آرمان هیأت - خرافه‌زدايي از عاشورا

امروز بيشترين دغدغه انديشمندان و پژوهشگران حوزه دين، مقابله با تحريف و خرافه‌زدايي از وقايعي همچون نهضت كربلا است.

شكي نيست كه نمادهاي عزاداري امام‌حسين(ع) در بين اقوام و ملل گوناگون با توجه به فرهنگ‌هاي آنان متفاوت است و دوستداران و عاشقان امام حسين(ع) در هر منطقه، براساس سنن و آداب و نمادهاي خود به سوگواري براي شهداي كربلا مي‌پردازند.

ولي متاسفانه برخي از حركات و اقداماتي كه در عزاي امام حسين(ع) صورت مي‌گيرد، مشابهتي با يك مراسم عزاداري ندارد، بلكه به رنگ و بوي خرافه آلوده است و چنين مساله‌اي، با ساحت مقدس مجالس عزاداري امام حسين(ع)‌ سازگار نيست.

واقعه عاشوراي حسيني و ايثار و جانفشاني‌هاي شهداي دشت كربلا يك درس و راه و روش براي ظلم‌ستيزي در تمام اعصار است.

عزاداري عاشوراي حسيني براي زنده نگه داشتن اهداف اين حماسه است و به همين دليل، عزاداران نبايد كاري كنند كه باعث وهن شهداي كربلا و خاندان عصمت و طهارت(ع) شود.

مداحان و سخنرانان نيز بايد ببينند نسبت دادن گفتارها و سخنان و زبان حال‌ها با منش حماسه‌سازان كربلا همخواني دارد و آيا حضرت سيدالشهدا(ع)‌ و حضرت زينب(س) قهرمان كربلا از نسبت دادن برخي تعبيرها و حركات زننده و سخيف در مجلس عزاداري شهداي كربلا راضي هستند يا آن‌كه ما داريم به بيراهه مي‌رويم.

از سوي ديگر، هيچ دليل عقلي ومنطقي براي جواز قمه‌زني و مشروعيت آن با شرايط امروز در فقه شيعه نمي‌توان يافت.

ما در اسلام و به خصوص فقه شيعه مسائل و عناوين ثانويه داريم كه بر اساس آن و با توجه به شرايط امروز، اين گونه عزاداري‌ها اگر همراه با خرافات و قمه‌زني باشد،‌ موجب وهن شيعه است و به طور مسلم جايز نيست.

شيعيان واقعي و عموم خردمندان عالم، بطور قطع، قمه‌زني را اقدامي نابخردانه مي‌دانند كه با اهداف نهضت حسيني كه مهم‌ترين آن، فرهنگ‌سازي و امر به معروف و نهي از منكر است، فاصله زيادي دارد.

به يقين، اجراي هر برنامه و اقدامي كه ما، بويژه نسل جديد و جامعه جهاني را از فلسفه نهضت عاشورا و حماسه حسيني دور كند و با وهن مراسم عزاداري، مانع گسترش فرهنگ عاشورايي مثل امر به معروف و نهي از منكر، اقامه نماز، مبارزه با فساد و تباهي و ظلم‌ستيزي و آزادگي و حريت در جامعه شود، جايز نيست و بايد مسببين آن در پيشگاه سيدالشهدا(ع) پاسخگو باشند.

در اين ميان، نقش مداحان و سخنرانان مجالس امام حسين(ع)‌ در تنوير افكار عمومي، نشان دادن واقعيت‌هاي كربلا و خارج كردن خرافات از مجالس عزاداري سالار شهيدان مهم است.

به همه خادمان مجالس عزاي امام حسين(ع) و عاشوراي حسيني بخصوص مداحان توصيه مي‌شود به مطالعه روزافزون متون و نوشتارهاي نهضت امام حسين(ع) و واقعه كربلا بخصوص از منابع موثق و قابل اعتماد بپردازند و حتي در انتخاب اشعار خود با فضلاي محل مشورت كنند.

فضلا و انديشمندان نيز مراقبت خواهند كرد تا ضمن پيشگيري از غلو در بيان واقعه عاشورا، از ورود برخي خرافات به آيين سوگواري امام معصوم(ع) جلوگيري شود.

*قائم‌مقام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم