آرمان هیأت - نیایش‌های جمعی نجات‌بخش اسلام، تشیع و انقلاب است

معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی

نیایش‌های جمعی نجات‌بخش اسلام، تشیع و انقلاب است

گروه هیئت: در شماره پیشین، بخش اول گفت‌وگو با حجت‌الاسلام و المسلمین سیدجواد موسوی هوایی، معاون پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی درباره نقش و تأثیر نیایش‌های جمعی را بر ارتقای سطح فرهنگ و دین جامعه، ملاحظه كردید.

ایشان در بخش اول مصاحبه، نیایش را نوعی اتكاء به قدرت بی‌پایان الهی و نوعی رجوع به تمام خوبی‌ها و اصالت‌های انسانی و الهی دانستند، تا آنجا كه در عالم، امكان تصور آن وجود دارد. به باور دکتر موسوی هوایی، نیایش‌های جمعی توان مقابله با بسیاری از كجروی‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی را دارد؛ از جمله مقابله با تهاجم فرهنگی، اعتیاد و ... .

در بخش دوم و پایانی این مصاحبه كه در ادامه می‌خوانید، درباره نقش سازمان تبلیغات اسلامی در ترویج نیایش‌های جمعی و فعالیت‌هایی كه در این زمینه انجام داده است، همچنین تعامل میان سازمان با رسانه ملی، با ایشان به بحث و گفت‌وگو پرداخته‌ایم.

با توجه به توانایی‌های مثبت موجود در نیایش‌های جمعی که شما در قسمت اول مصاحبه بدان اشاره كردید، لطفاً بگویید كه سازمان تبلیغات اسلامی برای دعوت هرچه بیشتر مردم به شركت در این جلسات چه سیاست‌هایی را دنبال می‌كند؟ لطفاً در اظهارات خود اشاره‌ای نیز به پیشینه اقداماتی كه تاكنون انجام شده است، داشته باشید.

به‌حمدالله سازمان تبلیغات اسلامی از همان ابتدا که حضرت امام خمینی (ره) به پایه‌گذاری آن اهتمام ورزیدند و به دنبال آن استمرار حمایت‌های بی‌دریغ مقام معظم رهبری، همیشه بسترساز جمع‌های عبادی، نیایشی و سیاسی بوده است.

در واقع سازمان تبلیغات اسلامی از همان اوایل انقلاب كه چنین برنامه‌هایی متولی خاصی نداشت، فعالیت‌های خود را در این زمینه شروع كرد و همواره چه در فرستادن مداح یا امامان جمعه برای حسینیه‌ها و تكایا، چه در تلاش برای هرچه باشكوه‌تر برگزار كردن مراسم و آیین‌هایی همچون اعتكاف و ... نقش مهمی داشته است و در محافلی كه محبان اهل بیت (ع) حضور داشته‌اند، تأثیرگذار و بسترساز فعالیت مثبت فرهنگی مطابق با آموزه‌های شیعی بوده است.

در همین حال باید این نکته را نیز اضافه كرد که سازمان تبلیغات اسلامی زمانی به‌طور مستقیم متصدی و مسئول این اقدامات بود؛ ولی بحمدالله این برنامه‌ها (نیایش‌های جمعی) در حال حاضر همگی مردمی هستند و تمام اقدامات و نیازهای مرتبط با آن به واسطه حركت‌های عظیم مردمی تأمین می‌شود.

اوضاع امروز به صورتی شده كه خود مردم بسیاری از كارها و فعالیت‌ها را انجام می‌دهند و در مراسم، مناسك و آیین‌های گوناگون از جمله اعتكاف شاهد بودیم، خود مردم برای سحری، افطاری و مكانی كه در آن حضور یافته بودند، فعالیت می‌كردند؛ همچنین از آنجایی كه سلایق و دیدگاه‌های گوناگون ممكن است، اندیشه‌های گوناگونی را وارد این جلسات كند، سازمان تبلیغات باید سلامت اسلامی، شیعی و انقلابی این اندیشه زلال و ناب را حراست كند.

سازمان تبلیغات اسلامی چطور می‌تواند، از فضای ارزشی و معنوی حاكم بر این جلسات حراست كند؟

ما با بسترسازی‌ و فضاسازی‌های مناسب سعی می‌کنیم، مردم را هرچه بیشتر آگاه سازیم؛ برای نمونه هنگام جمع‌آوری تمثال‌های منتسب به ائمه اطهار (ع) شاهد بودیم كه با برنامه‌ریزی‌های درستی كه سازمان تبلیغات انجام داد، برخی كجروی‌های ایجاد شده درباره استفاده از تمثال‌ها برطرف شد تا پیام مكتب اصیل تشیع به حاشیه نرود و حاشیه جای متن را نگیرد و خوشبختانه مردم نیز در این زمینه به‌خوبی با سازمان همکاری کردند؛ به همین منظور سازمان تبلیغات سعی می‌كند، بسیار قاطع، با بصیرت و بر اساس منطق اهل بیت (ع)، علما، مراجع عظام و رهبر معظم انقلاب سیاست‌های خود را عملی كند.

سازمان تبلیغات اسلامی عملكرد خوبی در بسیاری زمینه‌ها داشته است؛ ولی به باور برخی كارشناسان در برخی مسائل مذهبی عملكرد سازمان برای مثال در مورد مداحان همانند سایر عملكرد‌های این نهاد قدرت و تأثیرات بالایی نداشته است. به باور آنها در گذشته، روحانیان بودند كه محوریت جلسات مذهبی را در دست داشتند؛ ولی امروزه مداحان، پررنگ‌تر در جلسات نقش ایفا می‌كنند و گاهی، در كمال تأسف، شاهد هستیم كه یك سری مطالب نادرست، ناخواسته وارد نیایش‌های جمعی شده است.

سازمان تبلیغات اسلامی برای جلوگیری از وارد شدن تحریفات به فضای معنوی جلسات و نیایش‌های جمعی چه برنامه‌ای دارد؟

سازمان تبلیغات اسلامی مبحث مفصلی درباره تحریفات و مسائل ناصوابی دارد كه مورد خواست اهل بیت (ع) نیست. من معتقد نیستم كه نوك پیكان فقط باید به سمت مداحان عزیز ما باشد. ما روحانیانی نیز داریم كه بدون مطالعه به جلسه وارد می‌شوند و سخنرانی می‌كنند.
در بعضی جلسات و برنامه‌هایی كه من شركت می‌كنم، گاه از جوانان می‌شنوم كه ۱۰ سال است، ماه‌های محرم‌ و صفر در فلان جلسه‌ شركت‌ می‌كنیم؛ ولی هر سال، تمام ۱۰ شب همان مطالب تكراری سال قبل را می‌شنویم؛ بنابراین از انصاف به دور است كه ما فقط مداحان را مدنظر قرار دهیم. تمام مجموعه باید بصیرت و معرفت پیدا كند؛ به همین منظور از رئیس هیئت گرفته تا هیئت امنا و حتی چای بریز مجالس امام حسین (ع) نیز باید معرفت پیدا كنند و بدانند كه در چه مسیری فعالیت می‌كنند.

آنچه رهبر معظم انقلاب درباره هیئت و جلسات عمومی بیان كرده‌اند، باید محور قرار گیرد. ما هم كارهایی انجام داده‌ایم تا بتوانیم زمینه ورود برخی آسیب‌ها و انحرافات را به جلسات مذهبی مسدود كنیم؛ برای مثال به وسیله مؤسسه‌های فرهنگی «دعبل» و «هلال» شعر و نوحه تولید می‌کنیم و از طرف دیگر، تولید مجلاتی مثل «خیمه» و «شبستان» را شروع كرده‌ایم تا بتوانیم تغذیه‌های فكری متنوعی برای مداحان، روحانیان و رؤسای هیئت‌ها داشته باشیم؛ حتی برای مداحان كلاس‌هایی نیز گذاشته‌ایم و كارهای مفید زیادی انجام داده‌ایم؛ ولی از آنجا كه دامنه فعالیت هیئت‌های مذهبی در كشور بسیار زیاد است، این روند در گذر زمان جواب می‌دهد؛ بنابراین سازمان تبلیغات اسلامی كارهای گوناگونی از لحاظ تربیت مداح، تولید كتاب، ... و فرستادن سخنرانان عزیز انجام داده و می‌دهد.

به نظر شما نقش رسانه ملی در ترویج نیایش‌های جمعی چیست و تعامل میان سازمان تبلیغات اسلامی با این رسانه چه اهمیتی دارد؟

تعامل میان سازمان تبلیغات اسلامی و رسانه ملی بسیار حائز اهمیت است؛ چون این دو سازمان به نوعی پوشش‌دهنده برخی فعالیت‌های یكدیگر هستند و ما این تعامل را هم از لحاظ كارشناسی مباحثی كه در رسانه ملی مطرح می‌شود و هم از نظر ایده‌هایی كه به ذهنمان می‌رسد، تشدید كرده‌ایم. خوشبختانه صدا و سیما هم در این مسیر و هم در ایجاد معرفت و بصیرت سیر صعودی داشته است؛ همین‌طور از لحاظ استفاده از كارشناسان قوی دین‌شناس به‌خوبی رشد داشته است.
با تمام اینها آفتی نیز در این میان وجود دارد. اگر صدا و سیما در پخش كردن سخنرانی‌ها و برنامه‌های مذهبی زمان‌بندی خوبی را رعایت نكند و سخنرانی‌ها و برنامه‌های مذهبی را در ساعاتی پخش كند كه مردم در مسجد و حسینیه‌ها حضور دارند و نتوانند این برنامه‌ها را ببینند، نوعی آفت است. باید مردم بدانند كه برنامه‌های مذهبی در چه زمانی پخش می‌شود تا آنها بتوانند برنامه خود را تنظیم کنند.

در همین حال رسانه ملی باید ذائقه مردم را بداند تا برای ایجاد زمینه و حضور مردم در مراسم‌ جمعی، هم كارهای ایجابی بكند و هم كارهای سلبی. همین جمع‌ها را نشان دادن و حالات معنوی را نشان دادن بسیار مؤثر است؛ برای مثال اگر صدا و سیما از چند روز مانده به نماز جمعه برنامه‌های تبلیغی یك دقیقه‌ای درباره شركت در نماز جمعه پخش كند، به تعداد بیشتری از مردم، انگیزه می‌دهد که در این نیایش‌های جمعی شرکت کنند. در کل باید بگویم که فعالیت‌های سازمان صدا و سیما بسیار خوب بوده است و بیشتر از اینها می‌تواند فعالیت كند که ان‌شاءالله در آینده روزبه‌روز این روند بهتر خواهد شد.

حرف آخر شما چیست؟

ما از توانایی‌های موجود در نیایش‌های جمعی می‌توانیم، بیشتر از آنچه امروز استفاده می‌كنیم، بهره‌برداری کنیم. نیایش‌های جمعی توان مقابله با بسیاری از كجروی‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی را دارند؛ از مقابله با تهاجم فرهنگی و اعتیاد گرفته تا تشویق جوانان به کسب علم و معرفت و مشارکت جدی در عرصه‌های گوناگون فرهنگی، علمی و اجتماعی.

ما نباید فراموش کنیم که نیایش‌های جمعی به‌راستی نجات‌بخش اسلام، تشیع و انقلاب و یکی از مظاهر قدرت در مذهب تشیع است؛ بنابراین باید با محوریت ولایت، بصیرت و معرفتمان را افزایش دهیم تا بتوانیم از این توانایی‌‌ها بیشتر بهره‌برداری كنیم.

در همین حال باید بگویم که سازمان تبلیغات اسلامی هم هرچند اقدامات بسیار خوب و مؤثری انجام داده است، بیشتر از اینها می‌تواند كار بكند و ان‌شاءالله در آینده هم كارهای بیشتری انجام خواهیم داد.