آرمان هیأت - درباره عرفات

عرفات جمع عرفه نيست بلكه مفرد به صيغه جمع است. عرفات دورترين مشاعر حج و تنها مشعري است كه بيرون از محدوده حرم واقع است. عرفه كلاٌ توقف‌گاه است؛ و توقف در آن بعد از نماز ظهر روز نهم ذي‌الحجه است.

عرفه در ۲۲كيلومتري شرق مكه بر سر راه مكه به طايف و در فاصله ۱۰كيلومتري منا و شش كيلومتري مزدلفه واقع است. بياباني است وسيع كه سلسله كوه‌هاي كمان مانندي آن را احاطه كرده و در دامان اين كمان وادي عرفه قرار گرفته است. روايات حدود آن را بعد از حرم مكّي تعيين كرده است و لذا فقها به حاجيان اجازه نداده‌اند كه در نمره يا عرفه يا ثويه يا ذي المجاز يا كنار اراك و...، كه خارج از عرفه قرار دارند توقف كنند. پس اين مكان‌هاي پنج‌گانه حدود عرفه از طرف حرم است، و سه طرف ديگر آن عبارت است از سلسله جبال سياه رنگي كه بزرگ‌ترين آن‌ها ام‌رضوم است.

وجه نامگذاري عرفه به اين دليل است كه جبرئيل(ع) تمامي مناسك را در آن به ابراهيم(ع) آموخت و زماني كه او را در عرفه توقف داد پرسيد: «أعرفت؟؛ آيا فهميدي؟» فرمود: بله. به اين دليل آن جا عرفه ناميده شد. هم چنين گفته مي‌شود كه عرفه به اين دليل عرفه ناميده شده كه «عرف» به معناي صبر است: به دليل رنجي كه حاجيان براي رسيدن به عرفه تحمل مي‌كنند.

عرفه نام‌هاي ديگري نيز دارد. از جمله: قرين، كوه رحمت، نابت، جبل الآل و غيره. در عرفات كسي سكونت ندارد و آباديي در آن نيست جز در ايام حج. تعدادي تأسيسات دولتي در آن جا وجود دارد. از ديگر آثار آن مسجد نمره و مسجد ابراهيم(ع) است.

منابع:
عاتق البلادي؛ معالم مكة التاريخية و الاثرية، ص ۱۸۲.
عاتق البلادي، معجم معالم الحجاز، ج۶، ص۷۳و ج۹،ص۹۲.
ياقوت حموي، معجم البلدان، ج۴، ص۱۱۷.
حميري، الروض المعطار في خبر الاقطار، ص ۴۰۹.
مجله ميقات الحج، شماره اول، سال ۱۴۱۵ه‍ ، ص ۱۴۴.