آرمان هیأت - ترویج اسلام در خلأ سیاسی

شاید یکی از بارزترین ویژگی‌های عصر حاضر را بتوان عصر سرعت ارتباطات و انفجار اطلاعات نام برد.
علت این نامگذاری گسترش مهندسی شبکه ارتباطات جهانی در حوزه‌های گوناگون و ابعاد مختلف کمی و کیفی است که سهم شبکه‌های اینترنتی و شبکه‌های ماهواره‌ای از همه بیشتر است و از میان شبکه‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های دینی، اعم از یهودی، مسیحی، بودایی و ...، شبکه اسلامی از جایگاه ویژه و طرفداران فراوانی برخوردار است.

سیدهادی افقهی*:علت این امر هم به‌طور کامل روشن و فهمیدنی است؛ چراکه جهان تحولات عظیم اندیشگی و فرهنگی را شاهد است، تا آنجایی که برخی نظریه‌پردازان (ساموئل هانتینگتون) آمریکایی عصر حاضر را عصر جنگ تمدن‌ها نامیده‌اند.

خوشبختانه یا شوربختانه هر فرقه‌ای برای ارائه نظرها و دیدگاه‌های خود آزادانه، دریچه‌ای رو به فضای مجازی لایتناهی گشوده است و سرود اناالحق سرمی‌زند.

در این نوشتار به معرفی یکی از شبکه‌های اسلامی با رویکرد شیعی آشنا می‌شویم؛ شبکه سلام.
رویکرد این شبکه، دینی-فرهنگی و با گرایش به مذهب تشیع است. برخی برنامه‌های شبکه سلام به صورت زنده و برخی به‌صورت ضبط شده ارائه می‌شود.

الف) عمده محورهای موضوعی این شبکه را می‌توان در عناوین زیر بیان کرد:
۱. تبیین اصول و اعتقادات مذهب تشیع
۲. طرح موضوعات تاریخی صدر اسلام به‌طور عام
۳. بررسی و نقد مسائل مورد اختلاف شیعه و اهل سنت
۴. طرح مسائل تربیتی-خانوادگی-روانشناسی
۵. ارائه برنامه‌هایی برای جوانان با مفاهیم دینی-فرهنگی-اجتماعی
۶. ارائه موضوعات قرآنی (تفسیر-داستان‌های قرآنی و مفاهیم قرآنی)
۷. سخنرانی شخصیت‌های روحانی در مناسبت‌های خاصی مثل ایام شهادت و ولادت ائمه معصومین (ع)

ب) یکی از شاخصه‌های بارز برنامه‌های شبکه سلام غیر سیاسی بودن آن است که گویا مسئولان و طراحان این شبکه در این زمینه تعهد دارند که برنامه به دور از صبغه سیاسی باشد.
گرچه حضور شخصیت‌هایی مانند آیت‌الله سید صادق شیرازی که در حال حاضر در قم به‌سر می‌برند و نسبت به نظریه ولایت فقیه مواضع انتقادی دارند و یا برخی روحانیانی که منتسب به خط آیت‌الله خوئی (ره) هستند، شائبه غیرسیاسی بودن رویکرد کلی این شبکه را زیر سؤال می‌برد.

ج) یکی از انتقادات عمده‌ای که به برنامه‌های شبکه سلام وارد می‌شود، طرح مسائل اعتقادی و مبانی فکری در یک خلأ سیاسی است؛ به عبارت دیگر طوری فضای این شبکه مهندسی و طراحی شده است که به ظرف زمانی خاصی تعلق ندارد و این شیوه در طرح موضوعات و مفاهیم شبهه تز جدایی دین از سیاست را در ذهن مخاطبان تداعی می‌کند.

حال آنکه اسلام، به‌ویژه مذهب تشیع از پویایی و شادابی و سرزندگی خاصی برخوردار است و مساحت‌های سیاسی این مذهب در کنار مساحت‌های فکری، فرهنگی، زیباترین قلمرو و نظام تکاملی را برای حیات بشری به نمایش گذاشته است؛ مگر می‌توان دم از اسلام و تشیع و عاشورا زد، ولی عاشورایی‌های جنوب لبنان (حزب‌الله) و غزه فلسطین قهرمان (رزمندگان حماس و جهاد اسلامی) را نادیده گرفت؟ و یا وفادار به آرمان‌های منجی موعود حضرت بقیـ‹‌الله الاعظم –ارواحنا لتراب مقدمه الفداء-بود و نسبت به تهاجم وحشیانه آمریکای جهانخوار در عراق (پایگاه اصلی حکومت آینده جهانی حضرت صاحب الزمان (عج)) و افغانستان و سایر سرزمین‌های اسلامی ساکت بود؟!

متأسفانه این نقیصه را در برنامه‌های شبکه دینی سلام، شاهد هستیم.

از دیگر انتقاداتی که به برنامه‌های این شبکه وارد است، طرح موضوعات اختلاف‌برانگیز حاد و حساسیت‌افزای شیعه و اهل سنت است و دعوت از شخصیت‌هایی افراطی که از منتقدان سرسخت امام خمینی (ره) بوده تا جایی که برخی در میان جمع جوانان مسلمان شمال آفریقایی مقیم کشورهای اروپایی مانند فرانسه، بلژیک، سوئیس و آلمان اعلام می‌کنند که هرکس از [امام] خمینی تقلید کند، نماز و روزه‌اش را از دست خواهد داد.

اشاره به فتوای بلاد کبیره حضرت امام خمینی (ره) و تقسیم شهرهای بزرگ به محله‌های متصل به یکدیگر، مانند شهرهای پاریس و تهران که احکام خاصی در پی‌ داشت.

در خاتمه می‌توان گفت که عملکرد شبکه ماهواره‌ای سلام برای تبیین برخی مبانی اعتقادی تشیع برای شیعیان غیر سیاسی توجیه شدنی است؛ اما نتوانسته است، مخاطب‌های شیعی معتقد به نظام اسلامی و حکومت عدل الهی و جهان‌شمول منجی موعود (عج) را جلب کند و نسبت به مشکلات و مصایب جهان اسلام و امت اسلامی تا حدود زیادی بی‌تفاوت بوده و گاهی برخلاف خط مشیء انقلاب اسلامی که منادی وحدت مسلمانان بین شیعه و سنی بوده و هست، حرکت کرده است؛ یعنی اسلام را در خلأ سیاسی ترویج کرده است.

* کارشناس امور سیاسی-فرهنگی خاورمیانه