و دارای حرف و اندیشه باشیم.

حجت الاسلام مرتضی وافی گفت: «گرچه حرکتهای عاطفی، برخوردهای دفعی و عاطفی می تواند بخشی از دغدغه های ما را به ظاهر جوابگو باشد اما برای رسیدن به یک اقتدار فرهنگی به ویژه در مباحثی چون مباحث عاشوراپژوهی لازم است یک حرکت علمی، عمیق و اکادمیک را پایه ریزی کنیم.»
وی با اشاره به اینکه دغدغه فرهنگی به آسانی به دست نمی آید، بیان کد که اگر بخواهیم به اقتدار فرهنگی برسیم باید مرزهای عقلانیت غرب را بشکافیم و از آن عبور کنیم.

دبیر شورای عالی فرهنگی مسجد مقدس جمکران با بیان اینکه مدتها حرکتهای فرهنگی کشور بدون مهندسی فرهنگی انجام می شد، افزود: «یکی از دغدغه های مهم مقام معظم رهبری مهندسی شدن حرکتهای فرهنگی، یعنی بهبود بخشیدن به فعالیتهای فرهنگی و ساماندهی کردن فعالیتهای فرهنگی و به نوعی ارتباط برقرار کردن بین فعالیتهای جزیره ای بود.»

به اعتقاد حجت الاسلام وافی در زمان حال باید به دنبال اختراع فرهنگی باشیم.

در پایان این نشست، حجت‌الاسلام مرتضی وافی مدیر مرکز مطالعات راهبردی خیمه و دبیر شورای عالی فرهنگی مسجد مقدس جمکران از این پژوهشگر، مولف، مدرس و استاد دانشگاه تقدیر به عمل آورد.