آرمان هیأت - انتقادات شیخ عباس قمی به برخی از منبری ها و مداحان

انتقادات شیخ عباس قمی به برخی از منبری ها و مداحان

شیخ عباس قمی ضمن اعتراض به وجود ریا، کذب و غنا در مجالس امام حسین(ع)، معتقد است که این مجالس باید به گونه ای باشد که بهانه به دست بدخواهان ندهد.

پیراستن مجالس اباعبدالله(ع) از مسائلی که برخلاف مکتب آن بزرگوار است، همواره دغدغه علمای دردمند بوده است. این اتفاق مختص به امروز نیست و علمای قرون گذشته نیز به این امر دست زده اند. یکی از علمای بزرگ شیعه که به میدان آسیب شناسی عزاداری آمده، «شیخ عباس قمی» صاحب کتاب مفاتیح الجنان، خطاب به اهل منبر و ذاکرین می گوید: «چقدر شایسته و لازم است، سلسله جلیله اهل منبر و ذاکرین مصیبتِ سیّد مظلومان را - که دامنِ همّت بر کمر زدند و علم تعظیم شعائر اللَّه را بر دوش کشیدند و براى تنظیم این مشعرِ عظیم، نفوس خویش را مبذول داشتند- ملتفت باشند که این عبادت مانند سایر عبادات است. و این عمل آن گاه عبادت شود که در هنگام به جاى آوردن، جز رضاى خداوند و خشنودى رسول خدا و ائمه هدى(صلوات اللَّه علیهم اجمعین)، غرض و مقصدى در نظر نباشد و از مفاسدى که بر این کار بزرگ طارى و سارى شده، در حذر باشند که مبادا -العیاذ باللَّه- اقدام کند. در این عبادت عظیم براى تحصیل مال و جاه یا مبتلا شود به دروغ گفتن و افترا بستن بر خداى تعالى و بر حجج طاهره و علماى اعلام، و غنا خواندن و اطفال امارد را با الحان فسوق پیش از خود به خوانندگى واداشتن و بى اذن، بلکه با نهى صریح به خانه مردم در آمدن و بر منبر بالا رفتن و آزردن حاضرین در نکردن گریه به کلمات بلیغه، و ترویج باطل در وقت آل محمد(علیهم السلام)، و برانگیختن فتنه، در اعانت ظلمه، و مغرور کردن مجرمین، و متحجّرى نمودن فاسقین، و کوچک نمودن معاصى را در نظر، و خلط کردن حدیث به حدیث دیگر به طور تدلیس، و تفسیر آیات شریفه را به آراى کاسده، و نقل اخبار به معانى باطله فاسده، و فتوا دادن با نداشتن اهلیّت آن، چه به حق یا به خلاف آن، و تنقیص انبیاى عظام و اوصیاى کرام(ع) به جهت بزرگ کردن و بلند نمودن مقامات ائمه(ع)، و متوسّل شدن براى زینت دادن کلام، و رونق گرفتن مجلس به سخنان کفره و حکایات مضحکه و اشعار فجره و فَسَقه در مطالب منکره، و تصحیح کردن اشعار دروغ مراثى را بعنوان زبان حال، و ذکر کردن شبهات در مسائل اصول دین بى بیان رفع آن یا نداشتن قوه آن، و خراب کردن پایه اصول دین ضعفاى مسلمین، و ذکر آنچه منافى عصمت و طهارت اهل بیتِ نبوت(ع) است، و طول دادن سخن به جهت اغراض کثیره فاسده، و محروم نمودن حاضرین از اوقات فضیلت نماز، و امثال این مفاسد که لا تعدّ و لا تحصى است.» (۱) شیخ عباس قمی ضمن اعتراض به وجود ریا، کذب و غنا در مجالس امام حسین(ع)، معتقد است که این مجالس باید به گونه ای باشد که بهانه به دست بدخواهان ندهد. وی می نویسد: «شایسته است که شیعیان، عموماً و ذاکرین، خصوصاً ملتفت شده، در این سوگوارى و عزادارى بر وجهى سلوک کنند که زبان نواصب دراز نشود و اقتصار بر واجبات و مستحبات گردد، از استعمال محرمات، از قبیلِ غنا - که غالباً نوحه‌ هاى لطمه خالى از آن نیست- و از اکاذیب مفتعله و حکایات ضعیفه مظنونة الکذب، که در جمله‌اى از کتب غیرمعتبره، بلکه نقل از کتبى که مصنّف آنها از متدیّنین اهل علم و حدیث نیست، احتراز نمایند و شیطان را در این عبادت بزرگ- که اعظم شعائر اللَّه است- راه ندهند؛ و از معاصى کثیره که روح عبادت را مى‌برد، بپرهیزند، خصوصاً ریا و کذب و غنا، که در این عمل سارى و جارى شده است و کمتر کسى از او مصون است.»(۲) وی به شدت به وجود غنا در مجلس عزاداری اعتراض کرده و می گوید اگر کسی از این مصیبت جان بدهد، دردناک نیست: «و از اعظم مصائب اسلام که مومن غیور اگر از شدت این مصیبت جان بدهد، ملوم نیست این است که مردم لهوطلب و هواپرست اسماء اهل بیت طهارت را که خدایشان در قران به کرامت و بزرگی ستوده، مثل زینب «ع» و سکینه «ع» در آلات لهو و لعب می برند و برای اسماء گروهی که در اغانی و مثالث و مثانی باید برده شود، مثل لیلی و سلمی برده تکرار می نمایند و تذکر مصائب آل رسول را به سیرت بنی امیه و بنی مروان مایه عیش و تنعم و وسیله تغعنی و ترنم می کنند. و اگر کسی تامل کند، این کار از حد فسق گذشته، سر از گریبان کفر و الحاد در می آورد. نعوذ بالله من الخذلان و غلبة الهوی و مکیدة الشیطان.»(۳) منبع: اخوت پانوشت: ۱ – عاشورا، عزاداری، تحریفات، ص ۱۶۵ - ۱۶۶ ۲ – همان، ص ۱۵۴ – ۱۵۵ ۳ – همان، ص ۱۶۳ - ۱۶۴