کد مطلب : ۱۰۲۵۸
كتاب‌شناسي كتابشناسيهاي امام حسين (ع)
محمد اسفندياري
بدین رو هنگامی كه این پژوهنده عهدهدار فراهم كردن کتاب‌شناسی امام حسین(ع )شد، نخست كوشید کتاب‌شناسی کتابشناسیهای امام حسین را فراهم كند. در آغاز میپنداشت كه حدّاكثر ده کتاب‌شناسی امام حسین منتشر شده است،امّا در طی یك سال كاوش و پژوهش به بیش از چهل کتاب‌شناسی دست یافت و هر كس شنید ناباورانه در شگفت شد.
در این رساله، چهل و سه کتاب‌شناسی درباره امام حسین، معرّفی توصیفی شده است. این کتابشناسیها، كتاب و یك بخش از كتاب و مقاله است. اغلب کتابشناسیها یك بخش از كتاب است و كمترین آنها كتاب است. بیفزاییم كه اغلب کتابشناسیها، نابسامان و ناروشمند و ناقص است. كاملترین کتاب‌شناسی امام حسین، از آن عبدالجبار رفاعی است كه در ضمن كتاب معجم ما كتب عن الرسول و اهل البیت صلوات الله علیهم چاپ شده و در آن 3215 كتاب و مقاله معرّفی گردیده است و با وجود این، خالی از كاستی و نادرستی نیست.
۱- استادی، رضا. «كتابنامه امام حسین علیه السلام». چاپ شده در كتاب چهل مقاله:
كتابنامه ـ کتاب‌شناسی ـ شرح حال. چاپ اوّل: قم، كتابخانه عمومی آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، 1371. ص 399- 426 ، وزیری.
در این کتاب‌شناسی، كه پیشتر در مجلّه كیهان اندیشه (شماره 13، مرداد و شهریور 1366) چاپ شده بود، بیش از پانصد كتاب، در دو بخش، معرّفی شده است. در بخش اوّل به معرّفی كتابهای اختصاصی پرداخته شده و در بخش دوم به معرّفی كتابهایی كه بخش از آن درباره امام(ع) است. در آغاز این کتاب‌شناسی به كامل نبودن آن تصریح و گفته شده کتاب‌شناسی حاضر «گزیده» است.
۲- امینی، محمّد هادی. «المؤلفون فی الامام الحسین و ثورته المقدسه». العدل. سال اول، شماره 16، 1386 ق. ص 19- 21.
برخی از نویسندگان درباره امام حسین(ع) و آثارشان معرّفی شدهاند.
۳- ایرانی قمی، اكبر (به كوشش)، «اصحاب امام حسین(ع) و سایر شهدای كربلا»
چاپ شده در كتاب فهرست موضوعی تراجم: راهنمای منابع شرح حال پیامبران، ائمّه اطهار ع، امامزدگان، صحابه و ... موجود در كتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (قدّه).
چاپ اوّل: قم، كتابخانه آیت الله مرعشی 1371. د 1، ص 286- 290، وزیری.
سی و دو كتاب چاپی درباره اصحاب امام حسین ـ ع ـ و شهیدان كربلا، كه دركتابخانه آیت الله مرعشی وجود دارد، معرّفی شده است.
۴- ایرانی قمی، اكبر (به كوشش). «حضرت امام حسین (ع)». چاپ شده در كتاب فهرست موضوعی تراجم: راهنمای منابع شرح حال پیامبران، ائمه اطهار ع، امامزادگان، صحابه و .... موجود در كتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی (قدّه). چاپ اوّل: قم، كتابخانه آیت‌الله مرعشی، 1371. د 1، ص 131- 147، وزیری.
صد و پنجاه كتاب چاپی درباره امام حسین ـ ع ـ كه دركتابخانه آیت الله مرعشی موجود است، معرفی شده است.
5. ایرانی قمی، اكبر (به كوشش). «زینب و سایر بانوان كربلا». چاپ شده در كتاب فهرست موضوعی تراجم: راهنمای منابع شرح حال پیامبران، ائمّه اطهار ع، امامزادگان، صحابه و ... در كتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (قدّه).
چاپ اوّل: قم، كتابخانه آیت الله مرعشی، 1371. د 1، ص 279- 285. وزیری.
پنجاه كتاب چاپی درباره بانوان كربلا، كه در كتابخانه آیت الله مرعشی موجود است، معرفی شده است.
۶- ایزدپناه، عباس با یاری رسول جعفریان. «سخنی در باب منابع عاشورا شناسی».
چاپ شده در كتاب معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامی (گرد آورنده). ره توشه راهیان نور (ویژه محرم). چاپ اوّل: قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1375. ص 213- 220، وزیری.
شامل معرّفی سی كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ است. اغلب كتابهای معرّفی شده جدید است و مشخصات كتابشناختی آنها نیامده و به توصیف آنها پرداخته نشده و تنها به ذكر نام كتاب و نویسنده اقتصار گردیده است.
۷- پژوهشكده باقر العلوم (ع). كتابنامه امام حسین علیه السّلام. فتوكپی. قم، پژوهشكده باقر العلوم (ع)، [1371]. 4+6+43 ص، رحلی.
شامل معرّفی كتابهای فارسی چاپ شده درباره امام حسین ـ ع ـ و یارانش است. در بخش اوّل حدود هشتاد كتاب مستقل معرّفی شده و در بخش دوم به مطالب برخی از كتابها اشاره گردیده است. در معرّفی كتابها تنها به عنوان كتاب، نام نویسنده و ناشر اقتصار شده است.
۸- پژوهشكده باقر العلوم علیه السّلام. كتابنامه عاشورا. فتوكپی. قم، پژوهشكده باقر العلوم علیه السّلام. بی تا. 9+30 ص، رحلی.
دویست و سی و پنج كتاب و مجلّه درباره امام حسین(ع) و عاشورا معرفی شده است. برخی آثار، مكرّر معرفی شده و برخی دیگر خارج از موضوع است و تنها چند صفحه آن به موضوع کتاب‌شناسی اختصاص دارد. در معرّفی كتابها فقط به عنوان كتاب، نام نویسنده و ناشر اقتصار شده است.
۹- پژوهشكده باقر‌العلوم علیه‌السّلام. كتابنامه محرم. فتوكپی. قم، پژوهشكده باقر‌العلوم علیه‌السّلام، بی‌تا، 13 ص، رحلی.
هفتاد و سه كتاب و مجلّه درباره امام حسین(ع) و محرّم معرّفی شده است. برخی آثار یكسره خارج از موضوع است. در معرّفی كتابها فقط به عنوان كتاب، نام نویسنده و ناشر اقتصار شده است.
۱۰- تبریزیان (حسّون)، فارس. «أوّل من كتب المقتل إلی زمن السّید ابن طاووس».
چاپ شده در كتاب رضی‌الدّین ابی القاسم علی بن موسی بن جعفر بن طاووس. الملهوف علی قتلی الطّفوف. تصحیح و مقدمه فارس تبریزیان (حسّون)، چاپ اول: [قم]، دارالاسوه، 1414 ق. ص 31-41 ، وزیری.
۱۱- تقیان، لاله و جمشید كیانفر. « کتاب‌شناسی تعزیه». فصلنامه تئاتر. شماره 13، بهار 1370. ص265-310 .
اصل این مقاله را، كه به نظر میرسد شامل معرّفی آثار متعدّدی درباره تعزیه باشد، نگارنده این سطور ملاحظه نكرد. مشخصات آن در كتاب فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی، از ایرج افشار (چاپ اول: تهران، شركت انتشارات علمی و فرهنگی، 1374)، ج 5، ص 35، آمده است.
۱۲- چلكووسكی، پیترجی. «کتاب‌شناسی». چاپ شده در كتاب تعزیه: نیایش و نمایش در ایران. [عنوان روی جلد: تعزیه، هنر بومی پیشرو ایران.] ترجمه داوود حاتمی. چاپ اوّل: تهران، شركت انتشارات علمی و فرهنگی، 1367. ص. 365 - 387.
كتابها و مقالات متعدّدی درباره تعزیه، كه اغلب آنها به زبان انگلیسی و فرانسوی است، معرّفی شده است.
۱۳- حاج سید جوادی، سید كمال. «فهرست كتابهای منتشر شده درباره بدعتها و سنن مذهبی شیعیان». چاپ شده در كتاب فهرستواره ایرادات و شبهات علیه شیعیان در هند و پاكستان. یادداشت احمد مسجد جامعی. تهیه شده در مركز بازشناسی اسلام و ایران. چاپ اول: [تهران]، معاونت پژوهشی و آموزشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1375. ص 123 – 127، رقعی.
بیست و هفت كتاب در ردّ عزاداری و برپایی تعزیه برای امام حسین(ع) معرفی شده است. این كتابها به زبان اردو است و در هندوستان و پاكستان منتشر شده است.
۱۳- حاج سید جوادی، سید كمال. « حادثه كربلا». چاپ شده در كتاب فهرستواره ایرادات و شبهات علیه شیعیان در هند و پاكستان. یادداشت احمد مسجد جامعی. تهیه شده در مركز بازشناسی اسلام و ایران. چاپ اول: [تهران]، معاونت پژوهشی و آموزشی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1375. ص 62 - 64، رقعی.
نُه كتاب، در ردّ قیام امام حسین ـ ع ـ معرفی شده است. این كتابها به زبان اردوست و در هندوستان و پاكستان منتشر شده است.
۱۵- حاج سید جوادی، سید كمال. « قاتلان امام حسین(ع)». چاپ شده در كتاب فهرستواره ایرادات و شبهات علیه شیعیان در هند و پاكستان. یادداشت احمد مسجد جامعی. تهیه شده در مركز بازشناسی اسلام و ایران. چاپ اول: [تهران]، معاونت پژوهشی و آموزشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1375. ص 62 - 64، رقعی.
نُه كتاب، كه در آنها ادّعا شده قاتلان امام حسین ـ ع ـ از شیعیان او بودند، معرّفی گردیده است. این كتابها به زبان اردوست و در هندوستان و پاكستان منتشر شده است.
۱۶- حبیبی، نجفقلی (گردآوری و تنظیم). کتاب‌شناسی امام حسین(ع). چاپ اول: [تهران]، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، 1374. 259ص، وزیری.
در این کتاب‌شناسی، كه توصیفی نیست، نزدیك به نهصد عنوان كتاب درباره امام حسین ـ ع - و یارانش در ضمن هشت بخش، معرفی شده است. پدیدآورنده به كامل نبودن این کتاب‌شناسی تصریح كرده است.
۱۷- حسینی جلالی، محمد حسین. «الامام الحسین علیه السّلام». چاپ شده در كتاب فهرس تراث أهل البیت (ع). چاپ دوم: بیروت. مؤسسه الأعلمی. 1418. ص 125-126 وزیری.
سه كتاب، كه شامل گزیدهای از احادیث امام حسین ـ ع ـ است، معرّفی شده است.
۱۸- دوانی، علی. «نقد و بررسی مقاتل موجود». چاپ شده دركتاب پژوهشكده علوم انسانی امام حسین(ع). خورشید شهادت: مجموعه مقالات برگزیده اولین سمینار بررسی ابعاد زندگانی امام حسین علیه السّلام.
چاپ اول: تهران، دانشگاه امام حسین (ع)، 1374. د 1، ص 341 – 366، وزیری.
۱۹- «ده سال با كتاب عاشورا». كتاب هفته. دوره جدید، شماره21، چهارم اردیبهشت، 1378، ص 6.
هشتاد و چهار كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ كه اغلب آنها فارسی است و از سال 1367 تا 1377 منتشر شده، معرفی گردیده است.
۲۰- رادفر، ابوالقاسم. «گُزیده کتاب‌شناسی تعزیه». كیهان فرهنگی. سال چهارم، شماره 7. شماره پیاپی 43، مهر 1366. ص 33- 34.
در حدود هفتاد كتاب و مقاله درباره تعزیه، كه اغلب كتابها مستقلاً در این باره نیست، معرفی شده است.
بر این مقاله استدراكی نوشته شده كه عنوان ندارد و به قلم محمد حسن رجائی زفرهای است و در آن ده اثر دیگر معرّفی شده است. این استدراك در همان مجله (سال چهارم، شماره 10، شماره پیاپی 46، دی 1366)، ص 15، چاپ شده است.
۲۱- روسی، اتور و السیو بو مباچی. فهرست توصیفی نمایشنامههای مذهبی ایرانی(مضبوط در كتابخانه واتیكان). گردآورنده نسخ، انریكو چرّولی. ترجمه جابر عناصری. چاپ اول: تهران، مؤسّسه فرهنگی گسترش هنر، 1368. 290ص، وزیری.
در این كتاب به معرّفی هزار و پنجاه مجلس تعزیه ایرانی پرداخته شده است. همه نسخههای این تعزیهها در كتابخانه واتیكان است و محور همه آنها امام حسین(ع) میباشد. این كتاب در سال 1961 میلادی در ایتالیا منتشر شد.
۲۲- رفاعی، عبدالجبّار. «دلیل الباحث عن الامام الحسین بن على بن أبى طالب(ع) باللغه العربیه». التوحید. سال پنجم، شماره سیام، محرّم ـ صفر 1408. ص 92 - 109.
دویست و سی هشت مقاله و كتاب، چاپ شده و نشده و مستقل و غیر مستقل، درباره امام حسین ـ ع ـ معرفی شده است. در آغاز این کتاب‌شناسی به جامع نبودن آن تصریح شده است.
۲۳- رفاعی، عبدالجبّار. «كشاف بالكتابات العربیه حول ثوره الامام الحسین (ع) و آثارها». رساله الحسین علیه السّلام . سال اوّل، شماره اوّل، 1411 ق. ص 213- 221. سال اوّل، شماره دوّم، 1412 ق. ص 207 ـ 216.
صد و بیست و دو كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ و یارانش، كه عنوان آنها با حرف «آ» و «ا» آغاز میشود، معرّفی شده است. این مقاله ادامه داشته است، امّا با تعطیلی مجلّه، امكان چاپ نیافت.
۲۴- رفاعی، عبدالجبّار، معجم ما كتب عن الرسول و أهل البیت صلوات الله علیهم. چاپ اول: تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1371. ج 7، ص 76 - 461 و ج 8 . ص 5-155 ، وزیری.
قِسم پنجم این اثر کتاب‌شناسی امام حسین(ع) است و شامل اغلب صفحات جلد هفتم و كمی ازجلد هشتم است. در این قسم 3215 كتاب و مقاله معرّفی شده كه بیشترینه آنها به زبان عربی و فارسی و تعدادی از آنها به زبان اردو و تعداد كمتری به زبانهای دیگر است. معدودی از كتابها مستقلاً درباره امام حسین ـ ع ـ نیست و برخی از آنها درباره اصحاب و اهل بیت آن حضرت است. این کتاب‌شناسی كاملترین کتاب‌شناسی امام حسین ـ ع ـ است.
۲۵- صاحبی، محمد جواد. «مقتل و مقتل نگاران». كیهان فرهنگی. سال یازدهم، شماره 4، شماره پیاپی 111. تیر 1373. ص 31 – 33 .
گزارشی مختصر از سیر مقتلنگاری ارائه شده است. نویسنده هم به مقتلهای مستقل و هم به كتابهایی كه بخشی از آن در موضوع مقتل امام حسین ـ ع ـ است، اشاره كرده است. این مقاله در كتاب مقتلُ الشمس: تحقیق و تحلیل تاریخ نهضت حسینی، از همین نویسنده، چاپ شده است. (چاپ سوم: قم، انتشارات هجرت، 1375).
۲۶- صحتی سردرودی، محمد. «گزیده کتاب‌شناسی توصیفی امام حسین (ع)». پاسدار اسلام. سال یازدهم، شماره 174، خرداد 1375. ص 49 ـ 56.
شامل معرّفی شصت كتاب و مجله درباره امام حسین ـ ع ـ است. آثار معرّفی شده بر حسب نوع (منابع دست اوّل، احادیث امام، كتابهای انتقادی و . . . ) از یكدیگر تفكیك شده است. اغلب كتابها به اختصار توصیف شده و چند كتاب توصیف نشده است.
27. صفرعلیپور، حشمت الله و دیگران. کتاب‌شناسی امام حسین علیه السّلام، ج1: كتابنامه. چاپ اول: [قم]، پژوهشكده تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه سپاه، 1377. شش+586 ص، وزیری.
برخی ازكتاب‌های معرّفی شده مستقلاً درباره آن حضرت است و بسیاری دیگر فقط بخش اندكی از آن در اینباره است و اینها از یكدیگر تفكیك نشده است. پارهای از كتابها مكرّراً معرفی شده و ترجمههای پارهای دیگر از كتابها به صورت مستقل معرّفی شده است. اطلاعات كتابشناختی اغلب كتابها غلط یا ناقص است.
۲۸- طباطبائی، سید عبدالعزیز.«المدوّنات التأریخیه لواقعه الطف. دراسه ببلیوغرافیه». الموسم. مجلد سوم، شماره 12، 1412. ص 143- 147.
هفده كتاب درباره امام حسین(ع) معرّفی شده است. در عنوان همه كتابها كلمه «مقتل» آمده و همه آنها عربی و از كتابهای گذشتگان است و نویسندگان آنها سنّی هستند.
این مقاله بخشی از تحقیق نویسنده با عنوان أهل البیت علیهم السّلام فی المكتبه العربیه است كه پیشتر در مجله تراثنا چاپ شده بود و متن كامل آن، ذیل همین عنوان، چاپ شده است. (چاپ اول: قم، مؤسّسه آل البیت، 1417 ق). ص 532- 548.
۲۹- عندلیب همدانی، حسین. «مقتل نگاری». چاپ شده در كتاب ثار‌الله: خون حسین علیه‌السّلام در رگهای اسلام. چاپ اول: قم، انتشارات در راه حق، 1376. ص 85 - 96، وزیری.
شامل بحثی است درباره «نخستین مقتل»، «منابع اوّلیه مقتل»، «مقاتل از میان رفته»، «نخستین مقتل فارسی»، «مقاتل اهل سنّت»، «دفاع از لهوف» و . . .
۳۰- غفوری، علی. «كتابهایی در زمینه نهضت حسینی». چاپ شده در كتاب گوشهای از سرگذشت و شهادت امام حسین(ع). [تهران]، فجر، 1356. ص 199- 231، رقعی.
شامل معرّفی سیصد و سی كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ است. برخی از كتابها فقط بخشی از آن درباره امام است. مشخصات كتابشناختی بعضی از كتابها كامل نیست.
۳۱- فدائی (عراقی)، غلامرضا. «حسین بن علی». چاپ شده دركتاب گزیده کتاب‌شناسی توصیفی اسلامی. [تهران]. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، [1356؟]. ص394 - 402، وزیری.
سی و سه كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ كه همه آنها فارسی و از معاصران است، معرّفی توصیفی شده است.
۳۲- فرّخ زادی، مجید. «هفتاد و دو كتاب به یاد هفتاد دو شهید كربلا». زن روز. شنبه، 20 تیر 1371، شماره 1376. ص 38 - 39 و 56.
شامل معرّفی هفتاد و دو كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ است. اغلب كتابها در دسترس و در شمار آثار دست دوم است.
۳۳- «فهرست پارهای از كتابها و آثاری درباره امام حسین علیه السّلام». چاپ شده در كتاب انتشارات شفق (گردآورنده). مقالاتی درباره حضرت امام حسین (ع). قم، انتشارات شفق، 1357. ص 53- 75، رقعی.
در مقاله مزبور، كه نام پدید آورنده آن قید نشده نزدیك به دویست كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ معرفی شده است. معدودی از كتابها مستقلاً درباره آن حضرت نیست.
۳۴- كمیته فرهنگی جهاد سازندگی استان تهران. « امام حسین علیه السّلام». چاپ شده در كتاب مجموعه موضوعی كتاب. [تهران]، انتشارات جهاد سازندگی، 1358. 138ص، وزیری.
سی و سه كتاب فارسی درباره امام حسین ـ ع ـ معرّفی شده است.
۳۵- محدّث همدانی، میرزا عبدالرزّاق. مجموعه الفوائد المتفرقه. خطی.
شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذّریعه (ج 20، ص 79)، ضمن معرّفی كتاب مزبور میگوید كه در آن، از جمله، فهرست كتابهای درباره امام حسین ـ ع ـ آمده است.
۳۶- محدّثی، جواد. «كتابنامه عاشورا» چاپ شده در كتاب فرهنگ عاشورا. قم، نشر معروف، 1374. ص 362- 365، وزیری.
نزدیك به شصت كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ معرّفی شده است. در معرّفی كتابها فقط نام نویسنده و عنوان كتاب اقتصار گردیده است. در پایان به دستهبندی كتابهای درباره امام حسین پرداخته و به شانزده دسته تقسیم شده است.
۳۷- محدّثی، جواد. موضوعات و منابع بحث از قیام كربلا. چاپ اول: [تهران]، سازمان تبلیغات اسلامی، 1369. 38 ص، پالتویی.
عنوان روی جلد: فهرست كتب و موضوعات پیرامون واقعه كربلا.
در آغاز پارهای از موضوعات درباره كربلا و منابع معرفی شده و سپس به هشتاد كتاب درباره عاشورا اشاره گردیده است. پدید آورنده فقط عنوان كتابها و نام نویسندگانشان را آورده و از ارائه مشخّصات كتابشناختی آنها خودداری كرده است.
این اثر درمجله حوزه (سال هفتم، شماره سوم، شماره پیاپی 39، مرداد و شهریور 1369)، ص 135- 149، و در كتابی با این مشخصات به چاپ رسیده است: معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامی (طرح هجرت). ره توشه راهیان نور، ویژه مُحرم (1418ق - 1376ش). چاپ اول: قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1376. ص 491 - 519.
۳۸- مركز پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی. «کتاب‌شناسی توصیفی امام حسین (ع) و عاشورا». چاپ شده دركتاب مركز پژوهش و تحقیقاتِ معاونت آموزش و پژوهش سازمان تبلیغات اسلامی (تدوین و تنظیم). بر شطّی از حماسه و حضور: مجموعه مقالات به مناسبت ایام تبلیغی ماه محرم و صفر 1417 مطابق با خرداد و تیر 1375 (ویژه مبلغین). چاپ اول: تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1375. ص 88-102، وزیری.
نوزده كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ و عاشورا معرّفی توصیفی شده است. نزدیك به همه كتابها به زبان فارسی و از نویسندگان معاصر است.
۳۹- موحد ابطحی، سید علی. «كتاب نامه زیارت عاشوراء». چاپ شده در كتاب میرزا ابوالفضل طهرانی. شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور. تقریظ محمد حسن حسینی (شیرازی). تصحیح سید علی موحّد ابطحی. چاپ سوم، [قم]، مصحّح كتاب، 1370. ج 2 ص 418 ـ433، وزیری.
سی و یك كتاب چاپ نشده و چهارده كتاب چاپ شده درباره زیارت عاشورا معرفی شده است.
۴۰- نجفی، سید محمد باقر. «حسین بن علی». چاپ شده در كتاب دین نامههای ایران: کتاب‌شناسی موضوعی كتابهای دینی ایران. كلن، آكادمی علمی اسلام، 1987م. ص 329- 339، وزیری.
در حدود صد و پنجاه كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ معرفی شده است. پس از آن ذیل عنوان «زینب بنت علی» و «عبّاس بن علی» و «یاران حسین بن علی» (ص 339 - 341)، در حدود سی كتاب دیگر درباره این سه موضوع معرفی شده است.
41- «نگاهی به برخی از مقاتل». حوزه. سال هفتم، شماره سوم، شماره پیاپی 39. مرداد و شهریور 1369. ص 185- 198.
یازده كتاب تاریخی معرّفی توصیفی شده كه از میان آنها فقط چهار كتاب ویژه امام حسین ـ ع ـ است: وقعه الطّفّ ابومخنف، مقتل الحسین خوارزمی، اللهوف سید بن طاووس، نفس المهموم شیخ عباس قمی.
۴۲- یزدی مطلق، محمود. «مقتل نگاری در آیینه تاریخ». چاپ شده دركتاب مجموعه مقالات كنگره بین المللی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشورا. چاپ اول: تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، 1375. د 3، ص 97 - 106، وزیری.
در دو صفحه چند مقتل معرّفی و سپس به مقتل خوانی پرداخته شده است.
۴۳- یوسفی غروی، محمد هادی. «شناختی توصیفی از كتب مقاتل». بصائر. سال سوم، شماره 19، خرداد و تیر 1375. ص 70 - 71.
شامل معرّفی بسیار مختصری از ده مقتل است كه برخی از آنها درباره امام حسین(ع) و برخی دیگر فقط یك بخش آن درباره امام است.
در این رساله، چهل و سه کتاب‌شناسی درباره امام حسین، معرّفی توصیفی شده است. این کتابشناسیها، كتاب و یك بخش از كتاب و مقاله است. اغلب کتابشناسیها یك بخش از كتاب است و كمترین آنها كتاب است. بیفزاییم كه اغلب کتابشناسیها، نابسامان و ناروشمند و ناقص است. كاملترین کتاب‌شناسی امام حسین، از آن عبدالجبار رفاعی است كه در ضمن كتاب معجم ما كتب عن الرسول و اهل البیت صلوات الله علیهم چاپ شده و در آن 3215 كتاب و مقاله معرّفی گردیده است و با وجود این، خالی از كاستی و نادرستی نیست.
۱- استادی، رضا. «كتابنامه امام حسین علیه السلام». چاپ شده در كتاب چهل مقاله:
كتابنامه ـ کتاب‌شناسی ـ شرح حال. چاپ اوّل: قم، كتابخانه عمومی آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، 1371. ص 399- 426 ، وزیری.
در این کتاب‌شناسی، كه پیشتر در مجلّه كیهان اندیشه (شماره 13، مرداد و شهریور 1366) چاپ شده بود، بیش از پانصد كتاب، در دو بخش، معرّفی شده است. در بخش اوّل به معرّفی كتابهای اختصاصی پرداخته شده و در بخش دوم به معرّفی كتابهایی كه بخش از آن درباره امام(ع) است. در آغاز این کتاب‌شناسی به كامل نبودن آن تصریح و گفته شده کتاب‌شناسی حاضر «گزیده» است.
۲- امینی، محمّد هادی. «المؤلفون فی الامام الحسین و ثورته المقدسه». العدل. سال اول، شماره 16، 1386 ق. ص 19- 21.
برخی از نویسندگان درباره امام حسین(ع) و آثارشان معرّفی شدهاند.
۳- ایرانی قمی، اكبر (به كوشش)، «اصحاب امام حسین(ع) و سایر شهدای كربلا»
چاپ شده در كتاب فهرست موضوعی تراجم: راهنمای منابع شرح حال پیامبران، ائمّه اطهار ع، امامزدگان، صحابه و ... موجود در كتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (قدّه).
چاپ اوّل: قم، كتابخانه آیت الله مرعشی 1371. د 1، ص 286- 290، وزیری.
سی و دو كتاب چاپی درباره اصحاب امام حسین ـ ع ـ و شهیدان كربلا، كه دركتابخانه آیت الله مرعشی وجود دارد، معرّفی شده است.
۴- ایرانی قمی، اكبر (به كوشش). «حضرت امام حسین (ع)». چاپ شده در كتاب فهرست موضوعی تراجم: راهنمای منابع شرح حال پیامبران، ائمه اطهار ع، امامزادگان، صحابه و .... موجود در كتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی (قدّه). چاپ اوّل: قم، كتابخانه آیت‌الله مرعشی، 1371. د 1، ص 131- 147، وزیری.
صد و پنجاه كتاب چاپی درباره امام حسین ـ ع ـ كه دركتابخانه آیت الله مرعشی موجود است، معرفی شده است.
5. ایرانی قمی، اكبر (به كوشش). «زینب و سایر بانوان كربلا». چاپ شده در كتاب فهرست موضوعی تراجم: راهنمای منابع شرح حال پیامبران، ائمّه اطهار ع، امامزادگان، صحابه و ... در كتابخانه آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (قدّه).
چاپ اوّل: قم، كتابخانه آیت الله مرعشی، 1371. د 1، ص 279- 285. وزیری.
پنجاه كتاب چاپی درباره بانوان كربلا، كه در كتابخانه آیت الله مرعشی موجود است، معرفی شده است.
۶- ایزدپناه، عباس با یاری رسول جعفریان. «سخنی در باب منابع عاشورا شناسی».
چاپ شده در كتاب معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامی (گرد آورنده). ره توشه راهیان نور (ویژه محرم). چاپ اوّل: قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1375. ص 213- 220، وزیری.
شامل معرّفی سی كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ است. اغلب كتابهای معرّفی شده جدید است و مشخصات كتابشناختی آنها نیامده و به توصیف آنها پرداخته نشده و تنها به ذكر نام كتاب و نویسنده اقتصار گردیده است.
۷- پژوهشكده باقر العلوم (ع). كتابنامه امام حسین علیه السّلام. فتوكپی. قم، پژوهشكده باقر العلوم (ع)، [1371]. 4+6+43 ص، رحلی.
شامل معرّفی كتابهای فارسی چاپ شده درباره امام حسین ـ ع ـ و یارانش است. در بخش اوّل حدود هشتاد كتاب مستقل معرّفی شده و در بخش دوم به مطالب برخی از كتابها اشاره گردیده است. در معرّفی كتابها تنها به عنوان كتاب، نام نویسنده و ناشر اقتصار شده است.
۸- پژوهشكده باقر العلوم علیه السّلام. كتابنامه عاشورا. فتوكپی. قم، پژوهشكده باقر العلوم علیه السّلام. بی تا. 9+30 ص، رحلی.
دویست و سی و پنج كتاب و مجلّه درباره امام حسین(ع) و عاشورا معرفی شده است. برخی آثار، مكرّر معرفی شده و برخی دیگر خارج از موضوع است و تنها چند صفحه آن به موضوع کتاب‌شناسی اختصاص دارد. در معرّفی كتابها فقط به عنوان كتاب، نام نویسنده و ناشر اقتصار شده است.
۹- پژوهشكده باقر‌العلوم علیه‌السّلام. كتابنامه محرم. فتوكپی. قم، پژوهشكده باقر‌العلوم علیه‌السّلام، بی‌تا، 13 ص، رحلی.
هفتاد و سه كتاب و مجلّه درباره امام حسین(ع) و محرّم معرّفی شده است. برخی آثار یكسره خارج از موضوع است. در معرّفی كتابها فقط به عنوان كتاب، نام نویسنده و ناشر اقتصار شده است.
۱۰- تبریزیان (حسّون)، فارس. «أوّل من كتب المقتل إلی زمن السّید ابن طاووس».
چاپ شده در كتاب رضی‌الدّین ابی القاسم علی بن موسی بن جعفر بن طاووس. الملهوف علی قتلی الطّفوف. تصحیح و مقدمه فارس تبریزیان (حسّون)، چاپ اول: [قم]، دارالاسوه، 1414 ق. ص 31-41 ، وزیری.
۱۱- تقیان، لاله و جمشید كیانفر. « کتاب‌شناسی تعزیه». فصلنامه تئاتر. شماره 13، بهار 1370. ص265-310 .
اصل این مقاله را، كه به نظر میرسد شامل معرّفی آثار متعدّدی درباره تعزیه باشد، نگارنده این سطور ملاحظه نكرد. مشخصات آن در كتاب فهرست مقالات فارسی در زمینه تحقیقات ایرانی، از ایرج افشار (چاپ اول: تهران، شركت انتشارات علمی و فرهنگی، 1374)، ج 5، ص 35، آمده است.
۱۲- چلكووسكی، پیترجی. «کتاب‌شناسی». چاپ شده در كتاب تعزیه: نیایش و نمایش در ایران. [عنوان روی جلد: تعزیه، هنر بومی پیشرو ایران.] ترجمه داوود حاتمی. چاپ اوّل: تهران، شركت انتشارات علمی و فرهنگی، 1367. ص. 365 - 387.
كتابها و مقالات متعدّدی درباره تعزیه، كه اغلب آنها به زبان انگلیسی و فرانسوی است، معرّفی شده است.
۱۳- حاج سید جوادی، سید كمال. «فهرست كتابهای منتشر شده درباره بدعتها و سنن مذهبی شیعیان». چاپ شده در كتاب فهرستواره ایرادات و شبهات علیه شیعیان در هند و پاكستان. یادداشت احمد مسجد جامعی. تهیه شده در مركز بازشناسی اسلام و ایران. چاپ اول: [تهران]، معاونت پژوهشی و آموزشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1375. ص 123 – 127، رقعی.
بیست و هفت كتاب در ردّ عزاداری و برپایی تعزیه برای امام حسین(ع) معرفی شده است. این كتابها به زبان اردو است و در هندوستان و پاكستان منتشر شده است.
۱۳- حاج سید جوادی، سید كمال. « حادثه كربلا». چاپ شده در كتاب فهرستواره ایرادات و شبهات علیه شیعیان در هند و پاكستان. یادداشت احمد مسجد جامعی. تهیه شده در مركز بازشناسی اسلام و ایران. چاپ اول: [تهران]، معاونت پژوهشی و آموزشی وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1375. ص 62 - 64، رقعی.
نُه كتاب، در ردّ قیام امام حسین ـ ع ـ معرفی شده است. این كتابها به زبان اردوست و در هندوستان و پاكستان منتشر شده است.
۱۵- حاج سید جوادی، سید كمال. « قاتلان امام حسین(ع)». چاپ شده در كتاب فهرستواره ایرادات و شبهات علیه شیعیان در هند و پاكستان. یادداشت احمد مسجد جامعی. تهیه شده در مركز بازشناسی اسلام و ایران. چاپ اول: [تهران]، معاونت پژوهشی و آموزشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1375. ص 62 - 64، رقعی.
نُه كتاب، كه در آنها ادّعا شده قاتلان امام حسین ـ ع ـ از شیعیان او بودند، معرّفی گردیده است. این كتابها به زبان اردوست و در هندوستان و پاكستان منتشر شده است.
۱۶- حبیبی، نجفقلی (گردآوری و تنظیم). کتاب‌شناسی امام حسین(ع). چاپ اول: [تهران]، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، 1374. 259ص، وزیری.
در این کتاب‌شناسی، كه توصیفی نیست، نزدیك به نهصد عنوان كتاب درباره امام حسین ـ ع - و یارانش در ضمن هشت بخش، معرفی شده است. پدیدآورنده به كامل نبودن این کتاب‌شناسی تصریح كرده است.
۱۷- حسینی جلالی، محمد حسین. «الامام الحسین علیه السّلام». چاپ شده در كتاب فهرس تراث أهل البیت (ع). چاپ دوم: بیروت. مؤسسه الأعلمی. 1418. ص 125-126 وزیری.
سه كتاب، كه شامل گزیدهای از احادیث امام حسین ـ ع ـ است، معرّفی شده است.
۱۸- دوانی، علی. «نقد و بررسی مقاتل موجود». چاپ شده دركتاب پژوهشكده علوم انسانی امام حسین(ع). خورشید شهادت: مجموعه مقالات برگزیده اولین سمینار بررسی ابعاد زندگانی امام حسین علیه السّلام.
چاپ اول: تهران، دانشگاه امام حسین (ع)، 1374. د 1، ص 341 – 366، وزیری.
۱۹- «ده سال با كتاب عاشورا». كتاب هفته. دوره جدید، شماره21، چهارم اردیبهشت، 1378، ص 6.
هشتاد و چهار كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ كه اغلب آنها فارسی است و از سال 1367 تا 1377 منتشر شده، معرفی گردیده است.
۲۰- رادفر، ابوالقاسم. «گُزیده کتاب‌شناسی تعزیه». كیهان فرهنگی. سال چهارم، شماره 7. شماره پیاپی 43، مهر 1366. ص 33- 34.
در حدود هفتاد كتاب و مقاله درباره تعزیه، كه اغلب كتابها مستقلاً در این باره نیست، معرفی شده است.
بر این مقاله استدراكی نوشته شده كه عنوان ندارد و به قلم محمد حسن رجائی زفرهای است و در آن ده اثر دیگر معرّفی شده است. این استدراك در همان مجله (سال چهارم، شماره 10، شماره پیاپی 46، دی 1366)، ص 15، چاپ شده است.
۲۱- روسی، اتور و السیو بو مباچی. فهرست توصیفی نمایشنامههای مذهبی ایرانی(مضبوط در كتابخانه واتیكان). گردآورنده نسخ، انریكو چرّولی. ترجمه جابر عناصری. چاپ اول: تهران، مؤسّسه فرهنگی گسترش هنر، 1368. 290ص، وزیری.
در این كتاب به معرّفی هزار و پنجاه مجلس تعزیه ایرانی پرداخته شده است. همه نسخههای این تعزیهها در كتابخانه واتیكان است و محور همه آنها امام حسین(ع) میباشد. این كتاب در سال 1961 میلادی در ایتالیا منتشر شد.
۲۲- رفاعی، عبدالجبّار. «دلیل الباحث عن الامام الحسین بن على بن أبى طالب(ع) باللغه العربیه». التوحید. سال پنجم، شماره سیام، محرّم ـ صفر 1408. ص 92 - 109.
دویست و سی هشت مقاله و كتاب، چاپ شده و نشده و مستقل و غیر مستقل، درباره امام حسین ـ ع ـ معرفی شده است. در آغاز این کتاب‌شناسی به جامع نبودن آن تصریح شده است.
۲۳- رفاعی، عبدالجبّار. «كشاف بالكتابات العربیه حول ثوره الامام الحسین (ع) و آثارها». رساله الحسین علیه السّلام . سال اوّل، شماره اوّل، 1411 ق. ص 213- 221. سال اوّل، شماره دوّم، 1412 ق. ص 207 ـ 216.
صد و بیست و دو كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ و یارانش، كه عنوان آنها با حرف «آ» و «ا» آغاز میشود، معرّفی شده است. این مقاله ادامه داشته است، امّا با تعطیلی مجلّه، امكان چاپ نیافت.
۲۴- رفاعی، عبدالجبّار، معجم ما كتب عن الرسول و أهل البیت صلوات الله علیهم. چاپ اول: تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1371. ج 7، ص 76 - 461 و ج 8 . ص 5-155 ، وزیری.
قِسم پنجم این اثر کتاب‌شناسی امام حسین(ع) است و شامل اغلب صفحات جلد هفتم و كمی ازجلد هشتم است. در این قسم 3215 كتاب و مقاله معرّفی شده كه بیشترینه آنها به زبان عربی و فارسی و تعدادی از آنها به زبان اردو و تعداد كمتری به زبانهای دیگر است. معدودی از كتابها مستقلاً درباره امام حسین ـ ع ـ نیست و برخی از آنها درباره اصحاب و اهل بیت آن حضرت است. این کتاب‌شناسی كاملترین کتاب‌شناسی امام حسین ـ ع ـ است.
۲۵- صاحبی، محمد جواد. «مقتل و مقتل نگاران». كیهان فرهنگی. سال یازدهم، شماره 4، شماره پیاپی 111. تیر 1373. ص 31 – 33 .
گزارشی مختصر از سیر مقتلنگاری ارائه شده است. نویسنده هم به مقتلهای مستقل و هم به كتابهایی كه بخشی از آن در موضوع مقتل امام حسین ـ ع ـ است، اشاره كرده است. این مقاله در كتاب مقتلُ الشمس: تحقیق و تحلیل تاریخ نهضت حسینی، از همین نویسنده، چاپ شده است. (چاپ سوم: قم، انتشارات هجرت، 1375).
۲۶- صحتی سردرودی، محمد. «گزیده کتاب‌شناسی توصیفی امام حسین (ع)». پاسدار اسلام. سال یازدهم، شماره 174، خرداد 1375. ص 49 ـ 56.
شامل معرّفی شصت كتاب و مجله درباره امام حسین ـ ع ـ است. آثار معرّفی شده بر حسب نوع (منابع دست اوّل، احادیث امام، كتابهای انتقادی و . . . ) از یكدیگر تفكیك شده است. اغلب كتابها به اختصار توصیف شده و چند كتاب توصیف نشده است.
27. صفرعلیپور، حشمت الله و دیگران. کتاب‌شناسی امام حسین علیه السّلام، ج1: كتابنامه. چاپ اول: [قم]، پژوهشكده تحقیقات اسلامی نمایندگی ولی فقیه سپاه، 1377. شش+586 ص، وزیری.
برخی ازكتاب‌های معرّفی شده مستقلاً درباره آن حضرت است و بسیاری دیگر فقط بخش اندكی از آن در اینباره است و اینها از یكدیگر تفكیك نشده است. پارهای از كتابها مكرّراً معرفی شده و ترجمههای پارهای دیگر از كتابها به صورت مستقل معرّفی شده است. اطلاعات كتابشناختی اغلب كتابها غلط یا ناقص است.
۲۸- طباطبائی، سید عبدالعزیز.«المدوّنات التأریخیه لواقعه الطف. دراسه ببلیوغرافیه». الموسم. مجلد سوم، شماره 12، 1412. ص 143- 147.
هفده كتاب درباره امام حسین(ع) معرّفی شده است. در عنوان همه كتابها كلمه «مقتل» آمده و همه آنها عربی و از كتابهای گذشتگان است و نویسندگان آنها سنّی هستند.
این مقاله بخشی از تحقیق نویسنده با عنوان أهل البیت علیهم السّلام فی المكتبه العربیه است كه پیشتر در مجله تراثنا چاپ شده بود و متن كامل آن، ذیل همین عنوان، چاپ شده است. (چاپ اول: قم، مؤسّسه آل البیت، 1417 ق). ص 532- 548.
۲۹- عندلیب همدانی، حسین. «مقتل نگاری». چاپ شده در كتاب ثار‌الله: خون حسین علیه‌السّلام در رگهای اسلام. چاپ اول: قم، انتشارات در راه حق، 1376. ص 85 - 96، وزیری.
شامل بحثی است درباره «نخستین مقتل»، «منابع اوّلیه مقتل»، «مقاتل از میان رفته»، «نخستین مقتل فارسی»، «مقاتل اهل سنّت»، «دفاع از لهوف» و . . .
۳۰- غفوری، علی. «كتابهایی در زمینه نهضت حسینی». چاپ شده در كتاب گوشهای از سرگذشت و شهادت امام حسین(ع). [تهران]، فجر، 1356. ص 199- 231، رقعی.
شامل معرّفی سیصد و سی كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ است. برخی از كتابها فقط بخشی از آن درباره امام است. مشخصات كتابشناختی بعضی از كتابها كامل نیست.
۳۱- فدائی (عراقی)، غلامرضا. «حسین بن علی». چاپ شده دركتاب گزیده کتاب‌شناسی توصیفی اسلامی. [تهران]. دفتر نشر فرهنگ اسلامی، [1356؟]. ص394 - 402، وزیری.
سی و سه كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ كه همه آنها فارسی و از معاصران است، معرّفی توصیفی شده است.
۳۲- فرّخ زادی، مجید. «هفتاد و دو كتاب به یاد هفتاد دو شهید كربلا». زن روز. شنبه، 20 تیر 1371، شماره 1376. ص 38 - 39 و 56.
شامل معرّفی هفتاد و دو كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ است. اغلب كتابها در دسترس و در شمار آثار دست دوم است.
۳۳- «فهرست پارهای از كتابها و آثاری درباره امام حسین علیه السّلام». چاپ شده در كتاب انتشارات شفق (گردآورنده). مقالاتی درباره حضرت امام حسین (ع). قم، انتشارات شفق، 1357. ص 53- 75، رقعی.
در مقاله مزبور، كه نام پدید آورنده آن قید نشده نزدیك به دویست كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ معرفی شده است. معدودی از كتابها مستقلاً درباره آن حضرت نیست.
۳۴- كمیته فرهنگی جهاد سازندگی استان تهران. « امام حسین علیه السّلام». چاپ شده در كتاب مجموعه موضوعی كتاب. [تهران]، انتشارات جهاد سازندگی، 1358. 138ص، وزیری.
سی و سه كتاب فارسی درباره امام حسین ـ ع ـ معرّفی شده است.
۳۵- محدّث همدانی، میرزا عبدالرزّاق. مجموعه الفوائد المتفرقه. خطی.
شیخ آقا بزرگ تهرانی در الذّریعه (ج 20، ص 79)، ضمن معرّفی كتاب مزبور میگوید كه در آن، از جمله، فهرست كتابهای درباره امام حسین ـ ع ـ آمده است.
۳۶- محدّثی، جواد. «كتابنامه عاشورا» چاپ شده در كتاب فرهنگ عاشورا. قم، نشر معروف، 1374. ص 362- 365، وزیری.
نزدیك به شصت كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ معرّفی شده است. در معرّفی كتابها فقط نام نویسنده و عنوان كتاب اقتصار گردیده است. در پایان به دستهبندی كتابهای درباره امام حسین پرداخته و به شانزده دسته تقسیم شده است.
۳۷- محدّثی، جواد. موضوعات و منابع بحث از قیام كربلا. چاپ اول: [تهران]، سازمان تبلیغات اسلامی، 1369. 38 ص، پالتویی.
عنوان روی جلد: فهرست كتب و موضوعات پیرامون واقعه كربلا.
در آغاز پارهای از موضوعات درباره كربلا و منابع معرفی شده و سپس به هشتاد كتاب درباره عاشورا اشاره گردیده است. پدید آورنده فقط عنوان كتابها و نام نویسندگانشان را آورده و از ارائه مشخّصات كتابشناختی آنها خودداری كرده است.
این اثر درمجله حوزه (سال هفتم، شماره سوم، شماره پیاپی 39، مرداد و شهریور 1369)، ص 135- 149، و در كتابی با این مشخصات به چاپ رسیده است: معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامی (طرح هجرت). ره توشه راهیان نور، ویژه مُحرم (1418ق - 1376ش). چاپ اول: قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1376. ص 491 - 519.
۳۸- مركز پژوهش دفتر تبلیغات اسلامی. «کتاب‌شناسی توصیفی امام حسین (ع) و عاشورا». چاپ شده دركتاب مركز پژوهش و تحقیقاتِ معاونت آموزش و پژوهش سازمان تبلیغات اسلامی (تدوین و تنظیم). بر شطّی از حماسه و حضور: مجموعه مقالات به مناسبت ایام تبلیغی ماه محرم و صفر 1417 مطابق با خرداد و تیر 1375 (ویژه مبلغین). چاپ اول: تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1375. ص 88-102، وزیری.
نوزده كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ و عاشورا معرّفی توصیفی شده است. نزدیك به همه كتابها به زبان فارسی و از نویسندگان معاصر است.
۳۹- موحد ابطحی، سید علی. «كتاب نامه زیارت عاشوراء». چاپ شده در كتاب میرزا ابوالفضل طهرانی. شفاء الصدور فی شرح زیاره العاشور. تقریظ محمد حسن حسینی (شیرازی). تصحیح سید علی موحّد ابطحی. چاپ سوم، [قم]، مصحّح كتاب، 1370. ج 2 ص 418 ـ433، وزیری.
سی و یك كتاب چاپ نشده و چهارده كتاب چاپ شده درباره زیارت عاشورا معرفی شده است.
۴۰- نجفی، سید محمد باقر. «حسین بن علی». چاپ شده در كتاب دین نامههای ایران: کتاب‌شناسی موضوعی كتابهای دینی ایران. كلن، آكادمی علمی اسلام، 1987م. ص 329- 339، وزیری.
در حدود صد و پنجاه كتاب درباره امام حسین ـ ع ـ معرفی شده است. پس از آن ذیل عنوان «زینب بنت علی» و «عبّاس بن علی» و «یاران حسین بن علی» (ص 339 - 341)، در حدود سی كتاب دیگر درباره این سه موضوع معرفی شده است.
41- «نگاهی به برخی از مقاتل». حوزه. سال هفتم، شماره سوم، شماره پیاپی 39. مرداد و شهریور 1369. ص 185- 198.
یازده كتاب تاریخی معرّفی توصیفی شده كه از میان آنها فقط چهار كتاب ویژه امام حسین ـ ع ـ است: وقعه الطّفّ ابومخنف، مقتل الحسین خوارزمی، اللهوف سید بن طاووس، نفس المهموم شیخ عباس قمی.
۴۲- یزدی مطلق، محمود. «مقتل نگاری در آیینه تاریخ». چاپ شده دركتاب مجموعه مقالات كنگره بین المللی امام خمینی (س) و فرهنگ عاشورا. چاپ اول: تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، 1375. د 3، ص 97 - 106، وزیری.
در دو صفحه چند مقتل معرّفی و سپس به مقتل خوانی پرداخته شده است.
۴۳- یوسفی غروی، محمد هادی. «شناختی توصیفی از كتب مقاتل». بصائر. سال سوم، شماره 19، خرداد و تیر 1375. ص 70 - 71.
شامل معرّفی بسیار مختصری از ده مقتل است كه برخی از آنها درباره امام حسین(ع) و برخی دیگر فقط یك بخش آن درباره امام است.
