آرمان هیأت - فرشتگان در نگاه مسلمانان

نوشته: فتح‌الله گولن، استاد دانشگاه استانبول

فرشتگان درجات متفاوتي دارند؛ برخي از آنها صرفا به عبادت مي‌پردازند و برخي ديگر حين عبادت، به انجام برخي کارها نيز اقدام مي‌کنند؛ کارهايي که بي‌شباهت به اعمال انسان‌ها از جمله چوپانان و کشاورزان نيست.

مسلمانان معتقدند که فرشتگان از نور آفريده شده‌اند؛ معادل عربي فرشته، «ملک» است.

باتوجه به ريشه کلمه "ملک"، معاني زير براي آن آورده شده‌است:پيام‌رسان، جانشين، فرستاده، ناظر و نيز يک فرد پرقدرت؛ اين لغت همچنين معني هبوط و نزول از مکان عاي و مرتفع را نيز در بر دارد.

در اسلام، فرشتگان مسئول برقراي ارتباط ميان جهان ماده و معنا هستند؛ آنها رساننده دستورات خداوند و هدايت‌کننده حرکات و زندگي موجودات(با اجازه خداوند) هستند؛ هرکدام از فرشتگان در محدوده فعاليت خود به اجراي دستورات الهي مي‌پردازند.

فرشتگان، اجسامي لطيف و شفاف از نور دارند؛ بسيار سريع حرکت مي‌کنند و همواره در همه نقاط جهان خلقت يافت مي‌شوند؛ آنها گاهي بر روي پلکهاي ما يا بدن ساير نسانها جاي ‌مي‌گيرند و به نظاره خلقت الهي مي‌پردازند.

همچنين توان ورود به قلوب پيامبران و انسانهاي مقدس را دارند تا وحي را بر آنها الهام کنند؛ برخي از الهامات از جانب خداست و گاهي از سوي فرشتگان مي‌آيند.

برخي حيوانات مانند زنبور عسل بر اساس الهامات الهي رفتار مي‌کنند؛ اما علم مدعي است که همه حيوانات بر اساس انگيزش غريزه عمل مي‌کنند، در حالي که نمي‌توانند توضيح دهند اين انگيزش چيست و چگونه اتفاق مي‌افتد.

دانشمندان در تلاشند تا کشف کنند چگونه پرندگان مهاجر راههاي خود را در هوا مي‌يابند يا ماهي‌هاي آبهاي اروپا، مسير خود به سمت اقيانوس آرام را پيدا مي‌کنند.

اگر دانشمندان سعي مي‌کنند اين اطلاعات را به DNA آنها نسبت دهند، مسلمانان اين اطلاعات ار الهامي از جانب پروردگار مي‌دانند که قادر مطلق است و جهان را در کنترل دارد و فرشتگان را مأمور کرده‌است تا زندگي موجودات را هدايت کنند.

اگر علم مي‌گويد که ما نبايد در مورد وجود برخي نيروهاي نامشهود در قانون رشد موجود است، تحقيق کنيم، در عوض اين که برخي نيروها ار به فرشتگان، اين خدمتگزاران خاص الهي نسبت دهيم،‌پايه و اساس علمي بيشتري دارد.

هرچه در دنيا وجود دارد، هويتي عمومي دارد که وظيفه شخصي و فردي را هم به نمايش مي‌گذارد؛ مثلا هرگلي در دنيا وظيفه‌اش آراستن و برقراري تناسب و زيبايي در جهان است و حال آنکه بر هر گلبرگ آن نام و صفتي از اسماء الهي نگاشته شده‌است.

مسلمانان بر اين باورند که کره خاکي نمايشي از تکريم جهان هستي از خداوند است؛ اقيانوس آسمانها همواره در حال ستايش خالق اعظم جهان و خورشيد آسمانها و ماهها و ستارگان است.

حتي موجودات مادي به خلاف ظاهر بي‌روح و بي‌حرکاتشان هم در حال ستايش پروردگارند؛ فرشتگان وظيفه دارند تا نمايشگر ستايش اين اجسام بي‌جان را و نيز معابد و مساجد آنها باشند.

رتبه فرشتگان
فرشتگان درجات متفاوتي دارند؛ برخي از آنها صرفا به عبادت مي‌پردازند و برخي ديگر حين عبادت، به انجام برخي کارها نيز اقدام مي‌کنند؛ کارهايي که بي‌شباهت به اعمال انسان‌ها از جمله چوپانان و کشاورزان نيست.

مثلا فرشته‌اي مامور کاشت دانه‌هاي گياهان و زراعت آنها بر چهره زمين است و ديگري به اذن خداوند مأمور سرکشي آنها.

فرشتگاني که داراي رتبه‌هاي پايين‌تري هستند، مسئول وارسي گونه خاصي از گياهان هستند؛ ولي فرشته مقربي چون ميکائيل به نظاره اعمال همه اين فرشته‌ها مي‌نشيند.

البته رفتار فرشتگان کشاورز يا چوپان، هيچ شباهتي به اعمال انسان‌هايي که به کشاورزي يا چوپاني مي‌پردازند، ندارد؛ چراکه فرشتگان همه اين امور را به اذن خدا و به خاطر او و به دستور او و به قدرت او انجام مي‌دهند.

فرشتگان از نور تغذيه مي‌کنند و از نور ياد خدا و تکريم او و پرستش و عبادتش و نيز از عشق او شاد مي‌شوند؛ عزت واقعي آنها در برقراري ارتباط با خداوند است؛ از انجام دستوراتش و از عبادت او به خاطر خودش.

مترجم: برهان محمودي