کد مطلب : ۱۳۱۵۷
دبیر شورای امربه‌معروف و نهیازمنكر شهرداری تهران در گفت‌وگو با خیمه تأكید كرد:
تذكر لسانی، وظیفه همگانی
به همین دلیل به سراغ مصطفی خورسندی، دبیر شورای احیای امربه‌معروف و نهیازمنكر شهرداری تهران در «مؤسسه فرهنگی و آموزشی سلمان» رفتیم. برای انجام مصاحبه با وی توفیق داشتیم، ساعتی در كلاس آموزش مداحی او حضور داشته باشیم. او پس از پایان كلاس و پاسخ‌گویی به پرسش‌های مختلف علاقه‌مندان مداحی، با ما درباره فعالیتهای انجام‌شده در شورای احیای امربه‌معروف و نهیازمنكر شهرداری تهران گفت‌وگو کرد.
شهرداری تهران چند سالی است، فعالیتهای خود را در راستای امربه‌معروف و نهیازمنكر گسترش داده است. لطفاً بفرمایید، شهرداری از چه ظرفیت‌ها و توانایی‌هایی برای احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر برخوردار است؟
با توجه به رویكردی كه در شهرداری تهران از زمان روی كار آمدن دكتر قالیباف پی‌گیری می‌شود، این مجموعه از یك سازمانِ خدماتی به یك نهاد اجتماعی تبدیل شده است؛ بنابراین از آنجایی كه مسئله‌ای نظیر امربه‌معروف و نهیازمنكر نیز به فعالیتهای اجتماعی مربوط است، این مسئله در دستور كار فعالیتهای شهرداری تهران قرار گرفت. در همین باره ما فعالیتهای بسیاری انجام داده‌ایم و تصمیم داریم با توجه به ظرفیتهای بسیار بالایی كه شهرداری تهران در احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر دارد، در این زمینه بیشتر فعالیت كنیم و تلاش می‌كنیم، هم به درون سازمان شهرداری و هم به بیرون از آن توجه داشته باشیم.
شهرداری درباره احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر بیشتر به درون شهرداری توجه دارد یا به بیرون این سازمان؟
هم درونی و هم بیرونی. در بُعد درون‌سازمانی در حال انجام فعالیت‌هایی برای همكارانمان در شهرداری تهران هستیم و در بُعد برون‌سازمانی نیز از ظرفیتهای شهرداری استفاده می‌كنیم.
مثلاً چه ظرفیت‌هایی؟
برای مثال ما از بیلبوردهای تبلیغاتی شهر تهران و تلویزیون‌های شهری برای احیای این فریضه استفاده می‌كنیم؛ حتی شورای امربه‌معروف و نهی‌ازمنكرِ شركت واحد و اتوبوسرانی شهر تهران نیز ۷۵۰۰ اتوبوس را مزین به شعار «تذكر لسانی، وظیفه همگانی» كرده است؛ درحالی‌كه اتوبوسرانی فقط یكی از ظرفیتهای شهرداری محسوب می‌شود و شهرداری از ظرفیتهای دیگری همچون مترو، بیلبوردهای تبلیغاتی، مكان‌های ورزشی، سازمان میادین و تره‌بار، فرهنگسراها و بسیاری از امکانات دیگر برخوردار است كه می‌تواند در ابعاد مختلف برون‌سازمانی و یا درون‌سازمانی به احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر كمك كند.
شهرداری در حال حاضر چقدر از این ظرفیت‌ها استفاده می‌كند؟
ما بسیار از آنها استفاده می‌كنیم. برای اولین گام شوراهای امربه‌معروف را در سطح مراكز مختلف استان تهران راه‌اندازی كردیم. شاید بیان این موضوع از طرف من درست نباشد؛ ولی بنابر اظهارات مسئولان ستاد امربه‌معروف و نهیازمنكر كل كشور، شهرداری تهران گوی سبقت را در این زمینه از همه ربوده است؛ یعنی به اعتقاد خود ایشان، شهرداری تهران نسبت به كل وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها در بُعد احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر جلوتر است و توانسته است، گام‌های بسیار بلند و محكمی بردارد.
این موفقیت از زمان انتخاب دكتر قالیباف در نقش شهردار آغاز شده و یا در دوره ایشان شدت گرفته است؟
من مطلع نیستم، در گذشته شهرداری تهران، شورای امربه‌معروف و نهیازمنكر داشته است یا خیر؛ اما دكتر قالیباف تفاهم‌نامه‌ای با «حجت‌الاسلام زرگر» امضا كرد كه آن تفاهم‌نامه به آغاز فعالیتهای مثبتی در شهرداری تهران منجر شد. بعد از امضای توافقنامه، من هم در نقش دبیر شورا، كارها را پی‌گیری كردم كه -خدا را شکر- كارها بسیار خوب در حال پیشرفت است.
فعالیت‌هایی كه شما به آنها اشاره می‌كنید، بیشتر در چه زمینه‌ای است؟
یکی از فعالیتهای ما در مورد این فریضه مهم، کارکردن روی نگرش‌هاست تا مردم به امربه‌معروف و نهیازمنكر بیشتر توجه كنند؛ یعنی سعی می‌کنیم، دیدگاه مردم در مورد این فریضه تغییر كند و هرگاه از امربه‌معروف و نهیازمنكر صحبت می‌شود، موضوع محدود به حجاب خانم‌ها نشود؛ چراکه مهم‌ترین فعالیت ما فرهنگ‌سازی است و به همین‌منظور اکنون حدود ۱۵ هزار جلد كتاب امربه‌معروف و نهیازمنكر حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی در سطح شهرداری تهران توزیع شده است.
یكی دیگر از فعالیتهای ما با پشتیبانی دكتر قالیباف، راه‌اندازی «شورای احیای امربه‌معروف و نهیازمنكر» كل نواحی، مناطق و سازمان‌های شهرداری است. شهرداری تهران افزون بر ۵۰ هزار نفر كارمند دارد؛ یعنی ۵۰ هزار خانواده. شما تصور كنید كه همین فعالیت در صورت گسترش به خانواده همكاران چه ابعاد گسترده‌ای می‌تواند پیدا كند. ان‌شاءالله به لطف امام زمان (عج) امیدواریم بتوانیم، این فعالیت‌ها را با گذر زمان سرعت بخشیم و به كل شهر تهران و سایر استان‌ها نیز گسترش دهیم.
با توجه به اینكه سال جاری از سوی مقام معظم رهبری به نام «سال اصلاح الگوی مصرف» نام‌گذاری شده است، شورای احیای امربه‌معروف و نهیازمنكر شهرداری تهران برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه و نهادینه‌كردن فرهنگ بهینه مصرف چه برنامه‌ای دارد؟
اسم شورای ما احیای امربه‌معروف و نهیازمنكر است و ما نمی‌خواهیم، به مصادیق وارد شویم، چون تا بخواهید، مصادیق وجود دارد؛ برای مثال نمازخواندن مصداق معروفی است. به گفته شما، اصلاح الگوی مصرف نیز مصداق معروف دیگری است و ... .
با توجه به اینكه مصادیق بسیاری درباره این موضوع وجود دارد، ما نمی‌خواهیم در ابتدا وارد مصادیق شویم، بلكه مهم‌ترین هدف و تمام تلاش ما در حال حاضر احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر است؛ یعنی شرایطی به‌وجود آید كه مردم از كنار چیزهایی كه می‌بینند، بی‌تفاوت عبور نكنند و اگر كار نادرستی در حال انجام است، تذكر بدهند؛ حتی مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «۱۰ نفر بگویند، نه اینكه یك نفر ۱۰ بار بگوید.» در واقع مقام معظم رهبری تأكید می‌فرمایند كه بگویید و بروید؛ مسئله‌ای كه ما به دنبال احیای آن هستیم و متأسفانه شاهدیم، مردم از كنار برخی مسائل بی‌تفاوت عبور می‌كنند.
با توجه به هدف والایی كه انتخاب كرده‌اید، گروه‌های هدفتان را چگونه انتخاب می‌کنید. بیشتر به كودكان و نوجوانان توجه دارید یا اینكه بزرگسالان را نیز مدنظر قرار داده‌اید. درباره جنسیت‌های مختلف چه كارهایی انجام داده‌اید؟
اولین گروه هدف ما در هر جنسیتی، همكارانمان در شهرداری تهران هستند؛ ولی فعالیت‌هایی نیز درباره گروه‌های مختلف سنی با بعضی ارگان‌ها، همچون آموزش و پرورش انجام می‌دهیم؛ به همین منظور منطقه ۱۸ آموزش و پرورش استان تهران را به صورت پایلوت [نمونه] مد نظر قرار داده‌ایم و تعاملی بین شهرداری و آموزش و پرورش منطقه صورت گرفته است كه در این تعامل بحث امربه‌معروف و نهیازمنكر را در گروه‌های مختلف سنی، از مدارس ابتدایی گرفته تا دبیرستان‌های منطقه از طریق حمایت شهرداری و نیروهایی كه آموزش و پرورش به این امر اختصاص می‌دهد، اجرا می‌كنیم.
ما حتی در اداره كل آموزش و مشاركت‌های شهرداری تهران نیز در حال طراحی بازی‌هایی برای كودكان، درباره مسئله امربه‌معروف و نهیازمنكر هستیم؛ به‌طور مثال بعضی از مصادیق معروف و منكر را كه برای كودكان می‌خواهیم بیان كنیم، به صورت بازی پازل [جورچین] در حال طراحی هستیم تا آنها از همین سنین با این مسئله آشنا شوند و بدانند كه اگر معروفی را می‌بینند، تشكر كنند و اگر منكری را مشاهده می‌كنند، تذكر دهند؛ به‌طور مثال، دروغگویی یك منكر است. پیش می‌آید كه کسی با منزل تماس بگیرد و فرزند، تلفن را جواب بدهد؛ ولی پدر می‌گوید: «بگو خانه نیست.» اینجا اگر فرزند از دوران كودكی آموزش دیده باشد، در نهایت عزت و احترامی كه برای پدر قائل است، می‌تواند تذكری به پدرش بدهد. خودِ فرهنگِ گفتن و تذكردادن موضوعی است كه ما باید بسیار روی آن كار كنیم.
برای ترویج این فرهنگ با چه مشكلاتی روبه‌رو هستید؟
یكی از مشكلاتی كه گاه با آن روبه‌رو هستیم، تعارفاتی است كه بین مردم وجود دارد. حدود ۲۵ سال پیش، ما استادی داشتیم كه می‌گفت: «انگلیسی‌ها برای مقابله با فرهنگ امربه‌معروف و نهیازمنكر تلاش‌های بسیاری انجام داده و در مقابل ترویج این فرهنگ عباراتی نظیر «به من چه» و «به تو چه» را ترویج داده‌اند.» دشمن، سالیان سال است كه روی این مسئله كار كرده است و ما برای اینكه بتوانیم، توجه مردمی را به این فریضه مورد توجه اهل بیت (ع) جلب كنیم، به یك بازنگری نیاز داریم كه زمان‌بر است.
ما در حال حاضر به روش جدیدی برای ترویج این فریضه به صورت همگانی نیاز داریم؛ بنابراین در تلاشیم این فریضه را به روش نوینی در شهرداری اجرا كنیم؛ برای مثال از طریق تلفن‌های ۱۸۸۸ این امكان را ایجاد كرده‌ایم كه مردم اگر منكری را از سوی همكارانمان در شهرداری می‌بینند، اطلاع بدهند تا ما موضوع را رسیدگی كنیم؛ با وجود این در واقع فرهنگ‌سازی زمان می‌برد و چندین سال طول می‌كشد تا مردم تعارفات را كنار بگذارند و تذكر بدهند.
ذكر این نكته نیز ضروری است كه اباعبدالله الحسین (ع) می‌فرمایند: «مَنْ اَحَبَّكَ نَهاكَ.»؛ «كسی كه تو را دوست دارد، نهی می‌كند تو را.» فلسفه امربه‌معروف نیز همین محبت است. ما به كسی كه دوستش داریم، تذكر می‌دهیم و کسی كه به او تذكر داده می‌شود، نباید ناراحت شود؛ چون كسی كه به او تذكر می‌دهد، دوستش دارد. من بسیار خوشبینم كه بتوانیم بر این مشكلات چیره و موفق شویم.
شهرداری تهران چند سالی است، فعالیتهای خود را در راستای امربه‌معروف و نهیازمنكر گسترش داده است. لطفاً بفرمایید، شهرداری از چه ظرفیت‌ها و توانایی‌هایی برای احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر برخوردار است؟
با توجه به رویكردی كه در شهرداری تهران از زمان روی كار آمدن دكتر قالیباف پی‌گیری می‌شود، این مجموعه از یك سازمانِ خدماتی به یك نهاد اجتماعی تبدیل شده است؛ بنابراین از آنجایی كه مسئله‌ای نظیر امربه‌معروف و نهیازمنكر نیز به فعالیتهای اجتماعی مربوط است، این مسئله در دستور كار فعالیتهای شهرداری تهران قرار گرفت. در همین باره ما فعالیتهای بسیاری انجام داده‌ایم و تصمیم داریم با توجه به ظرفیتهای بسیار بالایی كه شهرداری تهران در احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر دارد، در این زمینه بیشتر فعالیت كنیم و تلاش می‌كنیم، هم به درون سازمان شهرداری و هم به بیرون از آن توجه داشته باشیم.
شهرداری درباره احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر بیشتر به درون شهرداری توجه دارد یا به بیرون این سازمان؟
هم درونی و هم بیرونی. در بُعد درون‌سازمانی در حال انجام فعالیت‌هایی برای همكارانمان در شهرداری تهران هستیم و در بُعد برون‌سازمانی نیز از ظرفیتهای شهرداری استفاده می‌كنیم.
مثلاً چه ظرفیت‌هایی؟
برای مثال ما از بیلبوردهای تبلیغاتی شهر تهران و تلویزیون‌های شهری برای احیای این فریضه استفاده می‌كنیم؛ حتی شورای امربه‌معروف و نهی‌ازمنكرِ شركت واحد و اتوبوسرانی شهر تهران نیز ۷۵۰۰ اتوبوس را مزین به شعار «تذكر لسانی، وظیفه همگانی» كرده است؛ درحالی‌كه اتوبوسرانی فقط یكی از ظرفیتهای شهرداری محسوب می‌شود و شهرداری از ظرفیتهای دیگری همچون مترو، بیلبوردهای تبلیغاتی، مكان‌های ورزشی، سازمان میادین و تره‌بار، فرهنگسراها و بسیاری از امکانات دیگر برخوردار است كه می‌تواند در ابعاد مختلف برون‌سازمانی و یا درون‌سازمانی به احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر كمك كند.
شهرداری در حال حاضر چقدر از این ظرفیت‌ها استفاده می‌كند؟
ما بسیار از آنها استفاده می‌كنیم. برای اولین گام شوراهای امربه‌معروف را در سطح مراكز مختلف استان تهران راه‌اندازی كردیم. شاید بیان این موضوع از طرف من درست نباشد؛ ولی بنابر اظهارات مسئولان ستاد امربه‌معروف و نهیازمنكر كل كشور، شهرداری تهران گوی سبقت را در این زمینه از همه ربوده است؛ یعنی به اعتقاد خود ایشان، شهرداری تهران نسبت به كل وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها در بُعد احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر جلوتر است و توانسته است، گام‌های بسیار بلند و محكمی بردارد.
این موفقیت از زمان انتخاب دكتر قالیباف در نقش شهردار آغاز شده و یا در دوره ایشان شدت گرفته است؟
من مطلع نیستم، در گذشته شهرداری تهران، شورای امربه‌معروف و نهیازمنكر داشته است یا خیر؛ اما دكتر قالیباف تفاهم‌نامه‌ای با «حجت‌الاسلام زرگر» امضا كرد كه آن تفاهم‌نامه به آغاز فعالیتهای مثبتی در شهرداری تهران منجر شد. بعد از امضای توافقنامه، من هم در نقش دبیر شورا، كارها را پی‌گیری كردم كه -خدا را شکر- كارها بسیار خوب در حال پیشرفت است.
فعالیت‌هایی كه شما به آنها اشاره می‌كنید، بیشتر در چه زمینه‌ای است؟
یکی از فعالیتهای ما در مورد این فریضه مهم، کارکردن روی نگرش‌هاست تا مردم به امربه‌معروف و نهیازمنكر بیشتر توجه كنند؛ یعنی سعی می‌کنیم، دیدگاه مردم در مورد این فریضه تغییر كند و هرگاه از امربه‌معروف و نهیازمنكر صحبت می‌شود، موضوع محدود به حجاب خانم‌ها نشود؛ چراکه مهم‌ترین فعالیت ما فرهنگ‌سازی است و به همین‌منظور اکنون حدود ۱۵ هزار جلد كتاب امربه‌معروف و نهیازمنكر حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی در سطح شهرداری تهران توزیع شده است.
یكی دیگر از فعالیتهای ما با پشتیبانی دكتر قالیباف، راه‌اندازی «شورای احیای امربه‌معروف و نهیازمنكر» كل نواحی، مناطق و سازمان‌های شهرداری است. شهرداری تهران افزون بر ۵۰ هزار نفر كارمند دارد؛ یعنی ۵۰ هزار خانواده. شما تصور كنید كه همین فعالیت در صورت گسترش به خانواده همكاران چه ابعاد گسترده‌ای می‌تواند پیدا كند. ان‌شاءالله به لطف امام زمان (عج) امیدواریم بتوانیم، این فعالیت‌ها را با گذر زمان سرعت بخشیم و به كل شهر تهران و سایر استان‌ها نیز گسترش دهیم.
با توجه به اینكه سال جاری از سوی مقام معظم رهبری به نام «سال اصلاح الگوی مصرف» نام‌گذاری شده است، شورای احیای امربه‌معروف و نهیازمنكر شهرداری تهران برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه و نهادینه‌كردن فرهنگ بهینه مصرف چه برنامه‌ای دارد؟
اسم شورای ما احیای امربه‌معروف و نهیازمنكر است و ما نمی‌خواهیم، به مصادیق وارد شویم، چون تا بخواهید، مصادیق وجود دارد؛ برای مثال نمازخواندن مصداق معروفی است. به گفته شما، اصلاح الگوی مصرف نیز مصداق معروف دیگری است و ... .
با توجه به اینكه مصادیق بسیاری درباره این موضوع وجود دارد، ما نمی‌خواهیم در ابتدا وارد مصادیق شویم، بلكه مهم‌ترین هدف و تمام تلاش ما در حال حاضر احیای فریضه امربه‌معروف و نهیازمنكر است؛ یعنی شرایطی به‌وجود آید كه مردم از كنار چیزهایی كه می‌بینند، بی‌تفاوت عبور نكنند و اگر كار نادرستی در حال انجام است، تذكر بدهند؛ حتی مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «۱۰ نفر بگویند، نه اینكه یك نفر ۱۰ بار بگوید.» در واقع مقام معظم رهبری تأكید می‌فرمایند كه بگویید و بروید؛ مسئله‌ای كه ما به دنبال احیای آن هستیم و متأسفانه شاهدیم، مردم از كنار برخی مسائل بی‌تفاوت عبور می‌كنند.
با توجه به هدف والایی كه انتخاب كرده‌اید، گروه‌های هدفتان را چگونه انتخاب می‌کنید. بیشتر به كودكان و نوجوانان توجه دارید یا اینكه بزرگسالان را نیز مدنظر قرار داده‌اید. درباره جنسیت‌های مختلف چه كارهایی انجام داده‌اید؟
اولین گروه هدف ما در هر جنسیتی، همكارانمان در شهرداری تهران هستند؛ ولی فعالیت‌هایی نیز درباره گروه‌های مختلف سنی با بعضی ارگان‌ها، همچون آموزش و پرورش انجام می‌دهیم؛ به همین منظور منطقه ۱۸ آموزش و پرورش استان تهران را به صورت پایلوت [نمونه] مد نظر قرار داده‌ایم و تعاملی بین شهرداری و آموزش و پرورش منطقه صورت گرفته است كه در این تعامل بحث امربه‌معروف و نهیازمنكر را در گروه‌های مختلف سنی، از مدارس ابتدایی گرفته تا دبیرستان‌های منطقه از طریق حمایت شهرداری و نیروهایی كه آموزش و پرورش به این امر اختصاص می‌دهد، اجرا می‌كنیم.
ما حتی در اداره كل آموزش و مشاركت‌های شهرداری تهران نیز در حال طراحی بازی‌هایی برای كودكان، درباره مسئله امربه‌معروف و نهیازمنكر هستیم؛ به‌طور مثال بعضی از مصادیق معروف و منكر را كه برای كودكان می‌خواهیم بیان كنیم، به صورت بازی پازل [جورچین] در حال طراحی هستیم تا آنها از همین سنین با این مسئله آشنا شوند و بدانند كه اگر معروفی را می‌بینند، تشكر كنند و اگر منكری را مشاهده می‌كنند، تذكر دهند؛ به‌طور مثال، دروغگویی یك منكر است. پیش می‌آید كه کسی با منزل تماس بگیرد و فرزند، تلفن را جواب بدهد؛ ولی پدر می‌گوید: «بگو خانه نیست.» اینجا اگر فرزند از دوران كودكی آموزش دیده باشد، در نهایت عزت و احترامی كه برای پدر قائل است، می‌تواند تذكری به پدرش بدهد. خودِ فرهنگِ گفتن و تذكردادن موضوعی است كه ما باید بسیار روی آن كار كنیم.
برای ترویج این فرهنگ با چه مشكلاتی روبه‌رو هستید؟
یكی از مشكلاتی كه گاه با آن روبه‌رو هستیم، تعارفاتی است كه بین مردم وجود دارد. حدود ۲۵ سال پیش، ما استادی داشتیم كه می‌گفت: «انگلیسی‌ها برای مقابله با فرهنگ امربه‌معروف و نهیازمنكر تلاش‌های بسیاری انجام داده و در مقابل ترویج این فرهنگ عباراتی نظیر «به من چه» و «به تو چه» را ترویج داده‌اند.» دشمن، سالیان سال است كه روی این مسئله كار كرده است و ما برای اینكه بتوانیم، توجه مردمی را به این فریضه مورد توجه اهل بیت (ع) جلب كنیم، به یك بازنگری نیاز داریم كه زمان‌بر است.
ما در حال حاضر به روش جدیدی برای ترویج این فریضه به صورت همگانی نیاز داریم؛ بنابراین در تلاشیم این فریضه را به روش نوینی در شهرداری اجرا كنیم؛ برای مثال از طریق تلفن‌های ۱۸۸۸ این امكان را ایجاد كرده‌ایم كه مردم اگر منكری را از سوی همكارانمان در شهرداری می‌بینند، اطلاع بدهند تا ما موضوع را رسیدگی كنیم؛ با وجود این در واقع فرهنگ‌سازی زمان می‌برد و چندین سال طول می‌كشد تا مردم تعارفات را كنار بگذارند و تذكر بدهند.
ذكر این نكته نیز ضروری است كه اباعبدالله الحسین (ع) می‌فرمایند: «مَنْ اَحَبَّكَ نَهاكَ.»؛ «كسی كه تو را دوست دارد، نهی می‌كند تو را.» فلسفه امربه‌معروف نیز همین محبت است. ما به كسی كه دوستش داریم، تذكر می‌دهیم و کسی كه به او تذكر داده می‌شود، نباید ناراحت شود؛ چون كسی كه به او تذكر می‌دهد، دوستش دارد. من بسیار خوشبینم كه بتوانیم بر این مشكلات چیره و موفق شویم.
