اماکن اسلامی
درباره مسجد ایاصوفیه
27 خرداد 1388 ساعت 17:20
مسجد اياصوفيه از برجسته ترين آثار باستانى شهر استانبول، و از عظيم‌ترين آثار برجاى مانده از تمدن بيزانس‌است. اين مسجد بعدها به مسجد تبديل گرديد و صدها سال بر اين منوال ماند. اما آتاتورك در آغاز قرن بيستم آن را به موزه تبديل كرد و تاكنون نيز چنين باقى مانده است.
بناى آن:
پيش از فتح استانبول توسط مسلمانان بناى «اياصوفيه» (به معناى حكمت مقدس) يك كليساى نصرانى بود. اين كليسا را امپراتور رُمى ژوستينين در سال ۳۲۶ميلادى بنا نهاد. پس از فتح استانبول توسط ترك هاى عثمانى، سلطان محمد فاتح آن را به مسجد مبدل ساخت ونخستين نماز جمعه‌ى پس از فتح را در آن اقامه كرد. اين اتفاق در سال ۸۷۵هجرى (۱۴۵۳ميلادى) رخ داد. او يك گلدسته چوبى و نيز يك محراب در اين مسجد ساخت و نام اياصوفيه (اياصوفيا) بر آن نهاد.
توسعه و بازسازى:
در دوران سلطان بايزيد دوم گلدسته چوبى مسجد جاى خود را به گلدسته‌اى از جنس سنگ داد؛ و گنبد بزرگى نيز برفراز آن ساخته شد. در فاصله‌ى سال هاى ۱۸۳۹تا ۱۸۶۱ميلادى سلطان عبدالمجيد عثمانى به سرپرستى معمار اتريشى «فوستاتي» تعميراتى در مسجد انجام داد. سلطان محمود اول نيز در حياط داخلى بخش‌جنوبى مسجد كتابخانه‌اى بنا كرد.
ساختار بنا:
صحن مسجد پوشيده از مرمر و ديوارهاى آن با معرق هاى آجين شده به سنگ‌هاى قيمتى تزيين يافته است. در تزئينات بناى آن از فلزات گرانبهاى منتسب به هنر بيزانسى استفاده شده است. ستون‌هاى مرمرين مسجد از معبد «آرتميس» و نيز از نقاط مختلف دنيا به آن جا آورده شده است.در حياط داخلى مسجد فواره‌هايى جهت وضو قرار دارد. در زوايه جنوبى مسجد به جاى‌گلدسته از جنس سنگ گلدسته‌اى آجرين بنا گرديده است.
مسجد گنبدى بزرگ دارد. بخش‌هاى برنزى به كار رفته در قسمت جنوبى كتابخانه آثار هنرى نفيسى به شمار مى‌آيد. ديوارهاى‌اين بخش را تخته سنگ هاى ارزشمند و گران قيمتى پوشانده كه قدمت آن به قرن چهاردهم‌ميلادى باز مى‌گردد. مسجد اياصوفيه امروزه موزه‌اى باستانى به شمار مى‌آيد؛ كه در كنار آن‌مسجدى بزرگ بنا گرديده و به موزه پيوست شده است.
تاريخچه:
داستان‌هايى افسانه‌وار درباره علل ساخته شدن اين بنا وجود دارد. از جمله اين امپراتور ژوستينين شبى در خواب ديد كه پيرمردى در محل كنونى مسجد ايستاده است و سينى‌اى در دست دارد كه بر آن نقشه بنا رسم شده بود. آن پيرمرد به ژوستينين امر كرد كه بنابر جزئيات آن‌نقشه كليسايى بسازد. ژوستنين هنگامى كه از خواب برخاست مهندس معمار خود را فرا خواند و دريافت كه او نيز همين رؤيا را ديده است. از اين رو اين كليسا را بنا كرد.
اين كليسا بارها دچار آتش سوزى شد، و دوباره بازسازى گرديد. هم چنان كه هنگام ورود صليبيان به استانبول پس از تاراج و سوزاندن آن ويران گرديد.
در سال ۱۹۳۵ميلادى و در دوران حكومت آتاتورك به دستور وى اين مسجد به موزه تبديل گرديد ؛ و تا به امروز نيز بر همين حال باقى ماند.
منبع:
۱- نعمت بيرقدار، الجوامع التركية المشهورة، تعريب: خالد النورى.
کد مطلب: 7189
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/interview/7189/درباره-مسجد-ایاصوفیه