آرمان هیأت - شاعران عقيده

نگاهي به شعر فارسي متأثر از عاشورا از منظر «مصطفي محدثي خراساني» و «رضا اسماعيلي» و نيم‌نگاهي به پيام‌هاي عاشورا در اشعار شاعران حسيني و کنگره‌هاي شعر عاشورايي، از موضوعات بخش ادبيات است.
در اين شماره خلاصه‌اي از ترجمة نامة ابوبکر خوارزمي به شيعيان نيشابور و گفت‌وگويي با «دکتر صادق آئينه‌وند» دربارة آن نامه، آورده‌ايم.
در بخش هنر، «ديدگاه دين دربارة هنرهاي تجسمي» و چگونه پرداختن به موضوعات مربوط به ائمة معصومين (ع) در هنرهاي نمايشي بررسي شده است.
معرفي اجمالي چند اثر از «دکتر جابر عناصري» و برخي کتاب‌هاي ايشان در قلمرو شبيه‌خواني و تعزيه به قلم استاد، از ديگر موضوعات اين بخش است.

فراخوان عضويت در انجمن شعر و ادب
آدرس الکترونیک: poemsociety@armaneheyat.ir

«شايد نخست چنين پنداشته شود که شعر مذهبي مفهومي است روشن با مصداق‌هايي مشخص، عامة مردم و حتي بعضي خواص نيز شعري را مذهبي مي‌دانند که صرفاً در موضوع مناقب و مراثي معصومين [ع] سروده شده باشد. کساني که نگرشي وسيع‌تر دارند، حوزة مضامين شعر مذهبي را گسترده‌تر در نظر مي‌گيرند و شعرهايي را که دربارة مناسبت‌هاي مذهبي و فرايض ديني است نيز در اين محدوده جاي مي‌دهند و البته گاه نيز شعرهايي را که به طور مشخص در دفاع از اعتقادات مذهبي و بيان و شرح معارف دين سروده شده است.

با جمع اين نگرش‌ها، مي‌توان گفت ما غالباً شعري را که به نحوي موضوع مذهبي دارد، مذهبي مي‌شماريم؛ حالا اين موضوع مي‌تواند ستايش يکي از بزرگان دين باشد، مي‌تواند توصيف فرايض ديني باشد و يا شرح معارف دين. ولي با اين‌که ما نيز براي سهولت از همين تعريف استفاده مي‌کنيم، به خاطر داشته باشيم اين ديدگاه چندان جامع نيست. ما يک دسته پنهان‌تر شعر مذهبي هم داريم، يعني شعرهايي که موضوعي عام دارند و مشخصاً دربارة يکي از بزرگان و يا فرايض دين سروده نشده‌اند، ولي نگاه شاعر به آن موضوع عام، از منظر دين بوده و متکي به معارف ديني.
به‌راستي همچنان که مذهب از انسان‌ها انتظار دارد در همة ابعاد زندگي خويش، ديني – يعني طبق دستورهاي دين – عمل کنند، اين انتظار را نيز دارد که شعر سرودن آن‌ها نيز طبق همين دستورها باشد، يعني با موضع دين. بديهي است که هر شعري که شاعران با اين معيار بسرايند، مذهبي خواهد بود.

پس تا اينجا مي‌توانيم گفت که ما عملاً دو نوع عملکرد شاعرانه داريم:

شعر سرودن براي دين و شعر سرودن طبق دستورهاي دين؛ يا به عبارت ديگر، شعر با موضوع ديني يا شعر با موضع ديني.»۱
مرکز مطالعات راهبردي خيمه در نظر دارد، با برپايي جلسات شب شعر و نشست‌هاي ادبي، ضمن بررسي اشعار آييني با دو محور «موضوعات ديني» و «موضع ديني»، زمينة تعامل استادان و شاعران جوان را فراهم کند و ان‌شاءالله گام مؤثري براي ارتقاء سطح کيفي اين حوزة تأثيرگذار از ادبيات فارسي، بردارد. بدين منظور سرويس ادبيات آييني ماهنامة خيمه قصد دارد با تشکيل انجمن شعر و ادب «شاعران عقيده»۲ بستر مناسب براي رسيدن به اين مطلوب را فراهم کند؛ بنابراين از استادان، شاعران جوان و علاقه‌مندان دعوت مي‌شود براي ثبت‌نام و حضور در جلسات انجمن با دفتر ماهنامة خيمه تماس بگيرند.

اساس‌نامه و شرح فعاليت‌هاي اين انجمن بعد از برپايي چند جلسه با کمک اعضاي ثابت، تنظيم و از طريق ماهنامه به اطلاع عموم خواهد رسيد.

جلسات انجمن در دفتر ماهنامة خيمه واقع در تهران، ميدان فردوسي، خيابان سميه، نرسيده به خيابان استاد نجات‌اللهي، پلاک ۲۴۱ (ساختمان ۲۱۳ قديم) تشکيل خواهد شد. تلفن تماس: ۸۸۹۳۴۹۷۰-۰۲۱

پي‌نوشت:
۱. برگرفته از مقالة شعر مذهبي، بايدها و نبايدها به قلم محمدکاظم کاظمي از ماهنامة تخصصي شعر شمارة ۶۳

۲. عنوان انجمن بعد از برگزاري چند جلسه و مشخص‌شدن اعضاي ثابت، ممکن است تغيير کند.