کد مطلب : ۱۴۶۱۲
گفت‌وگوی اختصاصي با آيت‌الله العظمی مکارم شيرازي
نسبت ناروا دادن در مداحي‌ها از نظر شرع مذموم است
مليحه پژمان
گفت‌وگوی ویژه: زشتی نسبت ناروا در مداحی‌ها و ناهنجاری نعره‌ها و جیغ‌زدن‌های بی‌معرفت در هیئت‌های مذهبی، از انتقاداتی است که آیت الله العظمی مکارم شیرازی با خیمه در میان گذاشت.
خطر رواج و نفوذ خرافات در اشعار مذهبي و مداحي‌ها را چطور ارزيابي مي‌کنيد؟
به نکتة حائز اهميتي اشاره کرديد؛ اين روزها در گوشه‌و‌کنار گاهي به مسائل عجيبي برخورد مي‌کنيم که در محافل ديني، برخي مداحان طرح مي‌کنند و مبناي ديني ندارد. اين مسئله خطري است که پايه‌هاي دين را به لطمه دچار مي‌کند. به عقيدة من شاعران و مداحان بايد از استفاده از اشعار خرافي و غلط در ادبيات ديني و مذهبي خودداري كنند؛ چراکه متأسفانه خسارات فراواني از اين رهگذر دامن دين را گرفته و استفاده از ادبيات سخيف و سطحي، وضعيت برخي مداحي‌ها را بسيار تنزل داده است؛ البته اين مشکلات گريبان عده‌اي از شاعران و مداحان را گرفته و راه ساير عزيزان فعال در اين عرصه که با ايمان و اعتقاد، به نشر دين مي‌پردازند، نبايد ناديده گرفته شود.
به نظر شما مشکل اصلي در سرودن اشعار مذهبي است يا مداحي‌ها؟
هر دو گروه! متأسفانه برخي شعرا، اشعاري در مورد ائمه (ع) مي‌سرايند كه حتي قرائت آنها در مجالس خصوصي خجالت‌آور است و اين محصول كار و تلاش عوامل نفوذي است؛ ضمن اينکه برخي مداحان به جاي يادآوري سيرة زندگي اهل بيت (ع) به نمايش جلوه‌هاي نديدة ظاهري بزرگان دين مي‌پردازند و اين براي جامعه اسلامي جاي تأسف بسيار دارد.
اين ضعف به کجا برمي‌گردد؟
اينکه متأسفانه برخي شاعران و مداحان به دليل اينكه تحصيلات و اطلاعات ديني كافي ندارند و به مسئلة كربلا، عاشورا و فرهنگ اهل بيت (ع) ضربه وارد مي‌سازند. گاهي مجالس عزاداري خوب است؛ ولي شيوة عزاداري در شأن ائمه (ع) نيست، گاهي گريه‌ها، نعره‌ها، دادكشيدن و فريادهاي ناهنجار در مراسم پخش مي‌شود كه اين احترام به مجالس امام حسين (ع) و عاشورا نيست، بلكه خطرناك و خسارت‌بار است.
چه آسيب‌هاي ديگري مداحي‌ها و اشعار آييني را تهديد مي‌کند؟
مهم‌ترين خطر و آسيبي كه عاشورا را تهديد مي‌كند، نفوذ فرهنگ بيگانه غربي از طريق برخي رسانه‌هاست و نبايد فرهنگ غربي بر نوع مداحي و اشعار ديني ما حاكم شود.
متأسفانه گاهي مي‌بينيم برخي مداحي‌ها به شيوه‌هاي غربي اجرا مي‌شوند و مجالس هيچ شباهتي به عزاداري و نشر دين ندارند که اين مسئله خسارات بسياري در بر خواهد داشت. به عقيدة من با اينكه يادآوري عاشورا و فضايل اهل بيت (ع) اهميت بسيار دارد؛ ولي دشمنان براي نفوذ و خدشه‌داركردن فرهنگ عاشورايي مردم در تلاش هستند و امروز خطرهاي بسياري اين ميراث گرانبها را تهديد مي‌كند. دشمنان با چند واسطه و ترفندهاي گوناگون تلاش دارند، مداحان و شاعران ديني را به سمت اهداف مغرضانة خود جلب كنند تا به اين وسيله ارزش قيام امام حسين (ع) را تنزل دهند.
اما استفاده از الفاظ رکيک، توهين و افترا توسط عدة معدودي از مداحان چه توجيهي دارد؟
به طور قطع و يقين اين کار از نظر شرعي اشکال دارد؛ ضمن اينکه متأسفانه گاهي ديده مي‌شود، مجالس ديني به تريبون‌هاي سياسي تبديل شده‌اند و هدف در مسئلة برگزاري اين مجالس گم شده است. توهين و نسبت ناروادادن به ديگران بسيار مذموم و ناشايست است و جا دارد، مداحان محترم در اين زمينه دقت ويژه‌اي مبذول کنند.
توصية شما براي شکل‌گيري اصلاحات در اين حوزه چيست؟
بايد با تدبير، انديشه و بدون هرگونه شتاب‌زدگي اين مشكل را برطرف كنيم. اگرچه وسواس كار خوبي نيست، در اين زمينه بايد وسواس بسياري به خرج دهيم و در ادبيات ديني دقت بيشتري داشته باشيم.
البته سهم رسانة ملي را هم نبايد نديده گرفت. رسانة ملي بايد از مسائلي كه بوي خرافه مي‌دهد، پرهيز كند و مداحي‌هايي که ادبيات نازل و سطحي دارند، از اين رسانه پخش نشوند.
مداحان و شاعران هم بايد هوشيار باشند. نبايد مداحان ما براي گريه‌گرفتن از مردم و جمع‌كردن جمعيت بيشتر، شعري بخوانند كه كفرآميز باشد يا مقام امام حسين (ع) را با يادآوري خال و چشم و ابرو تنزل دهند. بايد مداحان و شاعران ما رسالت كار خود را باور كنند و دنبال رسالت اصيل خود باشند. نياز امروز جامعة اسلامي فهم و گسترش دين در برنامه‌هاي ديني است و اين مهم محقق نمي‌شود؛ مگر با اصلاح مداحي‌ها و اشعار آييني.
خطر رواج و نفوذ خرافات در اشعار مذهبي و مداحي‌ها را چطور ارزيابي مي‌کنيد؟
به نکتة حائز اهميتي اشاره کرديد؛ اين روزها در گوشه‌و‌کنار گاهي به مسائل عجيبي برخورد مي‌کنيم که در محافل ديني، برخي مداحان طرح مي‌کنند و مبناي ديني ندارد. اين مسئله خطري است که پايه‌هاي دين را به لطمه دچار مي‌کند. به عقيدة من شاعران و مداحان بايد از استفاده از اشعار خرافي و غلط در ادبيات ديني و مذهبي خودداري كنند؛ چراکه متأسفانه خسارات فراواني از اين رهگذر دامن دين را گرفته و استفاده از ادبيات سخيف و سطحي، وضعيت برخي مداحي‌ها را بسيار تنزل داده است؛ البته اين مشکلات گريبان عده‌اي از شاعران و مداحان را گرفته و راه ساير عزيزان فعال در اين عرصه که با ايمان و اعتقاد، به نشر دين مي‌پردازند، نبايد ناديده گرفته شود.
به نظر شما مشکل اصلي در سرودن اشعار مذهبي است يا مداحي‌ها؟
هر دو گروه! متأسفانه برخي شعرا، اشعاري در مورد ائمه (ع) مي‌سرايند كه حتي قرائت آنها در مجالس خصوصي خجالت‌آور است و اين محصول كار و تلاش عوامل نفوذي است؛ ضمن اينکه برخي مداحان به جاي يادآوري سيرة زندگي اهل بيت (ع) به نمايش جلوه‌هاي نديدة ظاهري بزرگان دين مي‌پردازند و اين براي جامعه اسلامي جاي تأسف بسيار دارد.
اين ضعف به کجا برمي‌گردد؟
اينکه متأسفانه برخي شاعران و مداحان به دليل اينكه تحصيلات و اطلاعات ديني كافي ندارند و به مسئلة كربلا، عاشورا و فرهنگ اهل بيت (ع) ضربه وارد مي‌سازند. گاهي مجالس عزاداري خوب است؛ ولي شيوة عزاداري در شأن ائمه (ع) نيست، گاهي گريه‌ها، نعره‌ها، دادكشيدن و فريادهاي ناهنجار در مراسم پخش مي‌شود كه اين احترام به مجالس امام حسين (ع) و عاشورا نيست، بلكه خطرناك و خسارت‌بار است.
چه آسيب‌هاي ديگري مداحي‌ها و اشعار آييني را تهديد مي‌کند؟
مهم‌ترين خطر و آسيبي كه عاشورا را تهديد مي‌كند، نفوذ فرهنگ بيگانه غربي از طريق برخي رسانه‌هاست و نبايد فرهنگ غربي بر نوع مداحي و اشعار ديني ما حاكم شود.
متأسفانه گاهي مي‌بينيم برخي مداحي‌ها به شيوه‌هاي غربي اجرا مي‌شوند و مجالس هيچ شباهتي به عزاداري و نشر دين ندارند که اين مسئله خسارات بسياري در بر خواهد داشت. به عقيدة من با اينكه يادآوري عاشورا و فضايل اهل بيت (ع) اهميت بسيار دارد؛ ولي دشمنان براي نفوذ و خدشه‌داركردن فرهنگ عاشورايي مردم در تلاش هستند و امروز خطرهاي بسياري اين ميراث گرانبها را تهديد مي‌كند. دشمنان با چند واسطه و ترفندهاي گوناگون تلاش دارند، مداحان و شاعران ديني را به سمت اهداف مغرضانة خود جلب كنند تا به اين وسيله ارزش قيام امام حسين (ع) را تنزل دهند.
اما استفاده از الفاظ رکيک، توهين و افترا توسط عدة معدودي از مداحان چه توجيهي دارد؟
به طور قطع و يقين اين کار از نظر شرعي اشکال دارد؛ ضمن اينکه متأسفانه گاهي ديده مي‌شود، مجالس ديني به تريبون‌هاي سياسي تبديل شده‌اند و هدف در مسئلة برگزاري اين مجالس گم شده است. توهين و نسبت ناروادادن به ديگران بسيار مذموم و ناشايست است و جا دارد، مداحان محترم در اين زمينه دقت ويژه‌اي مبذول کنند.
توصية شما براي شکل‌گيري اصلاحات در اين حوزه چيست؟
بايد با تدبير، انديشه و بدون هرگونه شتاب‌زدگي اين مشكل را برطرف كنيم. اگرچه وسواس كار خوبي نيست، در اين زمينه بايد وسواس بسياري به خرج دهيم و در ادبيات ديني دقت بيشتري داشته باشيم.
البته سهم رسانة ملي را هم نبايد نديده گرفت. رسانة ملي بايد از مسائلي كه بوي خرافه مي‌دهد، پرهيز كند و مداحي‌هايي که ادبيات نازل و سطحي دارند، از اين رسانه پخش نشوند.
مداحان و شاعران هم بايد هوشيار باشند. نبايد مداحان ما براي گريه‌گرفتن از مردم و جمع‌كردن جمعيت بيشتر، شعري بخوانند كه كفرآميز باشد يا مقام امام حسين (ع) را با يادآوري خال و چشم و ابرو تنزل دهند. بايد مداحان و شاعران ما رسالت كار خود را باور كنند و دنبال رسالت اصيل خود باشند. نياز امروز جامعة اسلامي فهم و گسترش دين در برنامه‌هاي ديني است و اين مهم محقق نمي‌شود؛ مگر با اصلاح مداحي‌ها و اشعار آييني.
