در سیره ائمه (ع) بیان شده که فلسفه روزه تنها به امساک از خوردن و آشامیدن نیست بلکه باید تعهد انسان در برابر مسئولیت‌هایش را نیز افزایش دهد و اعضا و جوارح انسان نیز روزه‌‌دار باشد.

از بحارالانوار نقل شده که حضرت زهرا (س) سید زنان عالم در آداب روزه‌داری فرمودند: «ما یصنع الصائم بصیامه اذا لم یصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه: روزه‏‌دارى که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه‌ه‏ایش به چه کارش خواهد آمد؟»

جعفر بن محمد(ع) از آباء گرامی‌اش از حضرت فاطمه(ص) روایت می‌کند که حضرت زهرا(س) فرمود: صائم با روزه خویش کارى نکرده (یعنى حق روزه را ادا نکرده) هرگاه زبان و گوش و چشم و جوارحش را از (آنچه که بر آنها حرام است) حفظ نکرده باشد.

بر اساس این روایت روزه یک انسان فقط به حفظ شکم از خوردنی‌ها، نوشیدنی‌ها و مبطلات نیست، بلکه اجتناب از گناهان و معصیت و پرهیز از تمامی محرمات روزه واقعی محسوب می‌شود.

در کتاب «دعائم» از حضرت على‌(ع) روایت شده است که رسول خدا (ص) دهه آخر ماه مبارک رمضان رختخواب خود را جمع مى‏‌کرد و کمرش را براى عبادت محکم مى‏‌بست و زمانی که شب بیست و سوم فرا مى‏‌رسید، اهل بیت خود را بیدار نگه مى‏‌داشت و به صورت هر کدام که خواب بر او غلبه می‌کرد آب مى‏‌زد که خوابش نگیرد. همین‌طور حضرت زهرا (س)، هیچ یک از اهل خانه خود را نمى‏‌گذاشت که در آن شب بخوابند، و براى این که خوابشان نبرد، غذاى کمترى به آنان مى‏‌داد و از روز، خود را براى شب‌‏زنده‌دارى آماده مى‏‌کرد و مى‏‌فرمود: محروم است کسى که از خیر این شب بی‌بهره بماند.

آرمان هیأت