آرمان هیأت - مقدماتی، تکمیلی، تخصصی

گفت‌وگوی خیمه را با مسئول کانون مداحان و شاعران مذهبی استان کهکیلویه و بویراحمد و شهرستان گچساران بخوانید.

گفت‌وگوی ویژه: شهرستان گچساران در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد. این شهرستان به شهرستان‌های کهگیلویه، گناوه (استان بوشهر)، ممسنی (استان فارس) و بهبهان (استان خوزستان) محدود می‌شود. مرکز این شهرستان، شهر دوگنبدان و زبان مردم آن لری است.

مازیار قشقایی در سال ۱۳۶۶ و در شهرستان گچساران متولد شده است. وی به علت مدیریت قوی، نیروی جوانی و انرژی و توانایی بسيار در این سن و سال توانسته مسئولیت‌های مهم و حساس فرهنگی‌اي را به عهده گيرد؛ از جمله مسئوليت کانون مداحان و شاعران مذهبی استان کهکیلویه و بویراحمد و شهرستان گچساران، رياست سازمان ملی جوانان شهرستان گچساران، مشاورة امور فرهنگی و علمی فرماندار و رياست سازمان تبلیغات این شهرستان، مسئوليت مجمع مداحان و قاریان قرآن دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، ریاست ستاد مردمی راهیان رضوی این شهر، مسئوليت هیئت عاشقان ثارالله گچساران و... اشاره کرد.

وی به علت مشغلۀ فراوان، گاهی در شبانه‌روز نمي‌تواند بیش از سه ساعت استراحت کند و به دليل کارآمدی در عرصه‌های مذکور، هیچ مسئولی با استعفایش موافقت نکرده و همچنان از کثرت فعالیت اظهار خستگی مي‌کند؛ اما با امید به رضای خدا و دستگیری حضرت سیدالشهدا (ع) هیچ‌کدام از عرصه‌ها را خالی نکرده و همچنان مشغول خدمت است.

مداحي را چگونه آغاز کرديد؟
من ابتدا به آموزش موسيقي پرداختم و از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۰ در سازمان صدا و سیمای استان فارس از محضر استادانی چون شهامت جاوید، حسین بی‌پروا، لطف اللهی، شجاعی و پدرم در زمینۀ موسیقی بهره‌های فراوانی بردم؛ سپس در سال ۱۳۸۱ به بدن‌درد شدیدی دچار شدم و اعضایم از کار افتاد که شفای اهل بیت (ع) شامل حالم شد؛ به همين دليل از روی تخت بیمارستان تصمیم گرفتم، ذاکر شوم و موسیقی را به‌کلی کنار گذاشتم.

با توجه به جوان‌بودنتان چه عواملی باعث شد، اين تعداد از مسئولیت‌های مهم را به عهده بگيريد؟
سال ۱۳۸۵ به عنوان جوان‌ترین عضو در انتخابات کانون مداحان استان، کاندید و با بیشترین رأی مسئول آن کانون شدم. در آن سال روزی دوازده قرص قلب به دليل ناراحتی شدید قلبی مصرف می‌کردم و با وجود این درد به درخواست خود در سال ۱۳۸۶ راهی خدمت مقدس سربازی شدم؛ حتی با اوج‌گرفتن آن با معافیت از خدمت مخالفت کردم و ارشد فرهنگی پادگان گیلان غرب؛ سپس ارشد رسمی گردان ۲ کربلا شدم.

پس از قبولی در دانشگاه مهندسی حفاری گچساران و دریافت کارت معافیت از خدمت با توجه به شناختی که از من داشتند، مسئول مجمع مداحان و قاریان دانشگاه شدم و مهندس حبیبی (فرماندار سابق گچساران) مرا به عنوان مشاور فرهنگی و جوان این نهاد به خدمت مشغول کرد و در سال ۱۳۸۷ که جمعی از دوستان «ستاد راهیان رضوی» را تشکیل دادند، مسئول این ستاد و پس از آن با عنایت هر دو فرماندار (مهندس حبیبی و مهندس علیزاده) و آقای طراوت‌پور (مسئول سازمان ملی جوانان استان) مسئول سازمان ملی جوانان شهرستان گچساران شدم.

در کانون مداحان استان و شهرستان گچساران تا کنون چه فعالیت‌هایی انجام داده‌اید؟
سیاست ما بر سازماندهی مداحان بود؛ چراکه پيش از آن هرکسی هر مطلبی را بدون حساب و کتاب ارائه می‌داد و موجب ضرر عقیدتی و دینی مردم مي‌شد؛ بنابراين آسیبی شدیدتر از آسیب جسمی در جامعه به وجود می‌آمد؛ به همین دلیل ابتدا به دنبال جذب مداحان بودیم و پس از آن پرونده‌سازی و کددارکردن ایشان. بعد از دادنِ کد شناسایی برای هر مداح به آموزش ایشان -که دارای مراحل مقدماتی، تکمیلی و تخصصی بود- پرداختیم.

این مراحل، آموزش چه مطالبی را شامل مي‌شد؟
دورۀ مقدماتی شامل کلاس‌های مختلفی مانند مقتل‌شناسی، آواها، نواها، فنون مداحی، آسیب‌ها، اخلاق و احکام و... بود که پس از طی‌شدن این دوره در دورۀ تکمیلی همین مباحث را به صورت تخصصی‌تر با استادانی که بيشتر دارای درجة دکتري بودند، آموزش دادیم. در این مرحله، از آموزش تصویری -که در آن تصویر آسیب‌ها به نمایش در می‌آمد- هم بهره بردیم.

در دورۀ تخصصی از محضر استادان خبرۀ کشوری چون آقای عباسی، حاج قاسم رضایی و... استفاده کرديم و کساني را که می‌توانستند ماهی یک هفته به تهران بروند، براي آموزش تخصصی مداحی به «بسیج مداحان» که عهده‌دار اين مسئوليت بود، معرفی کردیم.

امروز شاهد اختلاف نظر بسیاری در مورد نوع اجرای مداحان در کشور هستيم. آیا در این مورد و براي رفع این اختلاف نظرها اقداماتی انجام داده‌اید؟
بله؛ پیشنهادهایی که به کارشناسان مذهبی داده‌ایم، ابتدا کنار هم قراردادن مداحان به صورت هفتگی و ماهانه بود. جلسات هم‌اندیشی‌ای را ترتیب دادیم و نتیجه‌اش را به اجرا درآوردیم و برگه‌هایی با عنوان گزارش عملکرد (شامل اطلاعات کلی از مداحان) و چک‌لیستی با عنوان «چک‌لیست گزارش عملکرد» -که بر اساس آن مسیر مورد حمایت مداحان مشخص مي‌شد- طراحی کرديم.

این مسیر طراحی‌شده شامل چه مواردی بود؟
مسیر اول، مقتل‌خوانی بود که مداحان از یک مقتل (سید بن طاووس) استفاده کنند و اگر قصد استفاده از مقاتل دیگری دارند، حتماً با کارشناسانمان مشورت کنند و بحث بعدی بحث مداحی بود که مداح کسی است که توانایی اجرای همة الحان مذهبی را دارد و در این زمینه هم تدابیری اندیشیده شد؛ سپس با مجوز از ادارة کل سازمان تبلیغات برای مداحان کارت‌های رمزداری صادر کردیم و پس از تأیید صلاحیت ایشان با توجه به گذراندن دوره‌های آموزشی و ۳۰ بندی که کارشناسان براي تعیین صلاحیت آنها به کار بردند، (از جمله موسیقی، شناخت نوحه، مرثیه و مصیبت، احکام، ظاهر مداحان و...) تا حدودی مداحان را یک‌دست کرديم.

چه معیارهایی برای ظاهر مداحان در نظر گرفته و چه تدابیری در این زمینه اندیشیده‌اید؟
مداحان در گذشته دارای ظواهر متفاوتی بودند و برخی آن‌گونه که باید نبودند. وقتي بنا شد، نمره‌اي به ظاهر آنان اختصاص داده شود، برای کسب نمرات بالا در امتحان مجبور به تغییر شدند؛ هم در ظاهر و هم در شیوه‌های اجرا؛ سپس دارای ظواهر معقول و یک‌دستی شدند.
شاعر و آهنگساز هم در اختیار گروه‌ها قرار داديم و گفتیم هرکه می‌خواهد بوشهری بخواند، برود سراغ این شاعر یا آهنگساز و هرکه علاقه‌مند به اجرای سبک جدید است، از این دسته بهره بگیرد. اسم این گروه‌ها را «مجمع‌الذاکرین» گذاشتيم که سیاست‌گذاری کانون مداحان را اجرا مي‌کرد.

در مورد پوشش مداحان آیا لباس خاصی در نظر گرفته بودید؟
بله؛ برای ما رسمیت ظاهر ایشان پر اهمیت است و اکنون مداحان رسمی ما در مجالس با کت‌وشلوار حاضر می‌شوند؛ حتی خواهرانی که حجاب کامل نداشتند، حجابشان کامل شده است؛ همچنین طرح یکسان‌سازی لباس مداحان را داریم و در صورت همکاری مسئولان، يونيفرمی کامل با آرمي فلزی که با آب‌طلا روی آن حکاکي می‌شود، طراحی کرده‌ايم تا به عنوان لباس رسمی مداحان به ایشان هدیه دهیم.

چشم‌اندازهایتان به آینده چیست و چه اهدافی را دنبال مي‌کنيد؟
اولین برنامۀ اجرايی‌مان کنگرۀ شعر عاشورا، جمع‌آوری اشعار عاشورایی شاعران استان کهکیلویه و بویراحمد و انتشار آن در قالب یک جلد کتاب است. مورد بعدی تکمیل اطلاعات مداحان است که با تأمین بسته‌های فرهنگی انجام‌ شده و هدف از آن یکسان‌سازی اطلاعات مداحان است.

چشم‌انداز بعدی ما راه‌اندازی مجمع‌الذاکرین به صورت هفته‌ای است که در ایام محرم و صفر به اوج خود می‌رسد و در آن مداحان به تبادل نظر در مورد اشعار، سبک‌ها و... می‌پردازند. مبحث بعدی نيز پی‌گیری بیمۀ مداحان استان کهکیلویه و بویراحمد است که با مکاتبات بسياري همراه بوده و از سازمان تبلیغات و بنیاد دعبل خزاعی خواهشمندم، این مسئله را با جدیت بیشتری در نظر داشته باشند.

در مورد ماه مبارک رمضان چه فعالیت‌هایی در سال‌های گذشته داشته‌اید؟
سال‌های قبل مشغول برگزاری برنامه‌های متمرکزی بودیم؛ مثلاً قبل از مراسم اصلی از جمله ولادت امام حسن مجتبی (ع)، شهادت حضرت علی (ع) و عید سعید فطر در هیئت‌ها مهمان مداحان مي‌شديم و با نظارت بر اجرای مراسم، آسیب‌شناسی می‌کردیم که برای برنامه‌های بعدی چه تصمیماتی اتخاذ شود؛ همچنین ۳-۲ روز مانده به این ایام، مداحان، مهمان ما می‌شدند و طي جلساتي استادان به سخنرانی و آسیب‌شناسی در امور مداحی مي‌پرداختند، اشعار و منابع خوب را به آنها معرفی مي‌کردند و از مداحان خوش‌نقش نیز تقدیر مي‌شد.

برای برنامه‌های ماه رمضان امسال چه تدابیری اندیشیده‌اید؟
یکی گردهمایی مداحان است که در آن به حرف‌ها و درددل ایشان گوش داده و براي حل‌شدن آنها اقداماتي انجام مي‌شود. برنامۀ دیگرمان آوردن آهنگسازان و شاعران در مجمع الذاکرین براي خلق آهنگ و شعر در این مجمع است. برای افطار هم قرار است در ساعتی خاص در همة مساجد مناجات خوانده و بین‌الصلاتین نیز برنامه‌هایی اجرا شود.

بیشتر برنامه‌ها هم در لیالی قدر و در کنار گلزار شهدای گمنام شهرستان اجرا خواهد شد. در این ایام حتی برای هیئت‌های خیابانی هم برنامه گذاشته‌ایم که در فضای معنوی بهتر و محفوظ (در حسینیه‌ها و مساجد) به اجرای برنامه‌ها بپردازند؛ چراکه بسیاری آسیب‌ها هم مربوط به عزاداری در خیابان‌هاست.

بحث دیگرمان پخش مستقیم اینترنتی برنامه‌های هیئت‌هایمان است که از این طریق می‌توانید به تماشای مراسم ماه رمضان در هیئت‌های گچساران بپردازید.

در مورد اجرای تعزیه‌خوانی هم آیا برنامه‌ای دارید؟
بله؛ البته به صورت محدود اجرای تعزیه‌خوانی داریم که در هر حوزه یک گروه در قالب موضوعات مختلف از جمله ماجراي ضربت‌خوردن و شهادت حضرت علی (ع) با سبک و سیاق جدید به اجرا درآورند.

منظورتان از سبک و سیاق جدید چیست؟
منظور تلفیق تعزیه به عنوان هنری اصیل با تئاتر امروزي است که در آن مثلاً جوان رپ یا فشني را نشان می‌دهد که به مجلس تعزیه‌خوانی امام علی (ع) وارد مي‌شود و با مشاهدۀ این مجلس تحولی در وی به وجود می‌آید، توبه می‌کند و به‌ اصلاح کار خود می‌پردازد. با ورود آن جوان، تعزیه‌خوان‌ها شروع به تعزیه‌خوانی می‌کنند. در واقع این برنامه تلفیقی است از تئاتر و تعزیه که در ایام ماه مبارک رمضان حدود چهار-پنج اجرا را به خود اختصاص می‌دهد.

مجریان این برنامه آیا بومی هستند یا از شهرهای دیگری دعوت می‌شوند؟
آنها بومی هستند؛ ولی از مجالس تعزیه‌خوانی مناطق دیگری چون بوشهر، خوزستان، بنادر و... نيز استفاده می‌کنند.

_{* مسئول کانون مداحان و شاعران مذهبی استان کهکیلویه و بویراحمد و شهرستان گچساران}