کد مطلب : ۱۴۴۹۸
خيمه‌سوزان طاقانک
نذري براي سيدالشهدا (ع)
حميدرضا پديدار
مردم‌شناسی: در شهر طاقانك همه‌ساله در روز عاشورا آييني برگزار مي‌شود كه در نوع خود بي‌نظير و داراي عظمت بسياري است. اين آيين را به نام «خيمه‌سوزان» مي‌شناسند.
كارشناس ارشد مردم‌شناسي اين سازمان مي‌گويد: «در اين آيين تاريخي كه از گذشته‌هاي دور در اين منطقه رواج دارد، روز عاشورا خيمه‌هاي برپاشده توسط سپاهِ نمادين شمر به آتش كشيده مي‌شود.»
فيروزه هيبتيان مي‌افزايد: «اين خيمه‌ها نذر مردمي هستند كه هر كدام به نيتي خاص بر پا مي‌شوند. در سال‌های گذشته عمدتاً خیمه‌ها را خود اهالی نذر کردند؛ ولی طي چند سال اخیر این رسم بسیار عمومیت یافته و بسیاری از مردم از شهرهای دیگر استان و حتی استان‌های دیگر که بسیار به نذر خیمه اعتقاد پیدا کرده‌اند، خود را به طاقانک مي‌رسانند، خیمه‌های خود را بر پا می‌کنند و هر ساله بر تعداد خیمه‌ها افزوده می‌شود.»
هيبتيان تصريح مي‌كند: «در مراسم خيمه‌سوزان، چند روز مانده به عاشورا مردم از نقاط دور و نزدیک براي اداي نذر خود، خیمه‌هایی را آماده و در ورودی شهر نصب می‌کنند. این کار تقریباً تا عصر تاسوعا ادامه می‌یابد و با اين كار به نوعی خیمه‌های امام حسین (ع) در سرزمین کربلا را شبیه‌سازی می‌کنند. شب تاسوعا نيز مردم با رفتن به ميان خيمه‌ها به پخت نذري و توزيع آن مي‌پردازند.»
وي ادامه مي‌دهد: «روز عاشورا پس از برگزاري زيارت عاشورا، دسته‌ها و هیئت‌های عزادار بر كوه مشرف بر اين خيمه‌ها اقدام به سينه‌زني-زنجيرزني و علم‌گرداني مي‌کنند. آن‌گاه به سمت خيمه‌ها روانه مي‌شوند. بقية مردم نيز از نقاط مختلف شهر راه مي‌افتند و از خیابان مرکزی شهر به سمت خیمه‌ها به حرکت درمی‌آیند. گروهی نیز در شکل و شمایل اسراي کربلا بين خيمه‌ها به حركت درمي‌آيند. تقریباً نزدیک ظهر عاشورا دسته‌های عزادار به خیمه‌ها نزدیک می‌شوند.»
هيبتيان همچنين توضيح مي‌دهد: «زمانی که همة این گروه‌هاي عزاداری سینه‌زن و زنجیرزن به خیمه‌ها می‌رسند، به مردمي که از ساعت‌ها پیش نزدیک خیمه‌ها مشغول عزاداری هستند، مي‌پيوندند و تعزیه‌خوانانی که با لباس قرمز و در نقش سپاه یزید سوار بر اسب‌اند، به سمت گروه دیگر که نقش اسراي کربلا را دارند، هجوم مي‌برند، آنها را با تازیانه می‌زنند و خیمه‌ها را آتش می‌زنند.»
وي گفت: «مراسم آتش‌‌زدن خیمه در ظهر عاشورا، واقعه‌اي است كه صحنه‌اي از صحراي كربلا را بازسازي مي‌کند و دل هر آزاده‌اي را به درد مي‌آورد. هم‌زمان با اين مراسم، فرياد «وا حسينا» و «يا زينب» به آسمان بلند مي‌شود و حسي وصف‌ناشدني از واقعة كربلا در فضاي خيمه‌ها منعكس مي‌شود.
بعد از سوختن خيمه‌ها، مردم به نشانة تبرك، تكه‌اي از خيمه‌هاي سوخته‌شده را همراه خود مي‌برند.»
شهر طاقانك در جنوب شهركرد و در بخش مركزي اين شهرستان قرار دارد. جمعيت اين شهر در حدود ۲۶ هزار نفر برآورد شده است. مردم طاقانك به زبان تركي صحبت مي‌كنند و طبق روايات تاريخي از ترك‌زباناني هستند كه زمان صفويه به اين محل مهاجرت کرده‌اند.
كارشناس ارشد مردم‌شناسي اين سازمان مي‌گويد: «در اين آيين تاريخي كه از گذشته‌هاي دور در اين منطقه رواج دارد، روز عاشورا خيمه‌هاي برپاشده توسط سپاهِ نمادين شمر به آتش كشيده مي‌شود.»
فيروزه هيبتيان مي‌افزايد: «اين خيمه‌ها نذر مردمي هستند كه هر كدام به نيتي خاص بر پا مي‌شوند. در سال‌های گذشته عمدتاً خیمه‌ها را خود اهالی نذر کردند؛ ولی طي چند سال اخیر این رسم بسیار عمومیت یافته و بسیاری از مردم از شهرهای دیگر استان و حتی استان‌های دیگر که بسیار به نذر خیمه اعتقاد پیدا کرده‌اند، خود را به طاقانک مي‌رسانند، خیمه‌های خود را بر پا می‌کنند و هر ساله بر تعداد خیمه‌ها افزوده می‌شود.»
هيبتيان تصريح مي‌كند: «در مراسم خيمه‌سوزان، چند روز مانده به عاشورا مردم از نقاط دور و نزدیک براي اداي نذر خود، خیمه‌هایی را آماده و در ورودی شهر نصب می‌کنند. این کار تقریباً تا عصر تاسوعا ادامه می‌یابد و با اين كار به نوعی خیمه‌های امام حسین (ع) در سرزمین کربلا را شبیه‌سازی می‌کنند. شب تاسوعا نيز مردم با رفتن به ميان خيمه‌ها به پخت نذري و توزيع آن مي‌پردازند.»
وي ادامه مي‌دهد: «روز عاشورا پس از برگزاري زيارت عاشورا، دسته‌ها و هیئت‌های عزادار بر كوه مشرف بر اين خيمه‌ها اقدام به سينه‌زني-زنجيرزني و علم‌گرداني مي‌کنند. آن‌گاه به سمت خيمه‌ها روانه مي‌شوند. بقية مردم نيز از نقاط مختلف شهر راه مي‌افتند و از خیابان مرکزی شهر به سمت خیمه‌ها به حرکت درمی‌آیند. گروهی نیز در شکل و شمایل اسراي کربلا بين خيمه‌ها به حركت درمي‌آيند. تقریباً نزدیک ظهر عاشورا دسته‌های عزادار به خیمه‌ها نزدیک می‌شوند.»
هيبتيان همچنين توضيح مي‌دهد: «زمانی که همة این گروه‌هاي عزاداری سینه‌زن و زنجیرزن به خیمه‌ها می‌رسند، به مردمي که از ساعت‌ها پیش نزدیک خیمه‌ها مشغول عزاداری هستند، مي‌پيوندند و تعزیه‌خوانانی که با لباس قرمز و در نقش سپاه یزید سوار بر اسب‌اند، به سمت گروه دیگر که نقش اسراي کربلا را دارند، هجوم مي‌برند، آنها را با تازیانه می‌زنند و خیمه‌ها را آتش می‌زنند.»
وي گفت: «مراسم آتش‌‌زدن خیمه در ظهر عاشورا، واقعه‌اي است كه صحنه‌اي از صحراي كربلا را بازسازي مي‌کند و دل هر آزاده‌اي را به درد مي‌آورد. هم‌زمان با اين مراسم، فرياد «وا حسينا» و «يا زينب» به آسمان بلند مي‌شود و حسي وصف‌ناشدني از واقعة كربلا در فضاي خيمه‌ها منعكس مي‌شود.
بعد از سوختن خيمه‌ها، مردم به نشانة تبرك، تكه‌اي از خيمه‌هاي سوخته‌شده را همراه خود مي‌برند.»
شهر طاقانك در جنوب شهركرد و در بخش مركزي اين شهرستان قرار دارد. جمعيت اين شهر در حدود ۲۶ هزار نفر برآورد شده است. مردم طاقانك به زبان تركي صحبت مي‌كنند و طبق روايات تاريخي از ترك‌زباناني هستند كه زمان صفويه به اين محل مهاجرت کرده‌اند.
